dlapilota.pl
Virgo rozpoczyna wspólne obserwacje fal grawitacyjnych z LIGO
Dołączenie do kampanii obserwacyjnej to duży krok naprzód dla współpracy Virgo i efekt wieloletniego programu modernizacji, mającej na celu poprawienie czułości europejskiego detektora. W ostatnich miesiącach sukcesem zakończyły się testy Virgo po jego usprawnieniu. Faza rozruchu trwała prawie rok. Był to czas intensywnej pracy naukowców i inżynierów z Europejskiego Obserwatorium Grawitacyjnego (EGO) i innych współpracujących laboratoriów.
"W ostatnich miesiącach z powodzeniem testowaliśmy usprawniony detektor VIRGO. Z niecierpliwością oczekiwaliśmy momentu, w którym zaczniemy wraz z LIGO zbierać dane naukowe w tym ekscytującym dla naszej dziedziny czasie" - mówi rzecznik projektu VIRGO Jo van den Brand, cytowany w komunikacie przesłanym przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych.
Czułość Virgo jest niższa niż interferometrów LIGO, ale wystarczająca do potwierdzenia ewentualnych detekcji fal grawitacyjnych obserwowanych przez LIGO. Użycie europejskiego interferometru pozwoli na lepszą dokładność lokalizacji na niebie źródła obserwowanych fal grawitacyjnych. Nowe dane są wciąż zbierane w trwającej kampanii obserwacyjnej.
„Długo czekaliśmy na ten moment, kiedy detektor fal grawitacyjnych Virgo rozpocznie wspólne obserwacje z detektorami LIGO. Dzięki wspólnym obserwacjom trzech detektorów zwiększymy dokładność w lokalizacji źródeł fal grawitacyjnych prawie dziesięciokrotnie” - komentuje dr hab. Dorota Rosińska, prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego, pracująca w ramach grupy POLGRAW.
Kampania obserwacyjna nr 2 (Observational Run 2, O2) rozpoczęła się 30 listopada 2016 r. i potrwa do 25 sierpnia 2017 r. W jej trakcie udało się po raz trzeci dokonać detekcji fal grawitacyjnych wytworzonych w procesie zlania się dwóch czarnych dziur o masach gwiazdowych. Sygnał GW170104 zarejestrowano 4 stycznia 2017 r., a odkrycie ogłoszono przez LIGO i VIRGO 1 czerwca 2017 r.
"Mimo iż dotychczasowe detekcje dokonane przez instrumenty LIGO dostarczyły wielu nowych i cennych informacji naukowych, to obserwacje prowadzone za pomocą trzech detektorów otwierają przed nami zupełnie nowe możliwości. Ścisła współpraca pomiędzy VIRGO i LIGO pozwoli nam w pełni te możliwości wykorzystać" - zauważa David Shoemaker z MIT, rzecznik prasowy LIGO Scientific Collaboration.
Po zakończeniu kampanii O2, czułość detektora Virgo nadal będzie zwiększana. Będzie to wymagało lepszego zrozumienia szumów w detektorze, które ograniczają tę czułość. Później wdrożonych zostanie kilka kluczowych ulepszeń, na przykład zostaną zainstalowane specjalne monolityczne zawieszenia zwierciadeł. Będą one zawieszone na wytrzymałych włóknach szklanych, zamiast na metalowych drutach. Przygotowania te zostaną zrealizowane przed trzecią kampanią obserwacyjną O3, która ma rozpocząć się jesienią 2018 r.
Badania zespołu Virgo są prowadzone wspólnie przez ponad 280 astronomów, fizyków i inżynierów z 20 europejskich grup naukowych z Francji, Włoch, Holandii, Węgier, Hiszpanii, a także z Polski. W skład polskiej grupy POLGRAW wchodzą badacze z Instytutu Matematycznego PAN, Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN, Narodowego Centrum Badań Jądrowych, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a także Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Pierwszą detekcję fal grawitacyjnych naukowcy - skupieni wokół detektorów LIGO i Virgo - zaobserwowali 14 września 2015 r., a o historycznym dokonaniu donieśli w lutym 2016 roku. Dwa detektory obserwatorium LIGO zarejestrowały niemal jednocześnie sygnał fal grawitacyjnych pochodzących ze zderzającego się układu dwóch czarnych dziur. Drugą falę LIGO wychwyciło w grudniu 2015 r., a jej źródłem znów było zderzenie dwóch czarnych dziur. (PAP)
cza/ ekr/
Komentarze