Z serii "Spotkania przy samolocie": Arado Ar 234 Blitz

W dniu 26 listopada 2023 r. (niedziela), o godzinie 12.00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o samolocie Arado Ar 234, który był pierwszym w historii lotnictwa samolotem bombowym z napędem turboodrzutowym. Rozpoczął służbę operacyjną we wrześniu 1944 roku. Większość misji wykonał jako szybki samolot rozpoznawczy (zresztą takie było jego początkowo planowane zastosowanie). Na spotkaniu uczestnicy dowiedzą się więcej o powstaniu i rozwoju tego interesującego samolotu. Poznają też szczegóły jego konstrukcji.

Pierwsze projekty maszyny o nazwie kodowej E370 stworzone pod kierunkiem dyrektora firmy Arado profesora Waltera Blume, który kierował zespołem w skład którego wchodzili m.in. inż. Hans Rabeski, Hugo Wenzel, Franz Mayer i Rüdiger Kosin, powstały na początku 1941 roku. Konstrukcja ta była odpowiedzią na złożone przez Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy zapotrzebowanie na szybki samolot rozpoznawczy. Początkowo, ze względu na wymagany zasięg rzędu 2150 km, próbowano zmniejszyć masę maszyny poprzez zastosowanie odrzucanego podwozia, które miało postać trójkołowego wózka ze sterowanym z kabiny pilota kołem przednim i kołami głównymi wyposażonymi w hamulce hydrauliczne. Cały zespół podwozia miał być odrzucany po starcie i opadać na pięciu spadochronach. Lądowanie maszyny miało odbywać się na specjalnych płozach umieszczonych pod kadłubem i silnikami, chroniących jednocześnie jednostki napędowe przed uszkodzeniem.

Zakładano, że samolot miał latać z prędkością 780 km/h, osiągać pułap operacyjny 11 000 m i maksymalny zasięg rzędu 2000 km. Ostatecznie zasięg maszyny był nieco niższy niż planowany, ale i tak satysfakcjonował ministerstwo na tyle, że zamówiono dwa prototypy oznaczone kodem Ar 234 V1 i Ar 234 V2 (V od niem. Versuchs – prototyp).

Obie maszyny ukończono do końca 1941 roku, ale silniki typu Jumo 004 mające napędzać samolot nie były jeszcze gotowe. Ostatecznie pierwszą parę silników zamontowano w pierwszym prototypie w lutym 1943 roku[3], co umożliwiło wykonanie testów statycznych i kołowania po płycie lotniska.

Pierwsze silniki przeznaczone do testów w locie dostarczono do wytwórni Arado późną wiosną tego samego roku, co umożliwiło oblatanie pierwszego prototypu Ar 234 V1 30 lipca 1943 roku. Pierwszymi pilotami testującymi prototypy byli por. Sommer i por. Goetz. Próby przebiegły pomyślnie, z wyjątkiem testów odrzucanego podwozia, które ze względu na awarie spadochronów, uległo zniszczeniu. W sierpniu firma Arado posiadała już cztery maszyny prototypowe zdolne do lotów. 1 października 1943 r. został rozbity drugi prototyp, a pilot H. Selle zginął. Do projektu dołączono kolejnych pilotów-oblatywaczy Waltera Krögera i Ubbo Jansena.

Jeszcze przed wykonaniem oblotu samolotu, Ministerstwo Lotnictwa rozważało możliwość przebudowania Ar 234 na bombowiec. Zamówiono dwa prototypy samolotu w wersji Ar 234 B nazwanej później Blitz (niem. „błyskawica”).

Prace nad wersją bombową rozpoczęły się już po wyprodukowaniu czterech prototypów z podwoziem odrzucanym. Pierwszy prototyp samolotu bombowego oznaczony jako Ar 234 V5 został wyposażony w nowe przedprodukcyjne silniki Jumo 004B-0 o takim samym ciągu, jak seryjne Jumo 004A wynoszącym 8,2 kN, ale o 90 kilogramów lżejsze. Trzeci prototyp był wyposażony w fotel wyrzucany. Siódmy prototyp był identyczny jak piąty, a maszyny oznaczone jako Ar 234 V6 i Ar 234 V8 były projektami samolotów czterosilnikowych napędzanych jednostkami napędowymi BMW 003 o ciągu 7,85 kN.

Prototyp numer 9 oznaczony jako Ar 234 V9 lub Ar 234B-0 był pierwszą maszyną wyposażoną w podwozie wciągane w locie i został oblatany 10 marca 1944 roku. 17 kwietnia 1944 r. na tym prototypie wykonano pierwszy lot z podwieszonym uzbrojeniem bombowym.

Próbowano również dostosować Arado Ar 234 do roli nocnego myśliwca, m.in. wyposażając go w radar, stanowisko operatora radaru i podwieszane uzbrojenie strzeleckie (wersja Ar 234B-2/N nazywana potocznie „Słowikiem”); załogom czterech tak zmodyfikowanych maszyn nie udało się jednak osiągnąć żadnych zestrzeleń w okresie od grudnia 1944 roku do końca wojny.

Samoloty Arado Ar 234 produkowano początkowo w zakładach Brandenburg nad Hawelą. Na skutek nalotów przeniesiono ją do Neubrandenburga, a następnie do Alt-Lönewitz. Kolejne naloty alianckiego lotnictwa wymusiły rozdzielenie produkcji pomiędzy mniejsze zakłady, rozrzucone po terenie całych Niemiec. Pomimo tych problemów łącznie zbudowano 238 egzemplarzy samolotu. W liczbie tej znalazły się 32 prototypy (również wersje czterosilnikowe), 20 egzemplarzy serii próbnej (produkcja od maja 1944 roku) oraz 186 samolotów wersji bojowej oznaczone jako Ar 234B-2. W końcowej fazie produkcji znajdowało się również 14 egzemplarzy samolotu wielozadaniowego Arado Ar 234C-3 z 4 silnikami BMW 003 jeden egzemplarz Arado Ar 234C-1, jednak nie zdążono ich ukończyć przed kapitulacją III Rzeszy.
(Źródło: Wikipedia)