Nad Antarktydą bez silnika – nowy projekt Sebastiana Kawy

Sebastian Kawa już niejednokrotnie przesuwał granice w sporcie szybowcowym, latając konstrukcjami bez napędu w Himalajach, nad Andami, Kaukazem, Alpami czy też w górach Sierra Nevada.

Teraz przyszedł czas na kolejne wyzwanie, którym jest wykonanie lotu bez napędu nad Antarktydą.

Pilot miał do tego celu wykorzystać szybowiec zapewniony przez fundację Polskich Portów Lotniczych, jednak procedury w tym zakresie przeciągają się i od 8 miesięcy trwa przygotowanie przetargu i zakupu. Całość może zająć jeszcze 2- 3 miesiące co powoduje znaczące opóźnienie całego przedsięwzięcia. Jeśli do września br. nie uda się załadować kontenera i wysłać go do Argentyny, to misja będzie musiała zostać przełożona na przyszły rok. 

Bardzo długo trwa też organizowanie dla inicjatywy wsparcia naukowego PAN, a warto by była to jednocześnie wyprawa, która udokumentuje pogodę, szlaki przelotów, warunki i ewentualnie przyczyni się do wykonania badań zanieczyszczeń czy np. ozonu bo platforma szybowca posiada znaczne zalety w tym zakresie.  

Cele projektu:

1.    Realizacja pionierskiego zadania jakim jest latanie bezsilnikowe nad Antarktydą szybowcem. Eksploracja nieznanego do tej pory obszaru dla lotnictwa sportowego. 

2.    Próba pobicia rekordów odległości i wysokości przelotu szybowcem. Ze względu na bardzo długi dzień polarny, długie łańcuch górskie i silne wiatry - nad Antarktydą są warunki do rekordowych lotów szybowcowych. W bazie Marambio od 21 listopada do 21 stycznia twa dzień zgodnie z definicją w lotnictwie. W rejonach na południe od bazy okres dnia polarnego jest jeszcze dłuższy. W tym samym rejonie występują zjawiska silnych wiatrów Jet Stream i Polar Vortex co oznacza możliwość lotów do stratosfery na dużą wysokość. 

3.    Realizacja długotrwałych lotów z wykorzystaniem prądów powietrznych i budowanie technologii umożliwiającej takie loty.  

4.    Wykazanie rozwoju humanizmu i postępu poprzez pokonanie ogromnych dystansów nad Antarktydą w sposób nieinwazyjny i cichy z użyciem jedynie prądów powietrznych. Realizacja takiego zadania stała się możliwa dzięki postępom w wielu dziedzinach. Rozwój mapowania pogody, rozwój prognoz numerycznych, komputerów, instrumentów szybowca i konstrukcji lotniczych. Dodatkowo doświadczenie zebrane przez pilotów szybowcowych na wszystkich zamieszkałych kontynentach, głównie w górskich rejonach i w różnych warunkach atmosferycznych pozwala obecnie mierzyć się z takim zadaniem. 

5.     Badanie zjawiska fali orograficznej i wykazanie możliwości jej praktycznego wykorzystania w lotach załogowych i bezzałogowych. Badanie innych prądów powietrznych nad Antarktydą z pomocą bardzo dobrego narzędzia jakim jest szybowiec. 

6.    Budowanie współpracy i przyjaznych relacji polsko - argentyńskich, a szczególnie współpracy i wymiany doświadczeń środowisk sportowych i lotniczych obu państw.

7.    Promocja sportu niepełnosprawnych. Szybownictwo jest dyscypliną w której osoby z niepełnosprawnością fizyczną mogą uprawiać tą dyscyplinę równorzędnie z osobami sprawnymi. Planowane jest użycie szybowca z modyfikacją sterów umożliwiającą latanie niepełnosprawnym. 

8.    Promocja sportu kobiet. Sport szybowcowy opiera się w małym stopniu na warunkach fizycznych a zależy od zdolnościach intelektualnych i predyspozycji psychicznych. W sposób równorzędny mogą je uprawiać osoby różnej płci. W projekcie uczestniczą pilotki.

9.    Promocja bazy Marambio i obecności Argentyny na Antarktydzie. 

10.    Promocja Polski, polskiej obecności na Antarktydzie i promocja polskich sportowców wyczynowych.

11.    W przypadku użycia do wypraw szybowca z elektrycznym silnikiem startowym, a taki budujemy w Polsce, byłby to dowód użyteczności technologii elektrycznej nawet w tak nieprzyjaznym środowisku. 

12.    Promocja idei czystej energii, ekologii, poprzez użycie szybowca wykorzystującego energię dostępną dosłownie z powietrza oraz szybowca z napędem elektrycznym umożliwiającym start z lotniska.

13.    Możliwość rozszerzenia projektu o specjalne urządzenia podwieszane do szybowca w celach badawczych na wysokościach od 0 do 10 000 m nad ziemią. 

14.    Rozwój technologii potrzebnych do przeprowadzenia lotów nad Antarktydą  które w przyszłości mają mieć zastosowanie w lotnictwie w lotach długotrwałych i w trudnych warunkach. 

Warunki meteo i lokalizacja:

Lot szybowcowy nad Antarktydą wymaga wykorzystania zjawiska fali orograficznej w powietrzu. Wymagane fale występują po stronie zawietrznej od pasm górskich i bazą która znajduje się w odpowiednim miejscu jest argentyńska baza Marambio. Symulacje numerycznego modelu pogodowego, które zostały przeprowadzone wraz z serwisem FCST24.com na bazie historycznych danych pogodowych wskazują na występowanie bardzo dobrych warunków pogodowych w czasie silnego zachodniego wiatru. 

Zjawiska fenowe redukują zachmurzenie, co gwarantuje dobrą pogodę do lotów z widzialnością i tworzy bardzo silne, wyraźnie zaznaczone zachmurzeniem Altocumulus Lenticularis - zjawiska falowe. Są to idealne warunki do lotów na szybowcu. 

Okres wyprawy:

Wyprawa powinna się odbyć w czasie polarnego dnia, w okresie między początkiem listopada do końca lutego sezonu 2025/2026 z możliwością  w razie potrzeby powtórzenia w następnych 2 sezonach. Okres jednorazowego pobytu z szybowcem i gotowości do latania w bazie ze względu na oczekiwanie na odpowiednie warunki pogodowe powinien trwać 6 tygodni lub więcej. Symulacje warunków pogodowych wskazują, że odpowiednie warunki pogodowe i silny wiatr pojawiają się również w innych miesiącach.  

Lot z wykorzystaniem warunków atmosferycznych właściwie jest ograniczony tylko zmęczeniem pilotów. Po starcie szybowca nie wykorzystuje się już więcej paliwa, a w rejonie półwyspu długie pasmo gór i prognozowane wiatry zapewniają możliwość pokonania kilku tysięcy kilometrów w powietrzu. W razie trudnych warunków pogodowych np. przy silnym wietrze, zbyt dużym zachmurzeniu lub innych niekorzystnych warunków pilot może przeczekać okres silnego wiatru w locie na fali lub nad zboczem górskim. 

Pilot może również oczekiwać na poprawę pogody nad chmurami. Co istotne, silnik startowy można uruchomić podczas lotu i wrócić do bazy gdy nie ma prądów unoszących szybowiec. Użycie turbin w przypadku szybowca z silnikiem elektrycznym umożliwia ładowanie baterii w trakcie lotu i użycie silnika elektrycznego na odcinkach bez odpowiednich warunków.

Organizatorzy przedsięwzięcia muszą jeszcze uzyskać zgodę od władz Argentyny i Instituto Antártico Argentino na przeprowadzenie wyprawy i pobyt w bazie Marambio, a także uzyskać wymagane certyfikaty i zezwolenia dopuszczające do latania w Argentynie pilotów i szybowca wyprawy. 

Projekt zostanie zorganizowany ze środków uzyskanych od sponsorów i ze zbiórki społecznej.