ILS dla pomocniczego kierunku drogi startowej

Pod koniec czerwca 2017 roku Polska Agencja Żeglugi Powietrznej poinformowała, że w odpowiedzi na wniosek Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA, podjęła decyzję o rozpoczęciu prac, których celem jest oprzyrządowanie pomocniczego kierunku drogi startowej Portu Lotniczego Katowice w system (ILS – Instrument Landing System) umożliwiający precyzyjne i bezpieczne lądowania przy ograniczonej widzialności i niskim pułapie chmur. Tym samym Katowice będą pierwszym lotniskiem w Polsce z systemem ILS na obydwu kierunkach podejścia do drogi startowej tj. zasadniczego (pas 27) i pomocniczego (pas 09).

Warto przypomnieć, że droga startowa Portu Lotniczego Katowice zlokalizowana jest na osi wschód-zachód i nie jest to przypadek, ponieważ w południowej Polsce wiatry najczęściej wieją właśnie w tej osi. Aerodynamika i bezpieczeństwo to czynniki, które determinują to, że startować i lądować powinno się pod wiatr. Powyżej pewnej składowej prędkości wiatru jest to wymóg obligatoryjny. Ze względu na charakterystykę wiatrów w Pyrzowicach, które przez większość czasu wieją z zachodu, samoloty na naszym lotnisku najczęściej lądują od wschodu, czyli od Siewierza i startują na zachód, w stronę Miasteczka Śląskiego. Dlatego też wschodni kierunek podejścia do naszej drogi startowej uzbrojony  jest w system ILS i określa się go mianem zasadniczego. Od września 2016 roku na kierunku zasadniczym można w Katowice Airport lądować z wykorzystaniem II kategorii operacji lotniczych, co oznacza, że minimalna widzialność wzdłuż drogi startowej nie może być mniejsza niż 300 metrów, a pułap chmur nie niżej niż 30 metrów. Udostępnienie procedur dla II kategorii operacji lotniczych znacząco podniosło dostępność operacyjną portu w warunkach ograniczonej widzialności przy wiatrach wiejących z zachodu.

Jednak w ostatnich latach zauważalna jest tendencja do coraz częstszego występowania wiatrów z kierunków wschodnich, które powodują, że do startów i lądowań używany jest kierunek pomocniczy, czyli pas 09, który nie jest oprzyrządowany systemem ILS. Procentowy udział czasu wykorzystania dróg startowych 09 i 27 jako „pasa w użyciu” obrazują poniższe statystyki.

W 2015 roku przez 81% czasu w użyciu był pas 27, pas 09 przez 19%. W ujęciu kwartalnym podział prezentował się następująco:

I kwartał 2015 – pas 27: 85%, pas 09: 15%
II kwartał 2015 – pas 27: 90%, pas 09: 10%
III kwartał 2015 – pas 27: 54%, pas 09: 46%
IV kwartał 2015 – pas 27: 94%, pas 09: 6%

W 2016 roku kierunek zasadniczy (pas 27) w użyciu był przez 78%, kierunek pomocniczy (pas 09) przez 22%. W ujęciu kwartalnym podział prezentował się następująco:

I kwartał 2016 – RWY 27: 82%, RWY 09: 18%
II kwartał 2016 – RWY 27: 67%, RWY 09: 33%
III kwartał 2016 – RWY 27: 76%, RWY 09: 24%
IV kwartał 2016 – RWY 27: 86%, RWY 09: 14%

Przyglądający się powyższym liczbom warto pamiętać, że po pierwsze nie wszystkie samoloty startują, lub lądują na pasie w użyciu. Po drugie, liczba operacji wykonywana na każdym z kierunków nie jest proporcjonalna do podanych czasów ze względu na duże różnice sezonowe w natężeniu ruchu.

(fot. Archiwum Portu Lotniczego Katowice)

Nie zmienia to faktu, że powyższe dane dobrze obrazują, że montaż systemu ILS dla kierunku pomocniczego ma uzasadnienie. Aktualnie załogi lądujące na pasie 09 mogą wykorzystać procedurę „z widocznością”, skorzystać z procedury z wykorzystaniem pomocy nawigacyjnej DVOR/DME lub dla systemu nawigacji satelitarnej GNSS, która zapewnia najniższe z trzech wymienionych procedur minima, czyli pułapem chmur nie niższym niż 80 metrów. System ILS dla pasa 09, który dostępny będzie w ramach procedury dla I kategorii operacji lotniczych, umożliwi  lądowania przy widzialności wzdłuż drogi startowej nie mniejszej niż 550 metrów i pułapie chmur nie niższym niż 60 metrów.

Port Lotniczy Katowice cieszy się, że dzięki dobrej współpracy z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej pas 09 zostanie uzbrojony w system ILS CAT I. Inwestycja podniesie bezpieczeństwo i dostępność operacyjną lotniska w czasie gdy do lądowań wykorzystywany będzie pas 09. Tym samym Port Lotniczy Katowice znajdzie się w ścisłej czołówce europejskich lotnisk regionalnych, jeśli chodzi o dostępność operacyjną w trakcie złych warunków atmosferycznych. Jest to ważne zarówno z perspektywy linii lotniczych jak i pasażerów, ponieważ gwarantuje, że warunki atmosferyczne praktycznie nie będą przeszkodą w bezpiecznym lądowaniu w KTW, niezależnie od kierunku wiatru.

(fot. Archiwum Portu Lotniczego Katowice)

W ramach realizacji inwestycji Polska Agencja Żeglugi Powietrznej przeniesie system ILS, który używany był na starej drodze startowej Portu Lotniczego Katowice, na zachodnie pomocnicze podejście do nowej drogi startowej, przygotuje go do użytku oraz sporządzi i udostępni odpowiednie, nowe procedury lądowań. Ponadto uproszczony świetlny system podejścia dla pasa 09, tzw. krzyż z osią o długości 420 m i poprzeczką świetlną (crossbar) zostanie zastąpiony świetlny system podejścia precyzyjnego układzie geometrycznym ALPA-ATA. Całość do użytku powinna zostać oddana najpóźniej do końca dekady.

Piotr Adamczyk, Biuro prasowe Portu Lotniczego Katowice