"Lotniskowce" – Wtorkowy seans w Kinie Lotnik MLP

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie serdecznie zaprasza w dniu 13.08.2019r. o godz. 11:00 i 16:30 na bezpłatną projekcję filmu pt. "Lotniskowce".

"Lotniskowce" – jak doszło do pojawienia się na morzach i oceanach nowego typu okrętu wojennego, który usunął w cień uważane przedtem za niepokonane pancerniki, rewolucjonizując taktykę działań morskich.

Lotniskowce to klasa okrętów, której głównym zadaniem jest prowadzenie operacji bojowych za pomocą bazujących na nich samolotów, przystosowana do tego celu konstrukcyjnie (pokład startowy). Pierwsze okręty tej klasy powstały pod koniec pierwszej wojny światowej, następnie odegrały dużą rolę w walkach drugiej wojny światowej, szczególnie na Pacyfiku.

Pierwsze lotniskowce powstawały zazwyczaj jako jednostki przebudowywane z innych okrętów – np. krążowników, jak brytyjski "Furious", lub statków handlowych, jak amerykański "Langley" (CV-1) czy japoński "Hōshō". Przebudowa polegała przede wszystkim na likwidacji dotychczasowych nadbudówek i uzbrojenia oraz nadbudowaniu nowych pomieszczeń i hangarów dla samolotów, przykrytych płaskim pokładem lotniczym. Mimo iż niektóre wczesne lotniskowce miały także dość silne uzbrojenie artyleryjskie do walki z okrętami, z reguły ograniczano je tylko do dział przeciwlotniczych, natomiast za główną siłę uznano samoloty.

Warta odnotowania jest pierwsza w historii operacja morska, przeprowadzona w lipcu 1918 roku przez Brytyjczyków, którzy wysłali z pokładu wciąż jeszcze prowizorycznego lotniskowca "Furious" samoloty do ataku na bazę sterowców cesarskiej Kriegsmarine w Tondern (dziś na terytorium Danii). Operacja ta zakończyła się sporym sukcesem; zniszczono m.in. dwa hangary dla sterowców.

Przyczyną ostrożnego podejścia do lotniskowca była niska sprawność ówczesnych samolotów. Stan ten trwał aż do początków II wojny światowej. Brytyjski atak na włoską bazę floty w Tarencie i wzorowany na nim atak na Pearl Harbor przeprowadzony przez japońskie lotnictwo pokładowe, a potem zatopienie dwóch brytyjskich pancerników "Prince of Wales" i "Repulse", przez lotnictwo japońskie w bitwie pod Kuantanem - zaczęły powoli zmieniać sytuację. Jeszcze większe wrażenie zrobiła błyskawiczna eliminacja trzech z czterech lotniskowców japońskich podczas bitwy o Midway w czerwcu 1942 roku (zatopiono wszystkie cztery, z czego trzy otrzymały krytyczne trafienia w krótkich odstępach czasu).

Wojna na Pacyfiku, ze względu na ogromne odległości, wykreowała samolot i lotniskowiec na główną siłę uderzeniową floty. Lotniskowce i ich samoloty, na tamtym obszarze, były w stanie dokonać daleko większej projekcji siły i na dalszy dystans niż pancerniki i ich działa. Bitwy: na Morzu Koralowym i pod Midway ostatecznie ustaliły prymat lotniskowca jako głównej siły uderzeniowej we flocie.

Myśliwiec wielozadaniowy F/A-18 Hornet na pokładzie lotniskowca typu Nimitz, 2001 rok. Składane skrzydła pozwalają zmieścić więcej samolotów na ograniczonej powierzchni dostępnej na okręcie (fot. U.S. Navy/Jayme Pastoric/Domena publiczna/Wikimedia Commons)

Pokład lotniskowca jest ściśle rozplanowany i podzielony, znajduje się na nim od dwóch do czterech podnośników, używanych do wynoszenia samolotów z hangarów znajdujących się pod pokładem.

Jedną z głównych ról na pokładzie lotniskowca odgrywa obsługa. Obsługa pasa startowego lotniskowców pełni rozmaite funkcje, a każda funkcja oznaczona jest innym kolorem kombinezonu załoganta. Dla przykładu, na lotniskowcach Stanów Zjednoczonych kolory oznaczają:
• fioletowy – odpowiedzialni za paliwo, uzupełnienie baku,
• żółty – organizacja ruchu na pasie, ukierunkowanie pilota samolotu: wyprowadzenie na pas startowy lub postój itd.,
• czerwony – uzbrajanie/rozbrajanie samolotu w bomby, broń AG (powietrze-ziemia),
• zielony – obsługa techniczna (uzbrajanie samolotu w pociski rakietowe i karabinki maszynowe; naprawa usterek itd.),
• biały – personel medyczny,
• niebieski – obsługa dźwigów.