Nie wszystko umiera – rzecz o Franciszku Janiku

Nakładem Warszawskiego Klubu Seniorów Lotnictwa ukazała się kolejna pozycja przybliżająca sylwetkę jednego z wybitnych ludzi polskiego lotnictwa. Dotychczas ukazały się publikacje o wybitnych profesorach: Janie Oderfeldzie, Franciszku Misztalu, Leszku Dulębie, Bronisławie Żurakowskim jak tez o managerach: Włodzimierzu Wilanowski i Tadeuszu Rejniaku.

Tym razem jest to Franciszek Janik – człowiek wybitny, o znaczącym wkładzie w rozwój polskiego lotnictwa i techniki lotniczej , postać dziś nieco zapomniana.

Franciszek Janik był człowiekiem wielowymiarowym. Naukowcem, konstruktorem, wykładowcą akademickim, jak tez wszechstronnym pilotem. Latał szybowcami, samolotami, był skoczkiem spadochronowym, pilotem balonowym – tę dyscyplinę sportów lotniczych lubił najbardziej. Jako pilot balonowy, w załodze z Antonim Januszem zwyciężył w Pucharze Gordon-Bennetta w 1938 r. Jako organizator i komisarz jednej z konkurencji brał udział w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challange odbywających się w Warszawie w 1934 r.

Był bardzo zaangażowany w rozwój sportów lotniczych w naszym kraju. Uczestniczył jako pilot i działacz w wielu zawodach balonowych i samolotowych. Był też prekursorem i gorącym zwolennikiem... skakanki balonowej (o tym szerzej na łamach opisywanej książki).

Tym balonem Franciszek Janik leciła podczas 26. Pucharze Gordona Bennetta w 1938 r.
(fot. Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa)

Jednak jego największe dokonania dotyczą dziedziny obliczeń wytrzymałościowych konstrukcji lotniczych. W okresie przedwojennym Franciszek Janik pracował w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa i Instytucie Techniki Lotniczej.

Każdy, kto choć pobieżnie zagłębia się w zagadnienie konstruowania samolotów lub szybowców musi się zetknąć z tzw. krzywą wyrwania, nazywaną także obwiednią obciążeń. To wykres określający obciążenie samolotu w locie, w całym obszarze eksploatacji. Jest ona obecna we wszystkich przepisach budowy statków powietrznych. Wykres zna wielu, ale o fakcie, że koncepcja i metodologia jego tworzenia została opracowana właśnie przez Franciszka Janika wie niewielu, a to jeden z istotniejszych wkładów polskiej myśli technicznej w rozwój światowego lotnictwa. Od czasu gdy Franciszek Janik zaproponował wykorzystanie krzywej wyrwania jako narzędzia pomocnego w konstruowaniu samolotów minęło już 80 lat!

Franciszek Janik w koszu balonu (fot. Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa)

Po wojnie Franciszek Janik tworzył Zakład Aerodynamiki w Instytucie Lotnictwa w Warszawie. Nadzorował budowę największego w Polsce tunelu aerodynamicznego o przestrzeni pomiarowej średnicy 5 m. Kierował budową naddźwiękowego tunelu aerodynamicznego. To tylko niewielka część jego osiągnięć w Instytucie Lotnictwa.

Franciszek Janik był także wykładowcą wyższych uczelni. Uzyskał tytuł naukowy profesora. W książce znajdujemy wspomnienia jego studentów i współpracowników – co znakomicie ubarwia opis historii jego dokonań.

Co ciekawe, już w latach 1950. zaczął interesować się technika kosmiczną. W swoim dorobku naukowym ma kilka prac dotyczących nawigacji międzyplanetarnej. Uczestniczył w licznych międzynarodowych kongresach astronautycznych.

(fot. Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa)

Dla upamiętnienia prof. Franciszka Janika 18 czerwca 2019 r., z inicjatywy mieszkańców domu przy ul. Grójeckiej 40A, w którym mieszkał prof. Janik i przy zaangażowaniu WKSL i wsparciu Dzielnicy Ochota została odsłonięta tablica upamiętniająca jego osobę.

(fot. Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa)

Dzięki wysiłkowi Andrzeja Glassa, Tomasz Goetzendorf Grabowskiego, Roberta Rowińskiego, Tomasza Stępińskiego, Barbary Stasz i Lesława Karsta, udało się przywrócić historii polskiego lotnictwa postać Franciszka Janika – wszechstronnego człowieka lotnictwa.

Książka została wdana starannie przez znane wydawnictwo lotnicze GRETZA Roberta Gretzyngiera, zawiera wiele archiwalnych zdjęć i jest dostępna w sprzedaży internetowej na www.lotniczyantykwariat.pl

Grzegorz Sobczak
WKSL