Raport końcowy PKBWL: „Po wejściu w spiralę alternatywną, prawdopodobnie najskuteczniejszą formą ratunku jest użycie spadochronu ratowniczego…”

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy nr 2022/5876 z wypadku motoparalotni, do którego doszło 5 października 2022 r. na lotnisku w Legnicy (EPLE). W wyniku tego zdarzenia pilot statku powietrznego poniósł śmierć na miejscu.

W raporcie 2022/5876 czytamy:

W dniu 5 października 2022 r., w godzinach popołudniowych, pilot motoparalotniowy „D” przyjechał na lądowisko w Legnicy z zamiarem wykonaniu lotu swoją paralotnią z napędem. Wraz z nim, do lotów na innym sprzęcie, przygotowywały się trzy inne osoby. Jako pierwszy wystartował najbardziej doświadczony motoparalotniarz „A”, który z powietrza przekazał drogą radiową meldunek o warunkach meteorologicznych: korzystnych – w jego ocenie – do wykonywania lotów. W kolejności, swoje starty wykonali piloci „B” i „C”. Ok. godz. 17.45, jako ostatni, wystartował pilot „D”.

Wszystkie starty odbywały się w kierunku południowym, z trawiastej części lądowiska w Legnicy. Piloci „B”, „C” oraz „A” powrócili i wylądowali bezpiecznie na lądowisku. Zaniepokojeni przedłużającą się nieobecnością pilota „D”, bezskutecznie wywoływali go drogą radiową oraz dzwonili na jego numer telefonu.

Jak ustalono w trakcie badania, lot pilota „D”, w okolicach miasta Legnica, trwał ok. 30 minut. Znajdując się w odległości 1,5 km od miejsca startu i lecąc „pod wiatr”3, pilot wprowadził motoparalotnię w lewy zakręt. Po wykonaniu półtora ciasnego okrążenia, w trakcie zakrętu z wiatrem, nastąpiło nagłe sfalowanie fragmentu skrzydła. Zestaw przyspieszył obrót, przechodząc w lewą spiralę upadkową i wykonując co najmniej dwa kolejne obroty. W tej konfiguracji, ok. godz. 18.15, motoparalotnia zderzyła się z ziemią.

O godz. 18.20 pilot „A”, przebywający na lądowisku, otrzymał informację telefoniczną o wypadku motoparalotni pilotowanej przez „D”.

Czynniki przeżycia:

Podczas zderzenia z ziemią pilot był narażony na krytyczne dla życia obrażenia ciała, związane z nagłym przyrostem przyspieszenia działającym na kierunku zderzenia oraz na obrażenia powodowane przez niszczone elementy wózka motoparalotni (w tym obracające się śmigło i gorące elementy silnika). Energia zderzenia została przejęta i częściowo rozproszona przez klatkę wózka motoparalotni.
Klatka utworzona z rur duraluminiowych stanowiła, w pewnym zakresie, ochronę dla pilota. Jednak jej główną funkcją było utrzymanie zespołu napędowego i zapewnienie miejsca dla pilota sterującego zestawem.

Pilot był zapięty w uprzęży paralotniowej, umocowanej do struktury klatki. Uprząż nie spełniała w pełni roli pasów pilota, typowych dla certyfikowanych statków powietrznych. W trakcie akcji ratowniczej, w celu wydobycia pilota z wraku, uprząż została częściowo rozcięta przez służby ratownicze.

Analiza warunków pogodowych dla lotu motoparalotnią w dniu zdarzenia:

Motoparalotnia, której zasadniczym elementem jest wykonane z tkaniny skrzydło, zaliczana jest do tzw. miękkopłatów, co oznacza, że profil i kształt skrzydła są podatne na turbulencję. W dniu zdarzenia (jesień), w godzinach późno popołudniowych/wieczornych, termika nie występowała. Zaburzenia powietrza pochodziły zatem od uskoków i porywów wiatru. W warstwie najbliższej powierzchni ziemi (0÷150 m AGL) istotny wpływ miały przeszkody terenowe w postaci zabudowań miejskich, drzew, czy lokalnych nierówności terenu. Wpływ wiatru na lot motoparalotni, która uległa wypadkowi, jest na nagraniu wyraźnie widoczny: zatrzymanie pod wiatr, a przy zakręcie z wiatrem szybki przyrost prędkości względem ziemi, widoczny na tle nieruchomych punktów charakterystycznych – krawędzi dachu budynku oraz odległych chmur.

Ustalenia komisji:

1) Pilot posiadał świadectwo kwalifikacji oraz uprawnienia do wykonania lotu.
2) Orzeczenie lotniczo-lekarskie nie było wymagane.
3) Pilot był wypoczęty przed lotem.
4) Pilot nie był pod wpływem alkoholu.
5) Użytkownikiem i właścicielem motoparalotni była osoba prywatna.
6) Warunki atmosferyczne pozwalały na wykonanie lotu, jednak mogły mieć wpływ na przebieg zdarzenia.
7) Motoparalotnia posiadała wymaganą dokumentację.
8) Dopuszczalna masa zestawu motoparalotni do startu nie została przekroczona.
9) Nie wystąpiła usterka zestawu, a silnik pracował do chwili zderzenia z ziemią.
10) Pilot nie wyprowadził zestawu z tzw. „pozycji upadkowej”.
11) Pilot nie użył spadochronu ratowniczego.
12) Uszkodzenia motoparalotni powstały w wyniku zderzenia z ziemią.
13) W wyniku zderzenia z ziemią pilot poniósł śmierć na miejscu.

Przyczyna zdarzenia:

Błąd w technice pilotażu polegający na nieopanowaniu sterowania motoparalotnią w zakręcie i braku umiejętności wyprowadzenia ze spirali.

Czynniki sprzyjające:

1) Nieznana pilotowi i nieprzećwiczona technika wyprowadzania motoparalotni z tzw. „spirali upadkowej”.
2) Wietrzna pogoda, wpływająca na zachowanie się skrzydła podczas zakrętu z wiatrem.
3) Niewykorzystanie spadochronu ratowniczego.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa:

Komisja nie sformułowała zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.

Pełny Raport Końcowy 2022/5876 dostępny jest tutaj (LINK)