Szczegółowe wymagania dotyczące programów ochrony - rozporządzenie

Urząd Lotnictwa Cywilnego przekazał do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących programów ochrony, celem dalszego przekazania do uzgodnień międzyresortowych.

Projekt rozporządzenia uwzględnia zdobyte dotąd doświadczenia, a ponadto zapewnia pełną zgodność z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 300/2008 z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 2320/2002 i wydanymi na jego podstawie przepisami wykonawczymi.

Przy określaniu wymagań do programów ochrony poszczególnych podmiotów projektodawca kierował się wytycznymi zawartymi w części II Dokumentu 30 Europejskiej Konferencji Lotnictwa Cywilnego oraz w Dokumencie 8973 Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO).

Zgodnie z wytycznymi Dokumentu 8973 ICAO, projekt rozporządzenia przewiduje, że program ochrony podmiotu zawiera wymogi ochrony oraz rozwiązania mające zapewnić właściwe ich wdrożenie. Program ochrony uwzględnia aktualne zagrożenia, bieżący stan prawny oraz nowe techniki i technologie z zakresu ochrony, co należy powiązać z wynikającym z rozporządzenia wydanego na podstawie art. 187 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego) obowiązkiem aktualizacji programu nie rzadziej niż co 2 lata.

Program ochrony zawiera wprawdzie ogólne zasady i procedury ochrony, jednakże szczegóły oraz detale procedur powinny być opisane w tzw. ustandaryzowanych procedurach operacyjnych (standard operating procedures) opracowywanych i zatwierdzanych na poziomie podmiotu, który ponosi odpowiedzialność za prawidłowe stosowanie i wdrożenie zapisów programu. Na przykład program ochrony powinien opisywać wymogi, metody oraz sprzęt wykorzystywany do prowadzenia kontroli bezpieczeństwa pasażerów. Jednakże szczegółowe procedury dotyczące postępowania operatorów kontroli bezpieczeństwa w sytuacji zidentyfikowanego zagrożenia powinny być opracowane w powiązanym dokumencie (procedurze). W związku z tym, projektodawca określił, iż podmioty zobowiązane do wdrożenia programu ochrony, celem zapewnienie jego pełnej efektywności stosowania załączają do programu ochrony wewnętrzne procedury operacyjne, określające szczegółowy sposób wdrażania wymogów określonych w programie ochrony. W programie ochrony wyszczególnia się również tytuły aktów normatywnych regulujących kwestie ochrony lotnictwa cywilnego.

W projekcie szczegółowo uregulowano wymagania dotyczące formy programów ochrony. Regulacja ta w istotny sposób usprawni ocenę programu ochrony w procesie jego zatwierdzenia, a przez to przyczyni się do znacznej oszczędności czasu. Wymagania te uproszczą również proces przygotowywania i aktualizacji przez podmioty programów ochrony. Należy przy tym zauważyć, że przyjęta forma programu ochrony za wzór miała formę z powodzeniem stosowaną od długiego czasu dla różnego rodzaju dokumentów odnoszących się do użytkowania statków powietrznych (instrukcje operacyjne przewoźników lotniczych) oraz lotnisk (instrukcje operacyjne lotnisk).

Nowością jest odrębne ujęcie w projekcie wymagań dla zawartości programów ochrony lotnisk nie będących portami lotniczymi podlegających alternatywnym środkom ochrony. Przed wejściem w życie ustawy z dnia 30 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw obowiązek wdrożenia i aktualizowania programów ochrony nie dotyczył lotnisk nie będących portami lotniczymi. Prowadziło to do sporów pomiędzy Polską, a Komisją Europejską o interpretację przepisów rozporządzenia (WE) nr 300/2008, a nawet wszczęcia procedury naruszeniowej. Zgodnie z art. 80a ww. ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze zarządzający każdym lotniskiem ma obowiązek opracowania programu ochrony i przedstawienia go Prezesowi Urzędu do zatwierdzenia. Obejmując tzw. „małe lotniska” obowiązkiem opracowania programu ochrony, równocześnie przewidziano możliwość odstępstwa od wspólnych podstawowych norm w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego, na zasadach określonych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1254/2009 z dnia 18 grudnia 2009 r. ustanawiającym kryteria pozwalające państwom członkowskim na odstępstwo od wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego i przyjęcie alternatywnych środków w zakresie ochrony (Dz. Urz. UE L 338 z 19.12.2009, str. 17), o ile nie spowoduje to zmniejszenia poziomu ochrony przed aktami bezprawnej ingerencji w lotnictwie cywilnym. W związku z tym, rozporządzenie realizuje potrzebę dopasowania wymogów dotyczących programu ochrony do działalności prowadzonej na danym lotnisku.

Projekt zakłada, że program ochrony podmiotu ma zastosowanie do wszystkich osób fizycznych lub prawnych zaangażowanych we wdrażanie wymogów ochrony określonych tym programem. Dzięki temu system ochrony lotnictwa cywilnego będzie obejmował również podmioty, które chociaż nie mają obowiązku opracowania programów ochrony, jednakże uczestniczą w realizacji wymogów ochrony działając na rzecz innych podmiotów.

Projekt rozporządzenia składa się z części ogólnej, odnoszącej się do wszystkich podmiotów mających obowiązek wdrożenia programu ochrony, oraz sześciu załączników określających szczegółowe wymagania dotyczące zakresu danych objętych programem ochrony:

1) portu lotniczego i innego lotniska;
2) przewoźnika lotniczego;
3) zarejestrowanego agenta;
4) zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego;
5) instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej;
6) lotniska, nie będącego portem lotniczym, podlegającego alternatywnym środkom ochrony.