"Kowala Challege" pamięci Żwirki i Wigury – piknik historyczny w Kowali

W dniu 9 września (sobota) szykuje się odlotowy piknik! Powiatowy Instytut Kultury razem z Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie zapraszamy do Kowali na wydarzenie "Kowala Challege" ku czci polskich asów przestworzy: Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury.

11 listopada 1932 roku w Kowali odsłonięto niewielki pomnik, którego budowa trwała zaledwie kilka tygodni… Powstał z inicjatywy i potrzeby serca okolicznych mieszkańców dla zachowania pamięci oraz wyrażenia smutku po niedawnej śmierci dwóch bohaterów przestworzy. Głównym elementem zdobiącym cokół jest śmigło, a na tablicy czytamy: „W DOWÓD PAMIĘCI POLSKIM LOTNIKOM - ŻWIRKO I WIGURA - MIESZKAŃCY KOWALI”. Jest to jeden z pierwszych lub nawet pierwszy pomnik poświęcony temu legendarnemu duetowi, który powstał w Polsce. Przypomnijmy, że obaj zginęli w wyniku burzy 11 września 1932 r., lecąc swoim samolotem RWD-6, w okolicach Cierlicka na Śląsku Cieszyńskim. Jest to także jeden z nielicznych monumentów Żwirki i Wigury, który przetrwał II wojnę światową. Kamienie na jego podstawę znosili uczniowie z całej gminy, a odsłonięcia dokonał reprezentant Starostwa Powiatowego.

9 września 2023 r. w Kowali Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie oraz Powiatowy Instytut Kultury wspólnie przypomną te wydarzenia sprzed dziesiątków lat. Po raz pierwszy odbędzie się odlotowy piknik historyczny, który nazwano „Kowala Challange” na pamiątkę Challange ’32, czyli zawodów w których Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura zwyciężyli, budując legendę polskiej awiacji. Start o godz. 15:00, zabawa potrwa do nocy.

Do przybycia na piknik szykują się też paralotniarze. Przebędą piloci z Radomskiego Stowarzyszenia Paralotniowego.

– Paralotnie a może bardziej motopatalotnie (czyli paralotnia z napędem), bo na takim sprzęcie latamy na płaskim terenie, podobnie jak balony, mogą latać wcześnie rano zanim ruszy termika oraz wieczorem czyli 30 minut przed wschodem i do 30 minut po zachodzie słońca. W środku dnia, ze względu na dużą bezwładność pilota z napędem, jest dość nieprzyjemnie a czasem i niebezpiecznie – mówi Rajmund Małoczek, prezes Radomskiego Stowarzyszenia Paralotniowego. Jest kilka typów paralotni. – Przewagę stanowią u nas piloci z napędem plecakowym czyli start z nóg. Mamy również kilku pilotów latających na trajkach. To taki wózek na kółkach dzięki któremu nie trzeba dźwigać napędu – wyjaśnia Małoczek. Na festynie w Kowali zobaczymy oba rodzaje sprzętu.

Na piknikach bywają czasem i paralotnie i balony, tak będzie w Kowali.

– Mieliśmy kilka razy okazję latać z balonami. Możemy startować z jednego miejsca bo balony po oderwaniu się lecą z wiatrem, a motoparalotnie pod wiatr, więc sobie nie przeszkadzamy. I często takie duety widuje się w powietrzu – dodaje Małoczek.

Więcej o paralotniach, ich piloci opowiedzą już w sobotę w Kowali. 

Z kolei o balonach opowie Adam Ginalski, członek polskiej reprezentacji na prestiżowe, międzynarodowe zawody o Puchar Gordon Bennetta, wie o tym sporcie wszystko!

– Balony którymi latałem najczęściej to CAMERON – Z-90. o pojemności powłoki 90.000 ft3 co w przeliczeniu daje 2590 metrów sześciennych. Tak dla porównania średniej wielkości dom jednorodzinny ma objętość około 500 m sześć. Jako że matematyki nie da się oszukać, średni balon to niemal pięć domów. Wysokość balonu po postawieniu to ponad 25 m. a średnica to 18 m. – mówi Adam Ginalski.

To dopiero początek opowieści o balonach. Więcej będzie można usłyszeć 9 września w Kowali.

Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli: Waldemar Trelka - starosta radomski i senator Wojciech Skurkiewicz.

Program: 

• 15.00  – uroczystość złożenia wiązanek przed pomnikiem Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury; asystę honorową oraz posterunek przy pomniku wystawi 42 Baza Lotnictwa Szkolnego im. Żwirki i Wigury w Radomiu; 
• 15.20 – przemarsz na miejsce pikniku i koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Obrony Terytorialnej; 
• 15.40 – "Odlotowe Trio" - koncert retro przebojów z lat 2O. i 30. XX w. czyli czasów Żwirki i Wigury;  
• 16.40 – prezentacja historyczna nt. F. Żwirko i S. Wigury oraz przedwojennej Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa na Sadkowie;  
• 17.00 – "Ja pójdę górą..." – koncert polskiego zespołu "Majszagolanki" z Litwy; 
• 17.50 – "Ale szyk!" - konkurs elegancji  przedwojennych rowerów i motocykli; 
• 18.10 – potańcówka „na dechach” - gra Kapela Henryka Gwiazdy, tańczą wszyscy na czele z Radomską Inicjatywą Oberkową.

Swoje stoiska edukacyjne i promocyjne wystawią: Lotnicza Akademia Wojskowa, 42 Baza Lotnictwa Szkolnego oraz Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Przez cały czas trwania wydarzenia do podziwiania będzie fotoplastykon z fotografiami statków powietrznych z początków XX wieku, Żwirki i Wigury, kpt. pil. Stanisława Skarżyńskiego oraz niepublikowanych do tej pory zdjęć z przedwojennego albumu ze Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa na Sadkowie.

Więcej informacji na stronie Powiatowy Instytut Kultury.