Pomiar widzialności i podstawy chmur na Warmii i Mazurach

Od ponad trzech miesięcy na lotnisku Aeroklubu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie funkcjonuje długo wyczekiwana i bardzo potrzebna w tym rejonie Polski stacja meteorologiczna zapewniająca pomiar podstawy chmur i widzialności. Urządzenie, którego zakup został zrealizowany ze środków unijnych i częciowo Aeroklubu, przekazuje wiele istotnych dla pilota informacji, w tym m.in. kierunek i prędkość wiatru, widzialność, temperaturę, punkt rosy, wysokość gęstościową, ciśnienie QNH i QFE, podstawę chmur, lokalny czas i wysokość elewacji. Należy jednak pamiętać, iż nie można wykorzystywać prezentowanych danych do celów operacyjnych, bowiem stacja nie została wpisana do rejestru certyfikowanych urządzeń pomiarowych ULC. 


W innych krajach na lokalnych lotniskach general aviation stosuje się różne metody przekazywania bieżących danych meteo i tak np. w USA na niektórych obiektach wyświetlane są one na elektronicznych tablicach zlokalizowanych na drogach kołowania przed progami pasów startowych. Dzięki temu piloci jeszcze chwilę przed startem mogą zaktualizować swoje dane. W przyszłości tego typu rozwiązanie być może pojawi się i w Polsce, jednak już teraz piloci wykonujący operacje z EPOD mogą sprawdzić na telefonie (jeśli posiadają dostęp do internetu), jakie w danym momencie warunki panują na lotnisku. 


Jak powiedział Bogdan Kozłowski, Kierownik Szkolenia HT Aeroklubu Warmińsko Mazurskiego, jest to automatyczna stacja meteorologiczna produkcji brytyjskiej firmy Campbell Scientific, która w Olsztynie została zainstalowana w październiku ubieglego roku. „Od tego czasu sprawdziliśmy praktycznie wszystkie jej elementy i stacja działa niezawodnie. Dobrą stroną współpracy z Campbell za pośrednictwem firmy DOEL jest to, że można wpłynąć na interfejs tego co prezentuje stacja. Takim przykładem jest wysokość gęstościowa, która została tam umieszczona na moją prośbę. Jest to dodatkowa istotna informacja dla pilotów”, dodał.


"W Polsce takie rozwiązanie zastosowaliśmy jako pierwsi. Jest ono bardzo pomocne, ponieważ nasze lotnisko z pasem o długości 850 m nie jest duże, a z uwagi na problem z lasem na podejściu należy zwracać pilotom szczególną uwagę, aby obserwowali możliwości samolotu w odniesieniu do konkretnych warunków panujących w danej chwili. Urządzenie nie jest certyfikowane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego i oczywiście założenie jest takie, że jego wskazania nie służą do użytku operacyjnego. Nikogo nie zmuszamy do korzystania z danych stacji, a jedynie dzielimy się informacjami, które na pewno służą bezpieczeństwu”, tłumaczył dalej.

Zapytany o dokładność wskazań odczytów podkreślał, iż wielokrotnie sprawdzał na stronie jaka jest podstawa chmur, a potem weryfikował ją już z powietrza, gdzie pomiary się potwierdzały. ”Co również ważne porozumieliśmy się z IMGW i Instytut będzie korzystał z naszej stacji prezentując jej dane na swojej stronie. Jest to związane z faktem, iż IMGW kupiło i będzie instalowało na kilku lotniskach stacje automatyczne, a nasze urządzenie jest bardzo nowoczesne i oparte na laserowych pomiarach przejrzystości powietrza, wielkości i ilości kropel, rodzaju opadu”, kontynuował. 


Dane meteorologiczne ze stacji zlokalizowanej na lotnisku Olsztyn Dajtki dostępne są tutaj

Specyfikacja techniczna stacji meteo w Olsztynie:

Ogródek meteo wybudowany na terenie Aeroklubu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie składa się z urządzeń:

• Ultradźwiękowy anemometr do pomiaru prędkości oraz kierunku wiatru

• Barometr do pomiaru ciśnienia barometrycznego QNH, QFE oraz QFF

• Czujnik temperatury i wilgotności powietrza

• Ceilometr

• Czujnik pogody bieżącej

• Jednostka centralna

Czujniki wiatru, ciśnienia, temperatury i wilgotności powietrza zainstalowane zostały na 10 m, składanym maszcie aluminiowym, na którym znajdują się również: jednostka centralna zbierająca dane ze wszystkich czujników oraz bateria, która w przypadku braku zasilania podtrzyma pracę całego systemu nawet przez 3 doby. Dane zapamiętywane są poprzez rejestrator, który następnie bezprzewodowo przesyła dane do komputera. Aktualne dane, bo odświeżane co 5 sekund w trybie ciągłym, są prezentowane na stronie aeroklubu, gdzie każdy ma dostęp do aktualnych danych pogodowych w Dajtkach z dowolnego miejsca na ziemi.


O samych urządzeniach:

Ultradźwiękowy czujnik prędkości i kierunku wiatru, nie posiada części ruchomych przez co staje się wyjątkowo odporny na awarie oraz wszelkie uszkodzenia mechaniczne, a także redukuje koszty obsługi, przeglądów. Dane z tego czujnika prezentowane są na stronie w postaci kierunku wiatru, chwilowej prędkości mierzonej w m/s i węzłach oraz w postaci maksymalnej prędkości również w m/s i węzłach z ostatniej godziny.

Barometr przystosowany jest do pomiaru parametrów ciśnienia QFE (ciśnienie na poziomie stacji meteo), parametru QNH, który jest parametrem wskazującym średnie ciśnienie na poziomie morza, uzyskanym poprzez zastosowanie korekty atmosferycznej standardu ICAO do parametru QFE, natomiast parametr QFF jest wskaźnikiem średniego ciśnienia na poziomie morza, z zastosowaniem uwzględnienia rzeczywistych warunków temperatury. Dane czyli pomiary parametru QFE oraz QNH są prezentowane w postaci cyfrowej oraz na wykresie ze wskazaniem 2 ostatnich godzin.


Czujnik temperatury i wilgotności powietrza zamontowany został w osłonie radiacyjnej dla dokładniejszego pomiaru. Ten czujnik, oprócz temperatury i wilgotności wskazuje również punkt rosy, który informuje nas przy jakiej temperaturze zaczynają tworzyć się skropliny w powietrzu oraz np. mgły itp.

Ceilometr – urządzenie do pomiaru wysokości podstawy chmur. Urządzenie zainstalowane na terenie aeroklubu jest najnowocześniejszym ceilometrem prod. Campbell Scientific zainstalowanym w Polsce. Dzięki laserowi, który jest sercem tego urządzenia, jest w stanie zmierzyć, aż do 4 warstw chmur jednocześnie. Zasięg pomiaru lasera to 10 tys. m.

Dane uzyskane dzięki uprzejmości firmy DOEL.