Statystyka: Wypadki spowodowane błędami i zaniedbaniami podczas tankowania

Wypadki w lotnictwie powodowane błędami popełnianymi podczas tankowania samolotu lub śmigłowca, są stosunkowo rzadkie, ale niestety niosą ze sobą poważne konsekwencje. Zatankowanie złej jakości paliwa, bądź niezatankowanie jego odpowiedniej ilości, która ma umożliwić bezpieczny dolot do lotniska docelowego lub alternatywnego, może się okazać krytycznie niebezpieczne i prowadzić bezpośrednio do poważnego zdarzenia lotniczego.

Do unieruchomienia statku powietrznego na ziemi lub późniejszych problemów z silnikiem w powietrzu prowadzą błahe, wydawałoby się, uchybienia pilotów lub mechaników, które często wynikają z pośpiechu lub po prostu zwykłego niedbalstwa. Na portalu bezpieczeństwo.dlapilota.pl znajduje się 11 raportów dotyczących tego zagadnienia, które na przestrzeni ostatnich kilku lat badała Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych. Zachęcamy również do zapoznania się z zaleceniami wystosowanymi przez PKBWL, które mogą być cenną wskazówką zwiększającą bezpieczeństwo operacji lotniczych.

Do zdarzeń i incydentów związanych z błędami podczas tankowania, których wyjaśnieniem zajęła się Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych, doszło m.in. z powodu:

zatankowania do zbiornika śmigłowca niewłaściwego paliwa (benzyny samochodowej);
zanieczyszczenia paliwa w autocysternie, z której tankowano śmigłowiec;
obecności wody w instalacji paliwowej spowodowanej długim postojem motoszybowca z nie w pełni zatankowanym zbiornikiem paliwa;
niezlania odstoju paliwa;
zamarznięcia wody znajdującej się w zbiorniku paliwa;
niewłaściwego obliczenia zapasu paliwa niezbędnego do bezpiecznego wykonania zamierzonego lotu;
niedokładnego sprawdzenia przed lotem ilości paliwa w samolocie;
niedokładnego i niedbałego zamknięcia pokrywy zaworu centralnego tankowania;
nieprawidłowej decyzji mechanika podczas usterki paliwomierza;
niedokładnego zlania paliwa z drenażu w trakcie przeglądu polotowego

W związku z powyższymi, PKBWL wystosowała szereg wskazówek i zaleceń dla operatorów samolotów i śmigłowców, które zakładają m.in. żeby:

omówić na briefingach zapisy zawarte w Programie Obsługi Technicznej pkt. 14.02.00 z osobami dokonującymi przeglądów przed i polotowych;
dokładnie zlewać drenaż;
przygotować Biuletyn Bezpieczeństwa Lotniczego dla personelu lotniczego;
wycofać autocysterny z eksploatacji do czasu umycia układu i zbiorników oraz wymiany wkładów filtracyjnych, jak również umycia zespołu wydawczego;
zmienić sposób gospodarowania paliwem lotniczym JET-A1, tak aby nie było przechowywane dłużej niż jeden rok;
wprowadzić obowiązek wymiany układu filtracyjnego autocysterny raz na 1 rok oraz wzrokową inspekcję układu raz na 3 miesiące;
wykonać przegląd na wszystkich samolotach użytkownika stanu łańcuszków zabezpieczających pokrywkę przed zgubieniem;
przeprowadzić z personelem technicznym i latającym instruktarz i ćwiczenia dot. procedur tankowania paliwa z uwzględnieniem przyczyny zdarzenia;
zorganizować cykl szkoleń dla wszystkich pracowników operacyjnych mający na celu przypomnienie przepisów bezpieczeństwa przy tankowaniu statków powietrznych;
zobowiązać kierowników do sprawdzania zamontowania właściwych dla rodzaju paliwa w autocysternie końcówek tankowania grawitacyjnego.

Zachęcamy do zapoznania się z poniższymi opracowaniami Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych:
Spadek mocy i nieprawidłowe wskazania parametrów silnika śmigłowca Robinson R44 SP-NOV 347/11

Sygnalizacja zatkania filtra paliwa i wystąpienie wahań obrotów silnika śmigłowca Eurocopter EC120B SP-GRA 1114/10

Uchwała dot. wypadku motoszybowca SZD-45A Ogar SP-0031 na lotnisku EPSC 23/05

Wyłączenie JET PUMP i włączenie AC PUMP w samolocie Embraer 170 SP-LDI spowodowane obecnością wody w zbiorniku paliwa 28/07

Przeciągnięcie w zakręcie w trakcie manewru do lądowania samolotu CH-601 HDS Zodiak SP-YNA 268/06

Niedokładne sprawdzenie przed lotem ilości paliwa w samolocie Cessna 172J SP-FLM 2/06

Niedokładne i niedbałe zamknięcie pokrywy zaworu centralnego tankowania paliwa samolotu AN-26B UR-UCP 87/08

Błąd osoby tankującej samolot Cirrus SR-20 D-EYAT 939/08

Nieprawidłowoa decyzja mechanika podczas usterki paliwomierza prawego zbiornika samolotu Boeing B737-400 SP-LLA 726/08

Niedokładne zlanie paliwa z drenażu w trakcie przeglądu polotowego śmigłowca Mi-2 Plus SP-ZXC 494/08

Wypadek motoszybowca SZD-45A Ogar SP-0031 spowodowany obecnością wody w instalacji paliwowej z powodu długiego postoju z nie w pełni zatankowanym zbiornikiem 23/05