Hondą w stratosferę, czyli polska premiera samolotu HondaJet HA-420

Jak zacząć artykuł o samolocie, który jest seryjnym pierwszym takim, pierwszym w ogóle wyprodukowanym przez swoją firmę i takim, który w aspekcie ekonomicznym lata najszybciej i najwyżej? Może tak: jeśli HondaJet powieli sukces samochodu Honda Civic, to będzie to prawdopodobnie najbardziej popularna konstrukcja na świecie. Ale na serio. Byliśmy na premierze tego samolotu na warszawskim lotnisku Okęcie. Na zaproszenie przedstawiciela marki Sebastiana Litwińskiego, rozmawialiśmy z pilotami, usiedliśmy za sterami, pogrzebaliśmy w bagażniku, uruchomiliśmy Garmina G3000. O wrażeniach podzielimy się z Wami w niniejszym artykule. Samolot o numerze rejestracyjnym SP-CHE (CHopin Edition) dostępny w ofercie charterowej Jet Story, to 91. egzemplarz samolotu. 

Historia projektu
Samolot zaprojektowano w Japonii, a wyprodukowano w USA. Prace koncepcyjne rozpoczęły się w drugiej połowie lat 80-tych angażując do projektu inżynierów od innych producentów. Testy w tunelu aerodynamicznym w 1999 r., potwierdziły, że nowatorska koncepcja pierwszego w pełni kompozytowego samolotu zaprojektowanego przez Michimasa Fujino jest właściwa i spełnia stawiane oczekiwania.

HA-420 (420 to TAS tego samolotu) poprzedziły dwa samoloty eksperymentalne: SHM-1/MH01 (jednosilnikowy turbośmigłowy egzemplarz do testowania przepływów laminarnych skrzydeł) oraz MH02 z miejscem dla 6 pasażerów twin-jet stworzony pod okiem Missisippi State Univeristy. MH02 który wylatał w sumie 170h pomiędzy marcem 1993 r., a sierpniem 1996 r. wyposażono w dwa silniki Pratt & Whitney Canada JT15D i można go uznać za prekursora HondaJet. Według Hondy był to pierwszy kompozytowy mały jet.

MH02. Źródło wikipedia.

Fujino robi szkic
W 1997 roku Fuijno Michimasa, prezydent Honda Aircraft narysował pierwszą koncepcję dolnopłata HondaJet. Ostatecznie zarząd, zatwierdził projekt w 1999 r.

Lekkie odrzutowce, były częścią programu publiczno-prywatnego, sponsorowanego przez NASA w latach 2000.

W poszukiwaniu miejsca dla silników OWTEM (Over-The-Wing Engine Mount)
Fujino, twierdzi, że pomysł na niekonwencjonalne umieszczenie silników miał już w 1996 r. Chcąc obniżyć koszty bardzo drogich jetów, zaczął myśleć o zmniejszeniu ich rozmiarów, w taki sposób aby nie obniżyć komfortu podróżowania. Jak twierdzi, chciał zmniejszyć rozmiary przy zachowaniu wielkości kabiny pasażerskiej. Umieszczenie silników pod skrzydłami nie było możliwe przy zakładanych gabarytach z uwagi na zbyt mały prześwit.

Pomimo, początkowych nienajlepszych wyników badań, okazało się, że jeśli silnik zostanie umieszczony odpowiednio nad skrzydłem, da się obniżyć opór przy dużych prędkościach a tym samym zwiększyć prędkość, zasięg i zmniejszyć zużycie paliwa. Według konstruktorów, największym problemem silników zlokalizowanych nad skrzydłem są interferencje przepływającego powietrza pomiędzy silnikiem, a kadłubem. Ostatecznie, konstruktor osiągnął 5% polepszenie efektywności aerodynamicznej. Dodatkowym problemem konstrukcyjnym był fakt występowania flattera. Podczas jednej z prób w tunelu aerodynamicznym doszło do oderwania całego pylonu z silnikiem. Ostatecznie, silnik umieszczono prawie za skrzydłem, tuż nad krawędzią spływu. Takie rozwiązanie wprowadziło dodatkowo ochronę wlotu silnika obniżając tym samym generowany hałas, dzięki czemu HondaJet należy do najcichszych odrzutowców. Dodatkowo tylne umiejscowienie silnika powoduje, że jest do niego łatwy dostęp.

Skala 1:9
W latach 2004 i 2005 inżynierowie Hondy wykupili dostęp do tunelu aerodynamicznego NASA Langley National Transonic Facility, aby potwierdzić skuteczność poprawionego i innowacyjnego projektu w skali 1:9 przy prędkościach bliskich prędkości dźwięku.

Samolot z boku właściwie nie różni się od konkurencji. Pylony na których zainstalowano silniki, robią dopiero wrażenie gdy na samolot spojrzymy z przodu lub z tyłu

Wyczekiwany początek
Światowy debiut HondaJet odbył się w podczas EAA AirVenture Oshkosh 28 lipca 2005 roku. W 2014 roku, odbył się lot pierwszego, seryjnie wyprodukowanego egzemplarza. Do 2015, cztery testowe egzemplarze wylatały w sumie 2500 godzin.

Ku klientom
Droga do certyfikacji nie była usłana różami. Ciągłe opóźnienia pogrążały program innowacyjnego jeta. Planowana certyfikacja przez FAA na koniec 2010 roku, zmaterializowała się dopiero po pięciu latach w grudniu 2015 roku. EASA wydała certyfikat typu w maju 2016 roku.

Produkcja
Samoloty HondaJet produkowane są w zbudowanej specjalnie do tego celu fabryce w Piedmont Triad Airport. W 2015 roku, Honda prognozowała, produkcję samolotów na poziomie 40 i w kolejnych latach 60 egzemplarzy rocznie. Pierwszy klient odebrał samolot w grudniu 2015 roku. Do tej pory wyprodukowano nieco, ponad 100 egzemplarzy.

20% z pierwszej setki wyprodukowanych samolotów trafiło do klientów z Europy

Sam samolot
Konstrukcja kompozytowa z aluminiowymi skrzydłami, napędzana dwoma silnikami turbowentylowanymi GE HF 120 zainstalowanymi na pylonach. Honda twierdzi, że kombinacja lekkich materiałów, aerodynamicznej konstrukcji oraz efektywnych silników, zaoowocowała około 20% poprawą całkowitej efektywności w porównaniu do podobnych samolotów tej klasy.

Podczas lotu na FL430, samolot zużywa jedynie 339 litrów paliwa na godzinę.

Pojemność bagażnika w tylnej części samolotu (w miejscu gdzie w innych samolotach znajduje się dźwigar łączący silniki) za kabiną pasażerską to 184 kg. Ciekawostką jest system wyhamowujący „speedbreak”, umieszczony w ogonie samolotu który można uruchomić przy każdej prędkości i w każdym etapie lotu. Pilot samolotu, twierdzi że uruchomienie speedbreak przy prędkości TAS 420kt, powoduje nieznaczne wyhamowanie samolotu ;-), przy całkowitym braku wibracji.

Awionika
Samolot wyposażono w Garmin® G3000 z trzema panoramicznymi, 14-calowymi monitorami i dwoma mniejszymi dotykowymi ekranami funkcyjnymi.

Polski akcent
Silnik odrzutowy do samolotu HondaJet HA-420 został zaprojektowany w części w Engineering Design Center w Warszawie, w biurze konstrukcyjnym będącym wspólnym przedsięwzięciem General Electric Company Polska SP. z o.o. i Instytutu Lotnictwa.

Poziom.... paliwa
Elektroniczny, za zewnątrz

Zainteresowanie HondaJet w Polsce
SP-CHE to pierwszy egzemplarz HondaJet w Polsce i Europie Centralno-Wschodniej. „W Polsce pojawiło się zainteresowanie, gdy nasi klienci się dowiedzieli, że mamy już zarejestrowany pierwszy samolot i od 13 kwietnia jest on dostępny w czarterze pod certyfikatem AOC” powiedział Sebastian Litwiński, dyrektor sprzedaży HondaJet na centralną Europę.

Chopin Edition czyli muzyka, wódka i samoloty
Właścicielem samolotu jest Chopin Vodka, właściciel marki wódek luksusowych Chopin. SP-CHE dostępny w usłudze czarteru, jest obsługiwany przez firmę JetStory. Proces zakupowy, wspierała kancelaria prawna Elżanowski, Cherka i Wąsowski.

Cena
HondaJet kosztuje cennikowo 4,95 mln netto w wersji podstawowej i 5,5 mln dolarów wersji, która, będzie użytkowana w Polsce. 

Type Rating
Przeszkolenie na typ odbywa się w Greensboro w USA, gdzie znajduje się symulator HondaJet, a niedługo ma pojawić się drugi.

O wrażenia z lotu zapytaliśmy pilotów
Różnica to przede wszystkim nowa generacja awioniki (Garmin G3000), organizacja pracy w kokpicie, ergonomia pracy pilota oraz sam układ kokpitu. "Na samolocie, na którym wcześniej latałem zrobienie kompletnego pre flight check zabierało około 30 min, a tutaj tylko 10 min" mówi Bartosz Przesmycki, pilot korporacyjny. "Co istotne, przegląd przedodlotowy wykonuje się samodzielnie. Poza tym, samolot HondaJet lata szybciej i wyżej. Zasięg z bezpiecznym lotniskiem zapasowym to ponad tysiąc mil. Od ok. FL350 jego prędkość maksymalna wynosi 420 (TAS), a sam samolot maksymalnie może się wznieść na FL430. Samolot, na jednym silniku radzi sobie bardzo dobrze - może trochę się to czuje na nodze - ale jeśli chodzi o same osiągi to można by nie zauważyć braku jednego silnika".

Jednak największym zaskoczeniem jest cisza w kabinie. Według pilotów, samolot ten jest cichszy od innych podobnych w swojej klasie. Głównie przez to, że silniki umieszczone są na skrzydłach, co jest innowacją, ale też dużą zaletą. "HondaJet to bardzo przyjazny samolot do latania. Jest w nim dużo automatyzacji, ale nadal jest to konstrukcja, która może latać normalne kwituje Pan Bartosz.

Podsumowując
Według specyfikacji producenta, HondaJet jest najbardziej zaawansowanym technicznie, lekkim odrzutowcem dyspozycyjnym o najlepszych w tej klasie samolotów osiągach, komforcie, jakości i sprawności. HondaJet lata szybciej, wyżej, ciszej i bardziej ekonomicznie od swoich konkurentów, a jednocześnie wnosi wiele innowacji technicznych i rozwiązań nietypowych dla konstrukcji współczesnych maszyn.

HondaJet jest pierwszym samolotem zbudowanym przez Hondę i jak na tę firmę przystało, oferuje najwyższy poziom osiągów, ekonomii i wartości w relacji do ceny.

Specyfikacja techniczna HondaJet HA-420
Wymiary: Długość samolotu to 12,99 m, wysokość 4,54 m, a rozpiętość skrzydeł wynosi 12,12 m.
Napęd: 2 silniki turbowentylatorowe GE Honda HF120
Masa startowa: 4173 kg
Prędkość max. na FL300: 422 KTAS
Prędkość wznoszenia: 3990 ft/min
Pułap: FL430
Zasięg: 2593 km
Liczba miejsc: 5-6. Typowa konfiguracja: pilot + 6 pasażerów lub 2 pilotów i 5 pasażerów