Nowe przepisy dotyczące bezzałogowych statków powietrznych. Czego powinni spodziewać się lotnicy?

31 stycznia 2019 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy dotyczące latania bezzałogowymi statkami powietrznymi w lotach poza zasięgiem widoczności wzrokowej - BVLOS. Przepisy, bez wątpienia innowacyjne w skali świata.

Urząd Lotnictwa Cywilnego, pobudzony sukcesem przepisów dla dronów z 2016 roku w wyniku których w ciągu niespełna 3 lat wydano prawie 10 000 Świadectw Kwalifikacji, przekraczając wszelkie dotychczasowe wskaźniki wzrostu wydawanych uprawnień, udrażniając polski rynek bezzałogowców dla usług, podjął kolejne wyzwanie. Wyzwanie dużo trudniejsze, wymagające w pewnym sensie odwagi, ale i determinacji. Wyzwaniem tym są loty poza zasięgiem wzroku bezzałogowych statków powietrznych (BVLOS) na niskich wysokościach, w NIEWYDZIELONYCH strukturach powietrznych.

Podkreślamy, że loty inne niż sportowo-rekreacyjne na których opierała się dzisiejsza „gospodarka” dronowa, to preludium do nieba przyszłości w którym kuriera z opłaconym ZUSem, zastąpią bezzałogowe statki powietrzne. A wszystko to, dla jednego wspólnego europejskiego nieba, pod pięknie brzmiącą anglojęzyczną nazwą U-space.

Intuicyjnie, każdy pilot znajdzie analogię lotów BVLOS do lotów IFR. Stety lub niestety (to pokaże czas) wymogi i popyt na usługi automatyczne wykonywane przez drony jest tak wielki, że świat rozpoczął poszukiwania rozwiązań w których proces szkolenia pilota (operatora), certyfikacji sprzętu oraz dostosowania procedur będzie tańszy i krótszy. 

Nowe rozporządzenie

Z całej siły zachęcamy wszystkich pilotów do lektury całego rozporządzenia, do którego link umieściliśmy na dole artykułu. Rozporządzenie w istocie dotyczące lotów BVLOS ma tylko 5 stron.

Co dają nowe przepisy?

• pozwolą na wykonywanie niskich lotów BVLOS i lotów automatycznych bez konieczności wydzielania stref w rozumieniu lotniczym
• Obowiązek rejestracji (wpisu do ewidencji ULC) statków powietrznych wykonujących loty BVLOS
• umożliwią wykonywanie lotów FPV
• wyłączą obowiązek posiadania badań lotniczo-lekarskich dla operatorów BSP poniżej 5 kg używanych w lotach VLOS
• wyłączą obowiązek zdawania egzaminów państwowych dla operatorów BSP poniżej 5 kg używanych w lotach VLOS
• dopuszczą loty osób małoletnich, ale pod nadzorem osoby dorosłej
• wprowadzą uporządkowanie wielu zasad które do tej pory budziły wątpliwości

Największe zmiany w kontekście lotnictwa załogowego dotyczą, oczywiście pierwszego punktu, czyli lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi w niewydzielonych strukturach powietrznych. Ustawodawca, podobnie jak liczący się świat lotniczy (EASA, FAA) chce „upakować” lotnictwo bezzałogowe poniżej 150m AGL, nazywając tą przestrzeń VLL Very Low Level z definicją przepisów (per analogię do VFR I IFR): LFR Low-Level Flight Rules a dla lotów “wysokich” HFR High-Level Flight Rules.

Źródło ilustracji: Eurocontrol UAS ATM Flight Rules

Skąd piloci szybowców, paralotni, motolotni ogólnie całego GA dowiedzą się o ruchu bezzałogowym?

W rozporządzeniu jest mowa o systemie teleinformatycznym lub środkiem komunikacji elektronicznej:

system teleinformatyczny – określony przez instytucję zapewniającą służbę ruchu lotniczego zespół współpracujących ze sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniający przetwarzanie i przechowywanie, a także wysyłanie i odbieranie danych przez sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla danego rodzaju sieci telekomunikacyjnego urządzenia końcowego w rozumieniu art. 2 pkt 43 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2018 r. poz. 1954, 2245 i 2354);

Czyli rolą PAŻPu będzie poinformowanie o ruchu. W sumie nic nowego, ale ostatecznie nie chodzi o tworzenie nowych stref, a o informowanie o lotach. Póki co, najprawdopodobniej informacja o ruch pojawi się w NOTAMach w postaci Ostrzeżenia nawigacyjnego (Naviagtional warning). Na szczęście PAŻP posiada udostępnione ostatnio narzędzia (https://airspace.pansa.pl/) które prawdopodobnie wykorzysta do komunikacji. Jako twórcy DroneRadar będziemy z całej siły wspierać PAŻP aby przynajmniej nie do celów operacyjnych, wizualizować loty BVLOS.

Ogólne warunki lotów BVLOS (wybrane)

W tym rozdziale czytamy kto i w jakim celu może wykonywać loty BVLOS. 

Pojawia się również informacja o locie automatycznym, którego definicja znajduje się w preambule

lot automatyczny – operację, w której bezzałogowy statek powietrzny w sposób automatyczny realizuje start i lądowanie w wyznaczonym miejscu oraz lot po zaprogramowanej trasie, gdy operator jedynie pełni zdalny nadzór nad operacją, zachowując możliwość niezwłocznego przejęcia zdalnego sterowania bezzałogowym statkiem powietrznym lub podjęcia innych działań na wypadek wystąpienia sytuacji niebezpiecznej;

Na kiedy przed lotem pojawią się NOTAMy?

Na 2 dni (maksymalnie 7 dni), ale można się spodziewać przypadków że w dniu wykonywania lotu (pewnie chodzi o loty wspierające akcje ratownicze).

4.4. Instytucja zapewniająca służbę ruchu lotniczego publikuje informacje o:
1) planowanych lotach bezzałogowych statków powietrznych:
a) co najmniej 2 dni przed dniem wykonania lotu – w przypadku lotów operacyjnych, specjalistycznych, automatycznych i szkoleniowych,
b) w dniu wykonania lotu – w przypadku lotów operacyjnych, jeżeli nie było możliwości wcześniejszego zaplanowania lotu;

Szczegółowe warunki wykonywania lotów

Bardzo interesujący rozdział. Pojawia się, wymóg zgłoszenia lotu BVLOS na 7 dni przed dniem wykonania lotu. Wysokość lotu BVLOS dla lotów operacyjnych, specjalistycznych lub szkoleniowych nie może przekraczać 120m AGL, a prędkość 150km/h.

Z kolei loty automatyczne mogą się odbywać do wysokości 50m AGL lub do wysokości 50 m nad najwyższą przeszkodą znajdującą się w promieniu 100 m od miejsca wykonywania lotu i maksymalną prędkością 150 km/h.

Operator bezzałogowca ma zapewnić w trakcie całego trwania lotu pełna kontrolę lotu, z zachowaniem bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt, uwzględniając przy tym warunki meteorologiczne oraz informacje o ograniczeniach w ruchu lotniczym.

Warunki na loty w przestrzeni CTR określi instytucja zapewniająca służbę ruchu lotniczego.

Loty w strefie ATZ, strefie D, strefie MATZ, strefie MCTR lub strefie P będą się odbywały za zgodą zarządzającego daną strefą i na warunkach przez niego określonych;

Co jeśli operator utraci kontrole nad bezzałogowcem?

W przypadku utraty kontroli nad bezzałogowym statkiem powietrznym lub utraty bezzałogowego statku powietrznego operator bezzwłocznie ma obowiązek powiadomić organ ATS oraz równolegle (przypis redakcji) próbuje odzyskać łączność z bezzałogowym statkiem powietrznym;

Wymagania dotyczące bezzałogowych statków powietrznych

Po pierwsze bezzałogowe statki powietrzne dopuszczone do lotów BVLOS muszą być wpisane do do ewidencji statków powietrznych, prowadzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego albo podmiot upoważniony. Czyli spokojnie, nie każdy dron kupiony w sklepie będzie dopuszczony do lotów według nowych przepisów. 

Bezzałogowy statek powietrzny dopuszczony do lotów BVLOS będzie musiał być wyposażony w:

w przypadku bezzałogowego statku powietrznego będącego samolotem w światło:
– zielone świecące światłem ciągłym, umieszczone na prawym skrzydle, widoczne nad i pod płaszczyzną poziomą skrzydła,
– czerwone świecące światłem ciągłym, umieszczone na lewym skrzydle, widoczne nad i pod płaszczyzną poziomą skrzydła,
– białe, błyskowe, umieszczone na szczycie statecznika pionowego lub – w przypadku jego braku – na górnej powierzchni kadłuba w sposób zapewniający dookólną emisję światła,

w przypadku bezzałogowego statku powietrznego będącego wielowirnikowcem, śmigłowcem albo aerostatem
w światło białe, błyskowe, umieszczone na górnej powierzchni kadłuba w sposób zapewniający dookólną emisję
światła;

Wyposażenie

Warunkiem eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych w lotach operacyjnych, specjalistycznych, szkoleniowych i automatycznych jest posiadanie i stosowanie przez podmiot realizujący te loty instrukcji operacyjnej sporządzonej w języku polskim lub angielskim.

Podsumowanie

Pilotom nie pozostaje nic innego, jak jeszcze lepsze przygotowywanie się do lotu. Nowy gość na niebie dał kolejny powód do przeglądania przed lotem setek NOTAM-ów. Wierzymy, że FIS będzie pomagał i informował o lotach BVLOS. Życząc wszystkim bezpiecznych lotów, jeszcze raz zachęcamy do przekartkowania rozporządzenia.

Czytaj również: Co nowe rozporządzenie BVLOS oznacza dla lotnictwa załogowego? Artykuł z 2017 roku

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 20 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków.