O samolotach z Mielca na kolejnej Glassówce

Samoloty z Mielca będą tematem najbliższej „Glassówki” – spotkania poświęconego polskim konstrukcjom lotniczym, które od wiosny 2004 roku współorganizowane jest przez Klub Miłośników Historii Polskiej Techniki Lotniczej i Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa (SMIL). Spotkanie odbędzie się wyjątkowo w pierwszą sobotę miesiąca, 2.02.2019r., o godzinie 10:15 w Klubie Absolwenta na Politechnice Warszawskiej (gmach główny; wejście z auli w lewy narożnik).

Spotkanie, którego tematem będą samoloty produkowane w Mielcu, poprowadzi dr inż. Andrzej Glass.

Początki produkcji samolotów w Mielcu sięgają 1938 roku, kiedy powstał tam zakład WP-2 Państwowych Zakładów Lotniczych. Budowę rozpoczęto 1 września 1938 roku, a w lipcu 1939 roku mury fabryki opuścił pierwszy zmontowany tam (z części dostarczonych z zakładów na Okęciu) samolot PZL.37 Łoś. Do wybuchu wojny, łącznie z warszawską wytwórnią zmontowano ich ok 120. Maszyny brały udział w początkowej fazie II wojny światowej.

Po zajęciu Mielca 13 września 1939 roku przez wojska niemieckie, zakłady zostały włączone do przedsiębiorstwa Heinkel. Prowadzono w nich produkcję podzespołów bombowców He 111 (usterzenia), He 177 Greif i myśliwców nocnych He 219 oraz montaż bombowców He 111 i remonty samolotów, m.in. He 111 i Junkers Ju 52.

22 lipca 1945 zakłady zostały zwrócone stronie polskiej i otrzymały nazwę Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL) – Zakład Nr 1 w Mielcu. 15 listopada 1945 oblatano tam prototyp pierwszego samolotu – szkolno-łącznikowego PZL S-1. W 1948 wyprodukowano 10 samolotów Szpak-4T, będących pierwszymi samolotami produkowanym seryjnie w Polsce po wojnie.

PZL S-1 (fot. Unknown/Domena publiczna/Wikimedia Commons)

W 1949 roku zakłady zmieniły nazwę na Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego, Zakład nr 1 w Mielcu, w skrócie WSK-1 Mielec. W 1950 roku zdecydowano o znacznej rozbudowie zakładów, w związku z planami masowej produkcji licencyjnej samolotów radzieckich. Podjęto produkcję odrzutowych myśliwców MiG-15 i MiG-17, jako Lim-1, Lim-2, Lim-5, Lim-6. Od 1960 roku produkowano na licencji najliczniejszy typ samolotu z Mielca – wielozadaniowy dwupłat An-2, w większości na eksport do ZSRR. Powstało także kilka własnych prototypów, jak PZL M-2 (pierwszy całkowicie metalowy samolot sportowy skonstruowany w Polsce po wojnie), PZL M-4 Tarpan, PZL S-4 Kania, lecz nie weszły do produkcji.

PZL M-4 Tarpan (fot. muzeumlotnictwa.pl)

Od 1975 roku przywrócono przedwojenną nazwę Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Mielec". 19 października 1998 przedsiębiorstwo państwowe przekształcono w spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o, w skrócie PZL Mielec. Już w maju 1999 roku zakłady otrzymały certyfikat o zdolności do produkcji samolotów i części zamiennych do celów lotniczych wg przepisów JAR-21. Fabryka uzyskała prawa do produkcji samolotów: M18 Dromader, M20 Mewa, M26 Iskierka, M28, obsługi technicznej samolotów A-28 i An-2 oraz produkcji części lotniczych. W lipcu owego roku zakład uzyskał certyfikat Głównego Inspektoratu Lotnictwa Cywilnego umożliwiający projektowanie, modernizowanie i konstruowanie samolotów.

PZL M26 Iskierka (fot. Daniel Delimata/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons)

16 marca 2007 r. 100% udziałów Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o.o. zostało zakupione od ARP S.A. przez United Technologies Holdings S. A. (UTH), spółkę United Technologies Corporation (UTC). Rozpoczęła się w ten sposób nowa era, zarówno w historii mieleckiego przemysłu lotniczego, jak i historii samej firmy. W ramach koncernu UTC, bezpośrednią  współpracę z PZL Mielec podjęła spółka grupy UTC – Sikorsky Aircraft Corporation – światowy potentat w produkcji śmigłowców, włączając takie modele jak UH-60 BLACK HAWK, S-76, S-92.

 
M18 Dromader (fot. M. Adamski)                        M28B Bryza (fot. pzlmielec.pl)

W 2015 roku Sikorsky i PZL Mielec zostały przejęte przez Lockheed Martin z siedzibą w Bethesda, w stanie Maryland, USA. Lockheed Martin jest globalnym koncernem zajmującym się przemysłem obronnym i lotniczym. Aktualna linia produktów Spółki obejmuje samoloty: M28 – samolot pasażerski i transportowy, M28B Bryza – samolot patrolowy i ratownictwa morskiego, M18 Dromader – samolot rolniczy i pożarniczy.
(źródło: Wikipedia, PZL Mielec)

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o samolotach produkowanych w Mielcu w imieniu dr Andrzeja Glassa serdecznie zapraszam na kolejne spotkanie Miłośników Polskiej Techniki Lotniczejna zwane "Glassówką".

Biuletyny z wielu poprzednich spotkań w formie broszury z tekstem i ilustracjami odczytu można nabyć na kolejnym spotkaniu. Sporą część biuletynów można też przeczytać na stronie: www.smil.org.pl

Nagrania ze spotkań są dostępne na serwisie youtube po wpisaniu hasła: glassowka.