Twarde lądowanie balonu i motoszybowca, nieuzasadnione zgłoszenie do ATC - kolejne raporty z posiedzenia PKBWL

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport wstępny dotyczący wypadku balonu Cameron Z-160 (SP-BOK), który miał miejsce 19 marca 2023 r. w miejscowości Bór koło Nowego Tragu. W wyniku wypadku 2 osoby doznały poważnych obrażeń.

W raporcie 2023/0008 czytamy:

W dniu 19 marca 2023 r. o godz. 12.51, operator (podmiot świadczący usługi lotnicze) zaplanował komercyjne przeloty balonem na ogrzane powietrze. Pierwszy lot tego dnia, z pasażerami został wykonany z okolicy Szaflar do Gronkowa. Lot ten trwał jedną godzinę. Po lądowaniu balon opróżniono, zdemontowano i przewieziono do miejsca drugiego startu.

Balon został ponownie przygotowany do lotu, a pilot wykonał przegląd przedlotowy. W drugim locie, w koszu balonu znalazło się siedmiu pasażerów: trzy kobiety oraz czterech mężczyzn. Pilot pouczył ich o zachowaniu się w podczas lotu, sporządził także listę pasażerów oraz załadunku. Start, o godz. 12.51, nastąpił z łąki położonej na wschód od miejscowości Szaflary. Plan przewidywał około godzinny lot i lądowanie na lotnisku EPNT lub w okolicy.

Lot przebiegał normalnie. Balon wzniósł się na wysokość ok. 850 m AGL i przez ok. 30 min. przemieszczał ze średnią prędkością 10 km/godz., ze średnim kursem 35°. Następnie pilot obniżył wysokość do ok. 150 m AGL, gdzie wiatr zmieniał kierunek.

W 47 minucie lotu (ok. 12 min. przed lądowaniem) balon zaczął przemieszczać się w kierunku S-W. Ponieważ po zachodniej stronie znajdowało się rozległe torfowisko a zapas gazu nie gwarantował przelotu nad nim, pilot zadecydował o lądowaniu.

W 56 minucie lotu, znajdując się ok. 30÷40 m nad ziemią, balon przyspieszył do 11 km/godz. Pilot wydał pasażerom instrukcje do lądowania, opisując m.in. jaką mają przyjąć pozycję w koszu oraz w jaki sposób trzymać się uchwytów.

O godz. 13.50, przy prędkości przemieszczania się balonu ok. 10 km/godz., nastąpiło lądowanie w terenie przygodnym.

Nagranie uzyskane z kamery lotniskowej EPNT umożliwiło prześledzenie charakteru tego lądowania oraz zachowania się balonu w kolejnych minutach.

Lądowanie nastąpiło na łące, przy utwardzonej drodze polnej, w pobliżu ogrodzonej działki. Balon zatrzymał się. Pilot uznał, że przeszkody terenowe powodują ryzyko uszkodzenia powłoki balonu w trakcie jej układania na ziemi, w związku z czym po częściowym wychłodzeniu balonu wydał polecenie opuszczania kosza, kolejno przez czterech pasażerów, mężczyzn. Poinstruował ich także, w jaki sposób mają utrzymywać i w jakim kierunku przemieścić kosz. Celem było przesunięcie całego zestawu tak, aby położyć powłokę na trawie bez obawy jej uszkodzenia.

Podczas wysiadania pasażerów pilot dalej wychładzał balon, uchylając system szybkiego opróżniania powłoki. Mężczyźni rozpoczęli przesuwanie balonu w wyznaczonym kierunku, odciągając go od drogi i siatki ogrodzenia.

Nagły podmuch wiatru spowodował, że utrzymanie balonu przez osoby znajdujące się poza koszem było niemożliwe. Pilot ocenił sytuację jako niebezpieczną i wydał polecenie uwolnienia kosza. Odciążony balon, z czterema osobami, gwałtownie przemieścił się w stronę kompleksu drzew, zetknął się z nimi i wzniósł ponad ich wierzchołki. Pilot zareagował uruchomieniem systemu szybkiego opróżniania powłoki (RDS), wydając jednocześnie pasażerkom polecenie, aby „przyjęły sylwetkę do lądowania i mocno się trzymały”. Balon z dużą prędkością opadania twardo zderzył się z ziemią. Kosz oraz powłoka przewróciły się w kierunku północnym.

Dwie pasażerki zgłosiły poważne urazy. Przybyła na miejsce ekipa naziemna obsługująca balon powiadomiła służby ratownicze, a następnie skoordynowała dojazd karetki pogotowia ratunkowego oraz Policji.

Raport wstępny 0008/2023 dostępny jest tutaj (LINK)

PKBWL przedstawiła też 2 kolejne raporty z zakończonych badań poniższych zdarzeń:

• 3877/2022 (PI, 16.07.2022 r., EPWS). Dotyczy: W trakcie wytrzymania, kiedy motoszybowiec HB-23/2400 znajdował się na wysokości 1,5-2 m nad ziemią, podczas silnej turbulencji nastąpiło przepadnięcie i twarde przyziemienie. Po zakończonym dobiegu motoszybowiec opuścił drogę startową, a instruktor zamierzał zakołować przed hangar. W trakcie kołowania lewa goleń podwozia, która prawdopodobnie została uszkodzona podczas twardego przyziemienia, złamała się. Przyczyną zdarzenia było prawdopodobnie twarde przyziemienie spowodowane lądowaniem podczas silnej turbulencji. Uchwała 3877/2022

• 547/2019 (I, 23.02.2019 r., TMA Londyn). Dotyczy: Zgłoszenia przez załogę samolotu Boeing-737-800 do ATC „MINIMUM FUEL” (minimalna ilość paliwa) przed lądowaniem na lotnisku docelowym EGSS. Przyczyną zdarzenia było nieuzasadnione zgłoszenie do ATC minimalnej ilości paliwa, w sytuacji gdy kolejny EAT nie spowodował zmniejszenia ilości paliwa do poziomu zbliżonego do ostatecznej rezerwy. Czynnikiem sprzyjającym zaistnieniu zdarzeniu lotniczemu była utrudniona komunikacja z ATC z powodu wzmożonej korespondencji radiowej w TMA Londyn. Uchwała 547/2019

Publikowane materiały pochodzą ze strony Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych (link)