Fakty i liczby dotyczące lotnictwa ogólnego – dlaczego GA jest postrzegane jako zagrożenie?

Na Dorocznej Konferencji Drug Control Networks 2023 Grupy Pompidou Rady Europy (jej misją jest przyczynianie się do rozwoju skutecznej polityki antynarkotykowej. Grupa ma na celu połączenie polityki, praktyki i nauki) po raz kolejny pojawiło się pytanie, w jakim stopniu dla organów ścigania lotnictwo ogólne stanowi zagrożenie bezpieczeństwa w związku z potencjalnym udziałem w międzynarodowym handlu narkotykami, praniu pieniędzy, przemycie, handlu ludźmi i innymi tego typu przestępstwami.

Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba wiedzieć o czym mówimy i jak duży jest udział General Aviation w rynku transportowym. Po pierwsze: największym problemem jest i zawsze było zamieszanie wokół terminu „lotnictwo ogólne”. Każdy rozumie go inaczej.

Od MTOW 700 kg do MTOW 200 ton, wszystko jest postrzegane jako General Aviation i niebezpieczne. Lotnictwo ogólne bezwzględnie potrzebuje nowej metody klasyfikacji, bowiem ta stosowana przez ICAO jest przestarzała, niezrozumiała, a przede wszystkim wprowadzająca w błąd.

Jeżeli tak się nie stanie, GA pozostanie stale podejrzewane, że jest „czarną dziurą”, co przyniesie nieproporcjonalnie duże straty. Oto kilka kluczowych faktów i liczb na temat lotnictwa i innych środków transportu. Są one bardzo odkrywcze i pokazują duże różnice wskazujące, jak fałszywe jest w rzeczywistości postrzeganie lotnictwa prywatnego (ogólnego) jako zagrożenia dla społeczeństwa.

Dane pochodzą z publikacji Eurostatu, "Key figures on European Transport 2022" (LINK) oraz "European Plan for Aviation Safety (EPAS) 2023-2025 Volume 1 EASA" (LINK).

W 2022 r. na terytorium krajów podlegających pod EASA wydano następującą liczbę licencji, przy czym dla porównania w nawiasach podano wartość odsetka ludności UE (w 2022 r. było to ok 460 mln osób łącznie ze Szwajcarią) je posiadających:

   - ATPL (A) - 69985 - (0,015%), 
   - CPL (A) - 6396 - (0,001%) 
   - PPL (A) - 100923 - (0,022%).

Około 65% ogółu licencji PPL(A) jest w posiadaniu mieszkańców Francji i Niemiec, 18% Finlandii, Holandii, Szwecji, Szwajcarii i Austrii, a 16% pozostałych 20 krajów należących do EASA.

Dla porównania: w Unii Europejskiej na tysiąc mieszkańców przypada 560 samochodów. Przy populacji wynoszącej 450 mln oznacza to około 250 mln aut. Można przyjąć, że na każdy samochód przypada co najmniej jedna osoba posiadająca prawo jazdy, zatem istnieje ponad 200 mln praw jazdy na samochód.

Daje to stosunek 99,95% praw jazdy do 0,05% licencji PPL(A). Podobnie sytuacja wygląda w przypadku liczby samolotów. W Niemczech eksploatowanych jest około 6,9 tys. statków powietrznych o maksymalnej masie startowej wynoszącej 5,6 tony. Przy populacji 85 mln ludzi, daje to przelicznik 0,008% na osobę. Ponieważ nie ma odpowiednich statystyk, stosunek ten można przełożyć na liczbę ludności UE (460 mln osób, łącznie ze Szwajcarią). Zatem daje to 36,8 tys. samolotów. W rzeczywistości liczba ta jest znacznie niższa, gdyż w zdecydowanej większości krajów UE odsetek konstrukcji o maksymalnej masie startowej poniżej 5,6 tony jest mniejszy. Stosunek pojazdów do samolotów wynosi zatem 99,986% do 0,014%.

Jeśli chodzi o ruch lotniczy, to w 2022 r. odbyło się około 5 mln lotów komercyjnych statków powietrznych, a w 2023 r. będzie ich prawdopodobnie ponad 6 mln. Nie są prowadzone statystyki dla lotnictwa prywatnego (MTOW poniżej 2 ton). To samo dotyczy pasażerów: przy populacji UE wynoszącej 450 mln i współczynniku wynoszącym 0,8 odpowiada to 356 mln pasażerów. Ponadto UE obsługuje około 135 mln pasażerów spoza Europy. Daje to w sumie około 500 mln pasażerów rocznie.

Ponownie nie ma odpowiednich statystyk dla lotnictwa prywatnego o maksymalnej masie startowej do 2 ton. Według aktualnych szacunków jest ich prawdopodobnie mniej niż 3 mln, co daje stosunek 99,994% pasażerów komercyjnych do 0,006% pasażerów samolotów prywatnych.

Dla uzupełnienia należy wspomnieć, że w 2022 r. w UE koleją zostało przewiezionych 5,2 mld, a statkami 268 mln pasażerów. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku cargo: w 2021 r. transportem drogowym przewieziono 3,5 biliona ton, koleją 399,4 biliona tonokilometrów, a drogami wodnymi 3,5 biliona ton. Nie ma statystyk dotyczących całościowego transportu lotniczego, ale według szacunków, 10 największych portów lotniczych Europy obsłużyło 13,5 mln ton cargo.

Brakuje też statystyk dla lotnictwa ogólnego o maksymalnej masie startowej do 2 ton, ale według dostępnych analiz, segment ten odpowiada za niecałe 0,02 mln ton.

Jeśli porównamy lotnictwo prywatne/ogólne (loty wykonywane przez osoby prywatne w celach innych niż komercyjne lub publiczne) z innymi środkami transportu, staje się oczywiste, że prawdziwe niebezpieczeństwo kryje się w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym (przewozy komercyjne) i morskim.

Ciągłe krytykowanie lotnictwa prywatnego/ogólnego nie jest ani udowodnione, ani uzasadnione. To populistyczna propaganda, która obejmuje nadużycia pojawiające się w pojedynczych przypadkach. Przykładem jest wydarzenie z Irlandii, gdzie skonfiskowano samolot C172 przemycający na pokładzie złoto i obligacje rządowe. Następnie temat ten był bardzo mocno eksponowany w mediach, a w tym samym czasie w porcie w Rotterdamie skonfiskowano ponad 8 ton kokainy, co już nie miało takiego zasięgu informacyjnego.