Ekopatrol na straży wód Bałtyku

Sprawdzają, czy statki nie zostawiły po sobie zanieczyszczeń, lustrują okolice platform wiertniczych i – dodatkowo – miejsca spoczynku wraków uznanych za cmentarzyska. W takich misjach lotnicy z Siemirowic biorą udział już od 10 lat. W środę załoga Bryzy An-28E spędziła w powietrzu prawie cztery godziny.

W tym roku była to szósta misja związana z monitoringiem ekologicznym polskich wód Bałtyku. – Tym razem polecieliśmy na wschód. Sprawdziliśmy miejsca, w których nasza strefa ekonomiczna na Bałtyku styka się z podobnymi strefami Litwy i Łotwy. Ten lot był też ukłonem wobec państw, które nie mają tak nowoczesnego sprzętu monitorującego – mówi st. chor. Krzysztof Kamiński, operator systemów pokładowych MSS-5000 i AIS. Po czterech godzinach w powietrzu samolot Bryza An-28E wrócił do bazy. – Na żadne zanieczyszczenia nie natrafiliśmy – wyjaśnia kpt. pil. Tomasz Majewski, dowódca załogi.

Walka z trucicielami

Loty monitorujące czystość Bałtyku to rezultat porozumienia między Brygadą Lotnictwa Marynarki Wojennej a Urzędem Morskim. – Podczas misji na pokładzie zawsze jest pracownik urzędu. On wyznacza trasę, którą będziemy lecieć. Zasadniczo do wyboru mamy dwie. W zależności od potrzeb mogą być one jednak modyfikowane – zaznacza kpt. pil. Majewski.

Załoga samolotu sprawdza, czy poruszające się po Bałtyku jednostki nie pozostawiły po sobie zanieczyszczeń. – Jeśli tak się stanie, staramy się określić, jakie to nieczystości i jaki statek odpowiada za ich wypuszczenie. Robimy dokumentację zdjęciową, potem sprawą zajmuje się już Urząd Morski – informuje st. chor. Kamiński. Nakłada on na truciciela karę. Na tym jednak nie koniec. – Podczas lotów sprawdzamy też czystość wokół polskich platform wiertniczych. Gdy jesteśmy w ich pobliżu, nawiązujemy łączność radiową z pracownikami, których informujemy o misji, a następnie robimy kilka okrążeń i z góry obserwujemy, czy wokół platformy nie dzieje się nic niepokojącego – wyjaśnia kpt. pil. Majewski. Ważną częścią misji jest kontrola portów. Załogi często zwracają też uwagę na miejsca, w których spoczywają wraki uznane za cmentarzyska. W tym wypadku chodzi nie tyle o nieczystości, które mogłyby się z nich wydobywać, ile o nurków prowadzących nielegalne eksploracje. Na polskich wodach spoczywają między innymi niemieckie statki „Steuben”, „Goya” i „Wilhelm Gustloff”, które zostały zatopione pod koniec II wojny światowej. W każdej z tych katastrof zginęło kilka tysięcy osób – głównie uciekinierów z terenów ogarniętych wojną.

Ekologiczne Bryzy

Monitoring ekologiczny prowadzony jest z pokładów dwóch specjalnie do tego celu przystosowanych samolotów Bryza. – Dzięki dodatkowym zbiornikom paliwa jeden z nich może pozostawać w powietrzu nawet przez sześć godzin – informuje kpt. pil. Majewski. Obydwa An-28E zostały wyposażone w skaner pomiaru zanieczyszczeń znajdujących się na powierzchni wody oraz radar obserwacji bocznej MSS-5000. – Pozwala on na obserwację obszaru w promieniu 80 kilometrów – podkreśla st. chor. Kamiński. – Dzięki niemu podczas jednego lotu możemy sprawdzić całą wyłączną strefę ekonomiczną – dodaje. Obydwie ekologiczne Bryzy mają też system AIS. Umożliwia on automatyczną identyfikację jednostek pływających. – Z samolotu poruszającego się na wysokości trzech tysięcy metrów można zidentyfikować statki na całym akwenie południowego i środkowego Bałtyku – informuje kmdr ppor. Czesław Cichy, rzecznik Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej. W ubiegłym roku maszyny przeszły gruntowną modernizację zespołu napędowego. – W miejsce silników TWD-10B z trójpłatowym śmigłem AW-24AN otrzymały silniki PZL-10S z pięciopłatowym śmigłem Hartzell – przypomina kmdr ppor. Cichy.

Lotnicy z Siemirowic misje związane z monitoringiem ekologicznym prowadzą od 10 lat. Na koncie mają blisko 160 tego typu patroli, w powietrzu spędzili łącznie przeszło 700 godzin. Prócz lotów planowych mogą poderwać samolot także na specjalne wezwanie. – W przeszłości zdarzało nam się lokalizować zanieczyszczenia. Wraz z upływem czasu jest ich jednak coraz mniej. Załogi jednostek pływających są bardziej świadome tego, co wolno im robić na morzu, a czego robić nie powinny. Poza tym możliwości wykrycia takich skażeń są teraz dużo większe – podsumowuje st. chor. Kamiński.

Łukasz Zalesiński
autor zdjęć: kmdr ppor. Czesław Cichy