Mural upamiętniający 100-lecie lotnictwa sanitarnego w Polsce i 25-lecie LPR

Na ścianie budynku Stacji Obsługi Technicznej przy ulicy Księżycowej 5 w Warszawie namalowano mural upamiętniający 100-lecie lotnictwa sanitarnego w Polsce i 25-lecie Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Dyrektor LPR spotkał się 14 maja br. z pracownikami, by wspólnie podziwiać to dzieło malarskie.

Przy muralu jest umieszczony kod QR, który po zeskanowaniu prowadzi do szczegółowego opisu na temat jego powstania. Poniżej znajduje się również kalendarium z najważniejszymi wydarzeniami dotyczącymi niesienia pomocy medycznej z powietrza w Polsce.

"Mural, który powstał na ścianie budynku Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, przy ul. Księżycowej 5 w Warszawie, początkowo miał być pamiątką obchodów 25. rocznicy powstania LPR. Pierwotny pomysł szybko się rozwinął do obecnej postaci. Uświadomiliśmy sobie bowiem, że rok 2025 to nie tylko 25 lat istnienia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. To rok szczególny w całej historii wykorzystywania w Polsce samolotów i śmigłowców do niesienia pomocy wszystkim potrzebującym. Staraliśmy się w naszym muralu pokazać kilka istotnych momentów na tej drodze" – mówią przedstawiciele Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

"W obrazie ukryliśmy także kilka symboli, które mają uhonorować ważne dla nas wydarzenia. Zaprezentowane samoloty i śmigłowce nie były tymi pierwszymi, które pozwoliły na ratowanie ludzkiego życia, ale są swoistymi kamieniami milowymi na naszej „ścieżce życia”. Mamy nadzieję, że właśnie takie przedstawienie tej historii zostanie przez Państwa dobrze przyjęte." – dodają.

Zatem zacznijmy od początku…

1925

Było to tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i po ostatecznym ukształtowaniu się granic Rzeczypospolitej Polskiej. Było to ledwo dwa lata po pierwszym udanym wykorzystaniu przez Francuzów samolotów do ewakuacji medycznej rannych z Maroka i Syrii. W 1923 roku grupa wizjonerów, z generałem Felicjanem Sławojem Składkowskim na czele, zaczęła tworzyć podwaliny lotnictwa sanitarnego w Polsce. W roku 1924 przeprowadzili pokaz możliwości samolotu sanitarnego, jednak wciąż z pozorantem na pokładzie. Nasza historia zaczęła się 100 lat temu. Właśnie wtedy, dokładnie 24 października 1925 roku, przewieziono samolotem rannego żołnierza z Dęblina do Warszawy. Ta data stanowi symboliczny początek. Również symboliczny jest pierwszy bohater naszego muralu.

Jest nim samolot Hanriot H-28s, który w liczbie 16 egzemplarzy był pierwszym powszechnie używanym samolotem sanitarnym w Polsce. Razem z dwoma starszymi Hanriotami H-14 pozwoliły na zorganizowanie sieci 10 baz lotnictwa sanitarnego (w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Toruniu, Lidzie, Lwowie, Dęblinie, Bydgoszczy, Grudziądzu i Pucku). Do początku II wojny światowej polskie lotnictwo sanitarne było organizacyjnie podległe Lotnictwu Wojskowemu, czego symbolem są biało-czerwone szachownice na skrzydłach i ogonie Hanriota.

1955

Realia odbudowy kraju ze zniszczeń po II wojnie światowej spowodowały, że w pełni sprawne lotnictwo sanitarne odrodziło się w 1955 roku. Wówczas po kilku latach starań na terenie całego kraju powstało piętnaście Zespołów Lotnictwa Sanitarnego oraz Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego w Warszawie. Kadrę stanowili w większości byli żołnierze Armii Krajowej oraz lotnicy z polskich sił zbrojnych, którzy podczas II wojny światowej wsławili się walkami pod niebem zachodniej Europy i Afryki. Polskie lotnictwo sanitarne odrodziło się 70 lat temu. Zespoły Lotnictwa Sanitarnego użytkowały kilkanaście typów samolotów. W 1958 roku do CZLS trafił pierwszy śmigłowiec SM-1. Śmigłowce wprowadziły zupełnie nową jakość do lotnictwa sanitarnego, były wręcz stworzone do ratownictwa powietrznego, jednak wciąż miały duże ograniczenia eksploatacyjne. Przełom nastąpił w 1972 roku, kiedy to do CZLS i katowickiego ZLS trafiły dwa pierwsze śmigłowce Mi‑2.

Właśnie ten pierwszy, warszawski SP-WXA widnieje na naszym muralu. Turbinowe silniki, świetne w tamtych czasach osiągi i duża liczba wprowadzonych do użytkowania egzemplarzy zmieniły obraz polskiego lotnictwa spod znaku wciąż czerwonego krzyża. Jednak na kadłubach śmigłowców Mi-2 od początku widniał napis LOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE. Śmigłowce sanitarne stały się wszechobecne. Docierały do najdalszych wiosek, dawały szanse na przeżycie lub wyzdrowienie coraz większej liczbie potrzebujących. Bardzo dzielnie służyły u nas 39 lat. Ostatni egzemplarz w wersji Mi-2 Plus zszedł z dyżuru 26 kwietnia 2011 roku.

2000

Kilkadziesiąt lat działalności Zespołów Lotnictwa Sanitarnego, a także zdobycze współczesnej medycyny ratunkowej pokazały konieczność utworzenia nowoczesnego, spójnego, działającego według jednego standardu, systemu ratownictwa powietrznego, którego podstawą miały być śmigłowce, uzupełniane przez szybkie, dalekodystansowe samoloty. Bazując na doświadczeniach niektórych ZLS-ów, w 2000 roku, na bazie infrastruktury i statków powietrznych zespołów sanitarnych i CZLS, utworzono jednorodną jednostkę organizacyjną, ukierunkowaną na ratownictwo medyczne z powietrza - Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, w ramach którego rozpoczęto dyżury Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego, znanej pod międzynarodowym skrótem HEMS. Powstały standardy działań załogi lotniczej i medycznej, standardy wyposażenia medycznego. Na kadłubach śmigłowców i samolotów czerwone krzyże zostały zastąpione przez sześcioramienne granatowe krzyże ratownictwa medycznego, zwane gwiazdą życia. Śmigłowce zmieniły kolor z białych na żółte, aby być lepiej widoczne w trakcie realizacji misji ratunkowych. Historia nowoczesnego ratownictwa medycznego z powietrza trwa zatem 25 lat. W roku 2009 na naszym niebie pojawił się nowy zawodnik – śmigłowiec EC 135. Nie przez przypadek jego sylwetka ujęta jest w okrąg punktowego światła, którym zwykle honoruje się głównego aktora.

Dzisiaj to właśnie te śmigłowce tworzą lotniczą część systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. Ich żółte charakterystyczne sylwetki stały się nieodłącznym elementem naszego krajobrazu, można je spotkać w każdym zakamarku Polski, o każdej porze dnia i nocy. Na muralu pokazano pierwszy śmigłowiec EC 135 w barwach LPR o znakach rejestracyjnych SP-HXB. Znawcy zauważą, że śmigłowiec jest w wersji P3, a tymczasem HXB to wersja P2+. Jest to ukłon do wszystkich 27 użytkowanych przez nas EC 135, niezależnie od wersji. Obecnie dyżury HEMS prowadzimy w 22 bazach śmigłowcowych, z których 6 pełni dyżury całodobowo. Aby system był kompletny, posiadamy także samoloty. Od 2021 r. flotę LPR w pięknym stylu uzupełniły dwa odrzutowe samoloty Learjet 75 i to właśnie pierwszy z nich, SP-MXR, prezentuje się po prawej stronie muralu. Osiągi Learjetów pozwalają na realizację lotów transatlantyckich na wysokościach przelotowych nieosiągalnych przez współczesne samoloty pasażerskie. A pierwsze Hanrioty miały zasięg 350 km i latały z prędkością 115 km/h…

2025 i dalej...

Learjet został ujęty w dynamicznym wznoszeniu. To także jest symbol. Chcieliśmy w ten sposób pokazać, że nasza historia nie jest zamknięta ramami muralu. Tworzymy ją codziennie i przyszłość pokaże, że nie powiedzieliśmy ostatniego słowa. Już niedługo zaczniemy dopisywać do naszej historii kolejne rozdziały.

A na koniec najważniejsze

Skromnie na samym dole muralu widnieją bezimienne sylwetki, symbolizujące to, co tak naprawdę było i jest największym skarbem w całej historii i współczesności Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Są nimi ludzie. Wszyscy wizjonerzy, organizatorzy, pracownicy – ludzie, którzy tworzyli w Polsce 100, 70 i 25 lat temu lotnictwo spod znaku niegdyś czerwonego, a obecnie granatowego krzyża. Wszyscy piloci, lekarze, felczerzy, pielęgniarze, ratownicy medyczni, inżynierowie, mechanicy, pracownicy operacyjni, administracyjni, kierowcy, dyrektorzy, kierownicy i jakże ważni pracownicy biurowi. To tysiące osób, którzy często poświęcali całe swoje zawodowe życie, abyśmy mogli latać i ratować życie innych. I będą to robili nadal, dopóki gdzieś, ktoś będzie potrzebował naszej pomocy…

Kalendarium szczegółowe na stronie https://www.lpr.com.pl/o-nas/100-lat-lotnictwa-sanitarnego-i-lpr

Lotnicze Pogotowie Ratunkowe „Lata, by ratować”.

14 maja 2025 r., na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o orderach i odznaczeniach Prezydent RP Andrzej Duda odznaczył – na wniosek Ministra Zdrowia – wyróżniających się pracowników Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Za zasługi w działalności na rzecz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego odznaczonych zostało:
•  ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI – 2 osoby
•  SREBRNYM KRZYŻEM ZASŁUGI – 6 osób
•  BRĄZOWYM KRZYŻEM ZASŁUGI – 11 osób.

Za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej odznaczonych zostało:
•  MEDALEM ZŁOTYM ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ – 19 OSÓB
•  MEDALEM SREBRNYM ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ – 15 OSÓB.

Podczas uroczystości w Belwederze odznaczenia – w imieniu Prezydenta RP – wręczyła Małgorzata Paprocka, Szef Kancelarii Prezydenta RP.