PKW ORLIK 6: Służba inżynieryjno-lotnicza

Samolot MiG-29 M, będący zasadniczym wyposażeniem bojowym w PKW Orlik 6, jest urządzeniem o bardzo skomplikowanej konstrukcji – składającym się z ok. 6 milionów części. Poziom skomplikowania budowy myśliwca sprawia, że do jego prawidłowej obsługi potrzeba znacznej ilości wysoko wykwalifikowanych żołnierzy – techników, którzy są wyspecjalizowani w konkretnych dziedzinach dotyczących obsługi i napraw.

Służbę inżynieryjno – lotniczą w PKW Orlik 6 stanowi grupa zabezpieczenia technicznego, która dzieli się na dwa klucze: klucz eksploatacji samolotów i klucz zabezpieczenia. Grupa zabezpieczenia technicznego stanowi 60% całego stanu osobowego PKW Orlik 6, co jest dobrym wskaźnikiem, jak wielu trzeba osób, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie 4 myśliwców i utrzymywanie ich w ciągłej gotowości do wykonywania zadań.

Klucz eksploatacji samolotów

Największym wyzwaniem dla specjalistów z klucza eksploatacji samolotów w trakcie pełnienia misji Baltic Air Policing jest konieczność utrzymania wszystkich samolotów w pełnej sprawności technicznej i usprawnianie samolotów natychmiast po wykryciu jakiegokolwiek defektu. Sytuacja taka sprawia, że technicy pracować muszą o różnych porach dnia i nocy, często w trudnych warunkach atmosferycznych. Eksploatacja i dokonywanie napraw każdego statku powietrznego wiąże się z ogromną odpowiedzialnością i bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo lotu. W celu zminimalizowania szansy na popełnienie jakiegokolwiek błędu, każdą czynność wykonywaną przez technika kontroluje wyznaczona osoba ze składu personelu technicznego. Funkcje nadzorcze pełni zwykle dowódca klucza lub wyznaczeni technicy, posiadający największe doświadczenie przy wykonywaniu obsług samolotów MiG-29M.

Poszczególnych techników klucza eksploatacji samolotów można podzielić na grupy zgodnie z ich specjalnością:

Płatowiec i Silnik – najważniejsza, najbardziej rozbudowana i rozległa technicznie specjalność, obejmująca całą strukturę płatowca samolotu, usterzenie, podwozie, instalacje: paliwową, hydrauliczną, pneumatyczną, przeciwpożarową a także cały zespół napędowy wraz ze wszystkimi instalacjami silnikowymi. Każdy samolot ma przypisanego indywidualnie technika specjalności Płatowiec i Silnik, który to jest tzw. gospodarzem samolotu. Ten właśnie technik zbiera informacje o zakończeniu wykonania obsług przed wylotem od pozostałych specjalistów i składa meldunek pilotowi o gotowości samolotu do startu. Technik samolotu w trakcie uruchomienia silników ma łączność z pilotem i przekazuje informacje dotyczące wykołowania, ewentualnie wyłączenia silników w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości.

Osprzęt Lotniczy – specjalność zajmująca się instalacjami: elektryczną i tlenową oraz częścią avioniczną – przyrządami w kabinie pilota, oświetleniem oraz systemami autopilota.

Urządzenia Radio-Elektroniczne – specjalność powiązana z osprzętem lotniczym obejmująca całość elektroniki w samolocie w szczególności stację radiolokacyjną, radiostacje, systemy nawigacyjne, oraz systemy ostrzegające o opromieniowaniu.

Uzbrojenie Lotnicze – specjalność odpowiedzialna za środki bojowe (rakiety kierowane i niekierowane, bomby, flary), uzbrajanie samolotów w zależności od wymaganego wariantu uzbrojenia w ramach poszczególnych wylotów a także za systemy celownicze i całość elektroniki powiązanej z systemami uzbrojenia.

Urządzenia Diagnostyczne – EKRAN – specjalność obejmująca całość systemów samolotu i silników pod względem diagnozowania sprawności poszczególnych układów. Specjaliści w tym zakresie wykonują diagnostykę samolotu przed i po wylocie archiwizując raporty generowane przez system diagnostyczny EKRAN samolotu MiG-29.

Urządzenia Foteli Katapultowych – specjalność zajmująca się obsługą systemu ratowania pilota w trakcie konieczności katapultowania. Głównie technicy tej specjalności zajmują się czynnościami obsługowymi samego fotela katapultowego jak i systemem odstrzeliwania i zrzutu ruchomej części osłony kabiny.

Klucz zabezpieczenia

Zadaniem żołnierzy z klucza zabezpieczenia jest naziemna obsługa statków powietrznych (NOSP). Do głównych zadań klucza należą:
- uzupełnianie instalacji samolotów w gazy techniczne (tlen, azot, powietrze);
- zasilanie prądem elektrycznym (stałym oraz przemiennym) instalacji elektrycznej samolotów;
- tankowanie samolotów paliwem lotniczym;
- holowanie samolotów;
- kontrola oraz ładowanie energetycznych źródeł zasilania;
- przygotowanie oraz przechowywanie lotniczych pocisków rakietowych;
- obsługa sprzętu dodatkowego typu: klimatyzatory, urządzenia do sprawdzenia instalacji hydraulicznej, odladzarki;
- obsługa indywidulanego sprzętu wyposażenia pilota oraz spadochronów hamujących.

Podstawowym sprzętem będącym na wyposażeniu klucza zabezpieczenia są:

Dystrybutory gazów sprężonych – typu: LDT, LDN, LDP, LSP (tlen, azot, powietrze):
- dystrybutor tlenu – zadania lotnicze wykonywane są na różnych wysokościach w związku z tym by zapewnić pilotowi podtrzymanie funkcji życiowych musi on mieć możliwość oddychania tlenem. Dystrybutory przewożą w specjalnych pojemnikach tlen, z których napełnia się instalacje pokładowe. Tlen wykorzystywany jest również w procesie uruchamiania silników, jest on podawany wraz z paliwem ułatwiając jego zapłon, szczególnie w trakcie lotu w warunkach niedoboru tlenu na dużych wysokościach.
- dystrybutor azotu – napełnia się z niego pokładowe instalacje gazu neutralnego. Azot wypełnia wolną przestrzeń po wypracowaniu paliwa ze zbiorników paliwowych, zapobiegając tym samym powstawaniu mieszanki oparów paliwa i powietrza, niebezpiecznej ze względu na swe właściwości palne.
- dystrybutor powietrza – służy do napełniania instalacji pneumatycznej samolotu, która to zapewnia m.in do: hamowanie kół, podnoszenie osłony kabiny, hermetyzację kabiny, wypuszczanie spadochronu hamującego.

Lotnicze źródło zasilania – typu:  LZE-5D;
Agregat prądotwórczy LZE-5D – aby wydłużyć resurs akumulatorów pokładowych oraz ze względu na ogromne zapotrzebowanie na prąd w trakcie rozruchu silników stosuje się zewnętrzne źródło zasilania. Wykorzystywane jest ono do czasu rozpoczęcia pracy przez prądnice pokładowe, dla napędu których należy uruchomić przynajmniej jeden z silników. Po uruchomieniu silnika (silników) pilot daje sygnał do odłączenia agregatu uniezależniając tym samym samolot od zasilania zewnętrznego. Obecnie używamy agregatów LUZES na samochodzie STAR.

Urządzenie do sprawdzania instalacji hydraulicznych – typu  : UPG-300;
Agregat do sprawdzenia instalacji hydraulicznej – UPG-300 - urządzenie wykorzystywane jest do sprawdzenia instalacji hydraulicznej samolotu na ziemi przy wyłączonych silnikach.

Urządzenie do odladzania samolotów – typu: GL-1800AP;
Okresem trwania misji PKW ORLIK 6 jest czas zimowy, dlatego też w przypadku ekstremalnie trudnych warunków posiadamy urządzenie wykorzystywane do odladzania samolotu typu GL-1800AP.

Urządzenie do ładowania akumulatorów lotniczych – typu: ATLAS;
Awaryjnym źródłem zasilania instalacji elektrycznej samolotów są akumulatory lotnicze, dlatego operatorzy urządzeń ładowania baterii lotniczych typu ATLAS poddają ponownemu ładowaniu napięciem stałym akumulatory, aby z powrotem naładować jego ogniwa. W trakcie ładowania akumulator staje się odbiornikiem energii elektrycznej i zamienia ją na energię chemiczną.

Klimatyzatory lotnicze – typu: J03C D54SL;
W trakcie wykonywania długotrwałych prac na samolocie z wykorzystanie systemów pokładowych konieczną jest praca z wykorzystaniem urządzeń chłodzących tzw. klimatyzatorów typu J03C D54SL.

Holowniki lotnicze – typu: Ford FLTT350S44, SCHOPF F110;
Samochody holowniki – służą do holowania samolotu na stoisko, oraz odholowaniu go po lotach do hangaru. Holowniki służą ponadto do transportu wszelkiego wyposażenia o obrębie lotniska np. spadochronów hamujących.

Cysterny paliwa – typu: CND-33, CND-27;
Podstawowym materiałem płynnym dzięki którem możliwe jest użytkowanie samolotów jest paliwo lotnicze, potocznie zwane naftą. Kierowcy cystern typu: CND-33, CND-27 dostarczają paliwo zawierającą domieszki odpowiednich środków chemicznych zapobiegających wytrącaniu się wody w paliwie.

Dodatkowe funkcje kolejnych specjalistów Klucza Zabezpieczenia:

przechowywanie oraz elaboracja pocisków rakietowych – typu: R-73E, UR-72;
Specjalista ds. przechowywanie i elaboracji pocisków zajmuje się procesem przygotowania pocisków do użycia. Prowadzi rozliczenie resursowe danych pocisków oraz odpowiada za terminowe wykonanie obsług na pociskach.

układanie spadochronów typu: SH-29 oraz obsługa indywidualnego wyposażenia pilota, jakim są: hełm pilota ZSz-5, maska tlenowa KM-34D, ubiór przeciw przeciążeniowy PPK-3, wysokościowy ubiór kompensacyjny - WUK90, uprząż pilota JPS-72, kamizelka ratunkowa KR-7s3 oraz morski ubiór pilota MUP-1s;

Oprócz wymienionego ekwipunku w kombinezonie znajduje się nóż spadochronowy, świeca sygnalizacyjna oraz opatrunek. W dolnej części fotela katapultowego znajduje się zasobnik awaryjny NAZ-7M, zawierający m.in. łódkę, nóż maczetę, naboje sygnalizacyjne, proszek barwiący wodę, zapałki sztormowe, radiolatarnię pływającą, lusterko sygnalizacyjne, lekarstwa oraz wyposażenie biwakowe.

Galeria zdjęć
 
tekst: mjr M. Boruta, kpt. J. Szczypiór, por. D. Kozuń
foto: st.chor.mar. A. Dwulatek, mjr M. Boruta, kpt. J. Szczypiór