Konserwacja samolotu MD12F w Muzeum Lotnictwa Polskiego

W ramach projektu dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Muzeum Lotnictwa realizuje program konserwatorski i restauratorski, którego celem jest zachowanie i odnowienie zabytkowej substancji jedynego ocalałego prototypowego polskiego samolotu fotogrametrycznego MD12F.

MD12F został opracowany po II wojnie światowej początkowo jako maszyna pasażersko-transportowa w Instytucie Lotnictwa w Warszawie i zbudowany w Ośrodku Konstrukcji Lotniczych WSK Okęcie przez słynnych projektantów Franciszka Misztala i Leszka Dulębę. Jest to jedna z trzech zrealizowanych w Polsce po II wojnie światowej koncepcji samolotu pasażerskiego i jedyny ukończony polski samolot czterosilnikowy. Jest to również jedyny samolot przeznaczony do aerofotogrametrii (wykonywania i opracowywania zdjęć lotniczych w celu sporządzenia map i planów) w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego.

Głównym założeniem projektu jest przeprowadzenie działań restauratorskich i konserwatorskich niezbędnych do zachowania i odtworzenia zabytkowej substancji jedynego zachowanego na świecie płatowca MD12F. Stan samolotu wymagał pilnej interwencji konserwatorskiej, miał uszkodzenia strukturalne i powierzchniowe (korozja powierzchniowa, miejscami korozja wżerowa), degradacji uległy również wielokrotnie nakładane malatury. Ponadto, istniała konieczność uzupełnienia substancji ogólnej samolotu (ubytki śrub i nitów w powłoce kadłuba i płatów, ubytki w poszyciu, brak części zaślepek otworów technicznych, ubytek blachy w dolnej części lewego skrzydła, brak elementów płóciennych sterów kierunku i wysokości, brak niektórych zegarów w tablicy przyrządów, brak niektórych elementów mocujących owiewkę kabiny pilota, niekompletna instalacja sterowania samolotem, brak lamp obrysowych w instalacji elektrycznej). Ze względu na zakres prac oraz wielkość samolotu konieczne jest rozłożenie pracochłonnych działań konserwatorskich i restauratorskich na okres dwóch lat.


Celem prac konserwatorskich jest odtworzenie brakujących elementów, naprawa elementów nośnych konstrukcji, zamontowanie części i podzespołów, odtworzenie oderwanych blach oraz naniesienie nowych malatur w oparciu o opracowaną dokumentację. Zabiegi konserwatorskie będą realizowane w zgodzie z dobrymi praktykami w zakresie opracowywania i ewidencjonowania zbiorów, w tym m.in. standardami digitalizacji obiektu Efektem realizacji zadania będzie powstrzymanie degradacji substancji i przywrócenie samolotu do pierwotnego stanu za sprawą wykonania zabiegów konserwatorskich.

Posiadany przez Muzeum samolot MD12 jest jedynym zachowanym egzemplarzem tego projektu, z ogólnej liczby trzech stworzonych prototypów. Projekt konstrukcyjny MD12 jako dwusilnikowego samolotu komunikacyjnego, przeznaczonego głównie do krajowego transportu osobowego, towarowego i mieszanego, rozpoczął w 1954 r. profesor Franciszek Misztal, w roku 1956 dołączył do zespołu profesor Leszek Dulęba. W efekcie ich prac w roku 1959 rozpoczęły się próby w locie maszyny już czterosilnikowej. Ostatecznie, mimo opracowania drugiego prototypu (oznaczonego MD12P) i odbycia pewnej ilości lotów rejsowych w latach 1961-1962 samolot nie wszedł do produkcji seryjnej przegrywając konkurencję z samolotami radzieckimi. Jednocześnie na początku lat 60. rozpoczęły się prace nad dostosowaniem samolotu do potrzeb aerofotogrametrii.


Przy współpracy profesora Dulęby zespół pod kierunkiem mgra inż. Marcina Fortuńskiego opracował wersję fotogrametryczna (oznaczoną MD12F), zmieniając w pewnym stopniu pierwotną konstrukcję. Mimo zapowiedzianej produkcji seryjnej, w wyniku katastrofy pierwszego z prototypów w roku 1963 i niechęci władz centralnych do kontynuacji projektu pozostałe dwa samoloty, mimo zastosowanych poprawek konstrukcyjnych, uziemiono. Ostatecznie egzemplarz MD12P został skasowany w roku 1967, a MD12F przekazany do zbiorów Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie, gdzie został wpisany pod numerem inwentarzowym MLP 118. Jest jedną z niewielu maszyn, które dotarły do Muzeum samodzielnie, bowiem w kwietniu 1967 r. odbył on ostatni lot lądując na przymuzealnym lotnisku.