Artykuł z nagrodą: Fly-Navigate–Communicate, czyli o tym jak ceną zaniedbywania "Communicate" bywa bezpieczeństwo

Artykuł przygotowany we współpracy z ICAO4.me - Centrum Lotniczego Angielskiego (www.icao4.me)

O tym, że złota zasada priorytetów pilota w trakcie lotu brzmi Fly - Navigate - Communicate (leć - nawiguj - komunikuj) uczymy się już podczas pierwszych lotów, albo i w trakcie szkolenia teoretycznego. Czasami jednak okazuje się, że to “komunikuj” bywa zaniedbywane, czy to przez załogi w powietrzu, czy przez personel na ziemi. O tym jak poważne w skutkach mogą być takie zaniedbania przekonać można się niestety czasami w bardzo przykry sposób, kiedy ceną tych zaniedbań bywa bezpieczeństwo, a czasami wręcz ludzkie życie.

Inspiracją do tego artykułu jest wypadek jaki wydarzył się na jednym z lotnisk w USA w lutym 2012 roku. Jego przebieg opiszę jednak w drugim odcinku artykułu. Dzisiaj natomiast skupię się na zaadaptowaniu scenariusza tego wypadku do polskiego gruntu, będąc bardzo ciekawym Waszych reakcji i sposobów na rozwiązanie zaistniałej sytuacji.

Akcja nie dzieje się na żadnym konkretnym polskim lotnisku, a dobrane typy samolotów są przypadkowe, jednak ich osiągi są zbliżone do osiągów samolotów uczestniczących w prawdziwym zdarzeniu. Tak jak i w prawdziwym zdarzeniu, tak i tutaj oba samoloty to dolnopłaty.

Wyobraźmy sobie zatem, że w ciepły letni dzień dolatujecie do dobrze znanego Wam lotniska. Lotnisko posiada dwie drogi startowe 09L/27R i 09R/27L, obie będące tego dnia w użyciu. Wiatr wieje z kierunku 130 stopni z prędkością 13 węzłów, zatem operacje odbywają się na pasach 09R i 09L. Jest wakacyjny weekend, więc ruch jest bardzo duży - latają zarówno piloci przylatujący na obiad w pobliskiej restauracji, którzy wykonują pełne lądowania, jak również szkoły lotnicze, których uczniowie wykonują różnego rodzaju manewry, w tym przede wszystkich touch and go, zarówno w lotach z instruktorami, jak i w lotach szkolnych samodzielnych.

Na radiu obecny jest kierujący lotami, który stara się jak może i udziela informacji oraz wydaje “zgody” na lądowanie i start dla przylatujących i odlatujących samolotów, jednak jest mocno obciążony tego dnia pracą.

Na pasie 09L odbywa się większość lotów szkolnych, których załogi wykonują głównie konwojery. Są to w dużej mierze samoloty bazujące na lotnisku, gdyż z tego pasa bliżej jest do hangarów w których zlokalizowane są szkoły. Zazwyczaj jest to też ruch nieco wolniejszy, latający na typowych samolotach treningowych. Na pasie 09R operacje wykonują głównie samoloty “gości”, często nieco szybsze i lepiej wyposażone niż samoloty szkolne.

Kilka minut przed 17:00 swoją pozycję 8 NM na północny zachód od lotniska zgłasza Diamond DA40, SP-XYZ, z prośbą o możliwość wykonania konwojera i dalszy odlot na północny zachód. W samolocie znajduje się uczeń pilot wraz z instruktorem, a lot jest szkolnym lotem trasowym. Załoga zostaje poinstruowana, aby zgłosiła się na 5 NM od lotniska, pozostając po północno-zachodniej stronie autostrady.

• SP-XYZ, 5NM na północny-zachód od lotniska, nad autostradą.
• Wykonuj na południe, po zachodniej stronie autostrady, następnie zajmij prostą do pasa 09R.

Kiedy samolot dolatywał do długiej prostej na radiu zgłasza się SP-ABCD, VL3 Evolution, meldując swoją pozycję 5 NM na południe od lotniska, z zamiarem wykonania pełnego lądowania z przelotem, na co kierujący lotami odpowiada “SP-ABCD, dołącz i zgłoś prawy z wiatrem do 09R”. Następnie, kilka chwil później, kierujący lotami przekazał informację do samolotu na długiej prostej, “SP-XYZ, możesz lądować 09R”.

Oprócz tych dwóch samolotów na radiu prowadzona jest też łączność z ruchem latającym na pasie 09L, na którym odbywają się głównie konwojery a w kręgu do tego pasa porusza się kilka samolotów. Kiedy kierujący lotami dostrzega VL3 mniej więcej prostopadle do pozycji z wiatrem przekazuje mu “SP-ABC, pas 09R, możesz lądować”, w zamyśle oczekując, że pilot wykona pełny krąg i płynnie wyląduje za SP-XYZ.

Najpewniej nieświadomy ruchu na prostej pilot VL3 decyduje się na wykonanie skróconego kręgu, co ma dwa uzasadnienia - otrzymał informację, że pas jest wolny do lądowania oraz planuje lądowanie z przelotem na długim pasie, zatem duży pełny krąg faktycznie jest bezcelowy. W chwili gdy znajduje się w dolocie do progu pasa 09R i rozpoczyna zakręt w prawo do wyjścia na krótką prostą, a od samolotu na 1-milowej prostej dzieli go około pół mili, kierujący lotami dopytuje:

• SP-ABCD, czy obserwujesz ruch na krótkiej prostej do 09R?
• Wykonuję bardzo ciasny base do 09R, SP-ABCD.
• Musisz wydłużyć z wiatrem do 09R. Natychmiast wydłuż z wiatrem! Na krótkiej prostej podchodzi samolot, możesz lądować dopiero za nim!

Prawdziwa historia ma tutaj swój tragiczny ciąg dalszy, jednak zanim go opiszę chciałbym poznać Wasze zdanie na temat takiej sytuacji, a przede wszystkim dowiedzieć się jak sami zachowalibyście się w takiej chwili. Dlatego poniżej chciałbym zadać Wam kilka pytań. Wasze odpowiedzi, wraz z opisem prawdziwego zdarzenia, które stało się inspiracją do tego artykułu, opiszę w drugiej części tekstu za kilkanaście dni.

Osoba, która udzieli najbardziej wyczerpujących odpowiedzi otrzyma od redakcji dlapilota.pl oraz od ICAO4.me specjalną nagrodę - darmowy kurs praktyczny Aviation English, który zawiera powtórkę z podstaw języka angielskiego w formie ćwiczeń systematyzujących gramatykę, wprowadza specyficzne dla lotnictwa słownictwo, skupiając się na general aviation, a także oferuje możliwość treningu rozumienia komunikatów ATIS i ATC w oparciu o zawarte ćwiczenia z nagraniami.

Przede wszystkim jednak kurs zawiera przystępne wyjaśnienie zasad prowadzenia komunikacji radiowej po angielsku z przykładami i wzorcowymi nagraniami. Szczegóły kursu znajdują się tutaj, a jego obecna wartość to 399 zł.

Zapraszamy do wyrażenia swojej opinii w ankiecie poniżej. Ankieta zakończona.

Łukasz Wieczorek,
egzaminator lotniczego angielskiego (LPE), pomysłodawca i współzałożyciel ICAO4.me, filolog, pilot-instruktor