SPHEREx to nowa kosmiczna misji agencji NASA

Dane z 300 milionów galaktyk i 100 milionów gwiazd będzie zbierała nowa misja kosmiczna, realizowana przez amerykańską agencję kosmiczną NASA. Misja, która ma wystartować w 2023 r. w ramach obserwacji Drogi Mlecznej będzie poszukiwała molekuł wody i cząsteczek organicznych.

Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer (SPHEREx) będzie obserwować Wszechświat z przestrzeni kosmicznej. Ma dokonać przeglądu nieba w zakresie widzialnym i w bliskiej podczerwieni. Zbierze dane z 300 milionów galaktyk i 100 milionów gwiazd.

Koszt misji SPHEREx został zaplanowany na 242 miliony dolarów. Jest to kwota bez uwzględnienia kosztów wystrzelenia, które nastąpi w 2023 roku.

W ramach projektu astronomowie zbadają galaktyki położone blisko nas, jak i te dalekie, w tym takie, od których światło podróżuje do nas przez 10 miliardów lat. Z kolei w ramach obserwacji naszej bliższej kosmicznej okolicy, w Drodze Mlecznej (galaktyce, w której znajduje się Słońce wraz Ziemią) będą poszukiwane molekuły wody i cząsteczki organiczne.

Co sześć miesięcy będą powstawały mapy całego nieba. Do ich wykonywania obserwatorium będzie stosować techniki znane z satelitów okołoziemskich i sond badających Marsa. Mapa będzie wykonywana w aż 96 pasmach (barwach), co jest znacznym zwiększeniem rozdzielczości barwnej w stosunku do poprzednich map całego nieba.

Uzyskane dane będą służyć dodatkowo do identyfikowania celów do dokładniejszych obserwacji przy pomocy m.in. Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (następcy Kosmicznego Teleskopu Hubble’a).

Projekt SPHEREx został wybrany w ramach programu o nazwie „Astrophysics Explorers Program”, najstarszego realizowanego nieustannie programu agencji, w trakcie którego od 1958 roku wystrzelono ponad 90 misji kosmicznych. We wrześniu 2016 r. ogłoszono konkurs na pomysły nowych misji, na który zgłoszono 9 projektów. W sierpniu 2017 r. dwa z nich wybrano do dalszych analiz. Ostatecznie do realizacji wybrano misję SPHEREx.

Kierownikiem naukowym projektu został James Bock z California Institute of Technology (Caltech) w Pasadenie. W przygotowywaniu misji Caltech będzie współpracować z NASA Jet Propulsion Laboratory. Z kolei sondę kosmiczną przygotuje Ball Aerospace w Broomfield w Kolorado. Dodatkowo w projekt zaangażowana jest instytucja koreańska: Korea Astronomy & Space Science Institute w Daejeon. (PAP)

cza/ ekr/