Raport wstępny PKBWL: "Drogą radiową uczeń przekazał, że traci wysokość i spada...”

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport wstępny 2024/0033 z wypadku szybowca SZD-50-1 „Junior” (znaki rejestracyjne SP-3343), do którego doszło 8 czerwca 2024 r. na lotnisku Katowice-Muchowiec.

W streszczeniu raportu czytamy:

W dniu 8 czerwca 2024 r., o godz. 15.55, uczeń-pilot wykonał lot sprawdzający z instruktorem na szybowcu SZD-50-3 „Puchacz”, przy wykorzystaniu startu za wyciągarką. Użytkowano trawiastą część RWY23. Instruktor nie miał uwag do tego lotu i zakwalifikował ucznia do lotu samodzielnego, na szybowcu jednomiejscowym SZD-51-1 „Junior”. Przed lotem instruktor kierująca lotami omówiła z uczniem zadanie, w tym warunki meteorologiczne oraz postępowanie w ewentualnych sytuacjach awaryjnych. Zadaniem ucznia było wykonać start, lot po kręgu oraz lądowanie na części trawiastej lotniska. Odtworzenie lotu było możliwe na podstawie nagrania z kamery lotniskowej, usytuowanej na budynku aeroklubu. 

Start o godz. 16.35 i wyczepienie liny przebiegły normalnie. Uczeń wyczepił szybowiec na wysokości około 240 m AGL, a wyczepienie zgłosił drogą radiową. Następnie, na wyraźnie zwiększonej prędkości i ze zniżaniem kontynuował przez 12 sekund lot po prostej (Rys. 1), po czym wprowadził szybowiec w prawy i pogłębiający się zakręt. Instruktor nadzorująca na ziemi zauważyła tę sytuację, oceniając że przebieg lotu jest niezgodny z tym co ustaliła z uczniem przed lotem, a sam lot jest nieprawidłowy.

Instruktor zapytała drogą radiową ucznia o sytuację. W odpowiedzi uczeń przekazał, że „traci wysokość i spada”. Szybowiec zmienił kierunek lotu o około 230 stopni, po czym ustalił lot po prostej na czas około 5 s. Następnie, na wysokości około 70÷80 m AGL rozpoczął kolejny, pogłębiający się zakręt w prawo, w dalszym ciągu na zniżaniu. Instruktor zaobserwowała, że w trakcie tego zakrętu szybowiec miał otwarte hamulce aerodynamiczne.

Pozostając w zakręcie, z przechyleniem około 45 stopni, szybowiec zawadził prawym skrzydłem o nawierzchnię trawiastą lotniska. Wykonał cyrkiel na ziemi o około 180 stopni, po czym zatrzymał się w odległości około 30 m od miejsca zetknięcia się skrzydła z ziemią. Uczeń samodzielnie opuścił kabinę, nie odnosząc obrażeń. Szybowiec został poważnie uszkodzony. Na miejsce zdarzenia zadysponowano służby ratownicze, po czym pogotowie przewiozło ucznia na badania do szpitala.

Czynniki przeżycia Konfiguracja zderzenia z ziemią mogła prowadzić do poważnych obrażeń pilota w kabinie. Uderzenie zostało złagodzone przez skrzydło, które w wyniku znacznego przechylenia szybowca weszło w kontakt z ziemią jako pierwsze. Energia zderzenia została częściowo rozproszona przez pękającą strukturę kompozytową kadłuba, masywne stałe podwozie oraz obrót wokół osi pionowej (cyrkiel). Poważne niebezpieczeństwo zranienia mogły stanowić ostre fragmenty zniszczonej osłony kabiny. Pilot miał zapięte 4-punktowe pasy bezpieczeństwa.

Pełny Raport Wstępny 2024/0033 dostępny jest tutaj (LINK)