Trzymajmy się morza! w Dęblinie

W szerokiej perspektywie obchodów rocznicowych również Dęblin – miasto lotniczych tradycji – zaakcentowało ważne daty z dziejów Rzeczypospolitej, która po 123 latach zaborów, dopiero w 1920 roku mogła ugruntować uzyskaną dwa lata wcześniej niepodległość. Przełomowe wydarzenia roku 1920: symboliczna ceremonia Zaślubin Polski z Morzem 10 lutego w Pucku, pierwszy lot z polskiej bazy lotnictwa 15 lipca, a wreszcie wiktoria warszawska 15 sierpnia – umożliwiły prowadzenie samodzielnej polityki wewnętrznej i zagranicznej niezależnej od interesów obcych mocarstw.

Zawołanie Stanisława Staszica – Trzymajmy się morza! – również  w Dęblinie nad Wisłą jest wciąż żywe – czego dowodem jest nowa wystawa i współpraca wielu środowisk związanych z polskim lotnictwem: z Pucka, Helu, Gdyni, Wrocławia, Lublina i Krakowa.

Punktualnie o godzinie 12.00, 15 lipca 2020 przelot Zespołu Akrobacyjnego Biało-Czerwone Iskry rozpoczął wernisaż nowej wystawy "Skrzydła na fali”.

Uroczystego otwarcia wystawy dokonali jej organizatorzy: Paweł Pawłowski – dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Tomasz Miegoń – dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Ireneusz Makowski – Prezes Stowarzyszenia Historycznego Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku.

Pokazowi nowej ekspozycji towarzyszyły dwa wystąpienia wprowadzające: Od hydroplanów do wiatraków nad Bałtykiem – prof. nadzw. dr hab. Andrzeja Olejko,  Lotnictwo morskie po II wojnie światowej – ppłk dr inż. Andrzeja Truskowskiego (Lotnicza Akademia Wojskowa)

Podczas wernisażu spotkaliśmy się także z uznanymi autorami publikacji o tematyce lotniczej: prof. dr hab. Stanisławem Januszewskim (Prezesem Fundacji Otwartego Muzeum Techniki), oraz autorami związanymi ze Stowarzyszeniem Historycznym Morskiego Dywizjonu Lotniczego: Jarosławem Wróblem, Mariuszem Konarskim i Marcinem Braszakiem.

Wernisaż odbył się zgodnie z obowiązującymi zaleceniami dot. stanu epidemii wirusa SARS CoV 2 – na wolnym powietrzu. Natomiast samo zwiedzanie ekspozycji w budynku odbywało się w mniejszych grupach z kuratorami.

Wśród przybyłych gości byli przedstawiciele Wojska Polskiego: gen. bryg. pil. Wojciech Pikuła (dowódca Garnizonu Dęblin i 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego), płk dr hab. inż. Adam Wetoszka (Lotnicza Akademia Wojskowa), płk mgr inż. Waldemar Wiśniewski (Centrum szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego), mjr Adam Wątur ( Kierownik Zakładu Elaboracji Amunicji w Stawach), płk rez. Andrzej Jaworski (dyrektor Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego w Dęblinie), kmdr por Marian Leoniak (DORSZ), por Joanna Śliwińska i Paweł Bednarczyk z 1 warszawskiej Brygady Pancernej. Na nasze zaproszenie przybyli także przedstawiciele miast i gmin o lotniczych tradycjach: pani Hanna Pruchniewska- Burmistrz Miasta Puck, Szymon Gurbin- Wiceprezydent Grudziądza, stowarzyszeń: Zbigniew Kościński – Prezes Fundacji Lotniczy Grudziądz oraz Andrzej Stachyra- Prezes Fundacji Lotniczy Lublin, Robert Gretzyngier i Wojciech Matusiak z Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego oraz instytucji kultury: dr Paweł Żurkowski- dyrektor Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, dr Jan Tarczyński- dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej,  Zbigniew Wach- właściciel Muzeum Techniki Wojskowej i Obrony Przeciwlotniczej w Busku Zdroju. Samorząd regionalny reprezentowali – Wicestarosta Rycki Dariusz Cenkiel, Beata Siedlecka- Burmistrz Dęblina oraz Maciej Krygrowski- Przewodniczący Rady Miasta Dęblin. Nie zabrakło przedstawicieli stowarzyszeń regionalnych: Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP Oddział w Dęblinie, Towarzystwo Przyjaciół Dęblina, Niebieska Eskadra, Fundacja Sympatyków Śmigłowców, a także podchorążych Lotniczej Akademii Wojskowej.

Wernisaż był okazją do spotkania byłych dyrektorów naszej placówki – kmdr dr Waldemara Wójcika oraz gen. bryg. pil dr Ryszard Hacia.

Po ekspozycji oprowadzał również autor makiety lotniska w Pucku – pan Grzegorz Wiśniowski (Archimod), a także pan Jacek Dzienisiuk – pilot i płetwonurek, który wydobył z Bałtyku w 2015 roku pływak wodnosamolotu Lublin R.XIII/Hydro.

Zaprezentowane zostały także elementy samolotu Ił-2, wydobytego w maju br. pod Suwałkami, poddane konserwacji przez wolontariuszy z Fundacji Pro Militaris, a także odrestaurowany śmigłowiec Mi-2, któremu przewrócone zostały oryginalne malowania i oznaczenia, dzięki współpracy z panem Adamem Pękala – technikiem lotniczym.

Współpraca pomiędzy muzeami przy organizacji wystawy została dodatkowo podkreślona podczas podpisywania Porozumienia pomiędzy Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie a Stowarzyszeniem Historycznym Morskiego Dywizjonu Lotniczego, które jest organizatorem Muzeum MDLot w Pucku. Na mocy tego aktu, obie strony zaplanowały m.in. organizację kolejnej ekspozycji  pt.”Archeologia lotnicza”.

Wystawa „Skrzydła na Fali”
Scenariusz: Paweł Pawłowski, Jacek Zagożdżon
Współpraca merytoryczna: prof. nadzw. dr hab. Andrzej Olejko, dr Roman Kozłowski
Projekty graficzne: Robert Gretzyngier, Malwina Markiewicz
Projekt plakatu do wystawy: Jarosław Wrobel

Na ekspozycji zaprezentowane są archiwalne fotografie, modele samolotów, umundurowanie i uzbrojenie, a także osobiste pamiątki.

Dla miłośników lotnictwa morskiego gratką będzie z pewnością oryginalne śmigło z samolotu Lublin R-VIII, wydobyte w 2015 roku z Morza Bałtyckiego, oraz elementy jedynego wodnosamolotu pływakowego typu CANT Z-506 B Airone (Czapla) z 1939 roku, odnalezione w jeziorze Siemień k. Parczewa w 2007 roku.

Elementem kulminacyjnym jest makieta lotniska Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku w skali 1:150, prezentująca budowle lotniska w tym lotniska trawiastego i fragment zatoki Puckiej  z sierpnia 1939 roku. Zobaczymy na niej m.in. hangary lotnicze, slip dla samolotów z modelem samolotu wyciąganego na brzeg przez marynarzy, domek pilotów, słupek zaślubinowy z 1920 r., a także modele samolotów:  CANT Z.506B, Lublin R XIII ter/hydro,  Lublin R VIII ter/hydro RWD 17W, FBA 17 Schreck HE.2.

Jest to również okazja do obejrzenia wystawy z cyklu „Na krawędzi żywiołów. Lotnictwo morskie w rysunkach Jarosława Wróbla” – ponad 60 prac wybitnego rysownika i ilustratora wielu publikacji o tematyce lotniczej i wojskowej. Na wystawie zobaczymy także rysunki Pawła Mierzwy.

Uzupełnieniem są statki powietrzne prezentowane na ekspozycji plenerowej i hangarze, m. in:, śmigłowce ratownicze Mi-14 PS SAR i Mi-2  służące w 29 Darłowskiej Eskadrze Lotniczej, śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych Mi-4ME.

Na ekspozycji zaprezentowane są muzealia, materiały archiwalne, fotografie, modele, prace artystyczne ze zbiorów: Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku, Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Muzeum Ziemi Puckiej, Muzeum 303 im. płk pil Jana Zumbacha, Fundacji Lotniczy Lublin, Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego, Jarosława Wróbla, Pawła Mierzwy, Sławka Hesji Krajniewskiego, Bartosza Bery, st. chor. sztab. mar. Arkadiusza Dwulatka (Combat Camera), Jarosława Ciślaka, Wacława Hołysia, Miłosza Rusieckiego, Gdyńskiej Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej, 43 Bazy Lotnictwa Morskiego i 44 Bazy Lotnictwa Morskiego

Wystawę będzie można obejrzeć do 30 września 2020 r.

Więcej zdjęć z wernisażu autorstwa Malwiny Markiewicz, Agnieszki Bazyluk (LAW), Bruno Lucato można zobaczyć na stronie www.muzeumsp.pl