Raport Wstępny nr 760/09 PKBWL

Ukazał się Raport Wstępny nr 760/09 Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych dotyczący wypadku samolotu ultralekkiego Zlin Savage, który zdarzył się w miejscowości Uzarzewo (Jezioro Uzarzewskie) 12 września 2009r. , o godzinie 18:15. W wyniku wypadku, zniszczeniu uległ samolot, pilot nie odniósł poważnych obrażeń.

W dniu 12 września 2009 roku o godzinie 13:21 z lotniska Aeroklubu Poznańskiego w Kobylnicy wystartował prywatny samolot ultralekki Zlin Savage, którego pilotem i właścicielem był mężczyzna lat 56, znajdujący się na przednim fotelu. Na tylnym fotelu znajdowały się położone luzem plastykowe torby z czasopismami, żywnością i napojami oraz buty pilota. Pasy bezpieczeństwa tylnego fotela nie były zapięte.

Pilot po starcie zgłosił drogą radiową do INFO-Poznań lot w kierunku wschodnim oraz zapytanie o zgodę na wejście w ATZ lotniska Powidz, na co otrzymał zgodę z pominięciem lotniska.

Pilot wykonywał lot w kierunku Kazimierza Biskupiego, następnie zatoczył kilka kręgów w rejonie Pątnowa i Lichenia, po czym wylądował na rżysku w rejonie Skulska, skąd przeleciał do miejscowości Jeziora Wielkie, lądując na łące u znajomych, gdzie już wcześniej bywał.

Po upływie około 3 godzin pilot wystartował do lotu powrotnego na lotnisko Kobylnica, lądując po ok. 15 minutach lotu w terenie przygodnym w celu załatwienia potrzeb fizjologicznych. Po starcie z terenu przygodnego około godziny 18.00 dokonał niskiego
przelotu nad jeziorem Góra znajdującym się w miejscowości o tej samej nazwie. Wg oceny świadków przelot był wykonany na wysokości około 20 m nad lustrem wody i zakończony wyrwaniem do góry.

Dolatując do Uzarzewa pilot stwierdził problem ze sterowaniem podłużnym samolotu, polegający na działaniu siły odpychającej drążek do przodu. Samolot gwałtownie się zniżał, a pilot stwierdził, że oparcie tylnego fotela jest odchylone do przodu, zaś część bagażu z bagażnika (plecak) znajduje się za oparciem pochylonego do przodu tylnego fotela.

Ograniczenie możliwości wychylania drążka sterowego do tyłu, powodujące wejście samolotu w nurkowanie zaszło w takim punkcie trasy, że samolot zderzył się nie z ziemia, a z powierzchnia akwenu o głębokości wystarczającej dla skutecznego wyhamowania jego prędkości przed zetknięciem z dnem.
Kąt zderzenia samolotu z powierzchnia wody (ok.40°) był optymalny dla maksymalnego pochłonięcia energii zderzenia przez konstrukcję.

Cechy konstrukcyjne samolotu, a zwłaszcza wyposażenie go w balonowe koła podwozia głównego typu „Tundra wheels”, rodzaj i sposób zamocowania pasów bezpieczeństwa oraz ich zapięcie przez pilota sprzyjały pochłonięciu energii zderzenia przez konstrukcję samolotu i uchronieniu pilota przed skutkami kontaktu z elementami wnętrza kabiny.

Czas, w jakim występowała u pilota utrata przytomności wskutek wstrząsu, był wystarczająco krótki, aby mógł on po odzyskaniu przytomności podjąć racjonalne i skuteczne działania ratunkowe zanim doszło do jego śmierci wskutek utonięcia w zatopionym samolocie.

Umiejętności pilota (płetwonurkowanie, pływanie) i jego dobra kondycja fizyczna zadecydowały o podjęciu i przeprowadzeniu prawidłowych czynności ratowniczych po zatonięciu samolotu, wydostaniu się pod wodą z kabiny i dopłynięciu do brzegu.
Silnik samolotu pracował w chwili zderzenia z powierzchnia wody, na co wskazuje wygląd piasty śmigła z resztkami złamanych łopat, świadczący o ich gwałtownym zniszczeniu.

Dotychczasowe badania samolotu oraz jego dokumentacji wykazały, że samolot był obsługiwany i użytkowany zgodnie z obowiązującymi przepisami, a jego stan techniczny nie wzbudzał zastrzeżeń; samolot wyprodukowano w 2008 roku.

W trakcie czynności badawczych Komisja ustaliła, że w Instrukcji Użytkowania w Locie samolotu Zlin Savage brak jednoznacznych zaleceń lub przestróg dotyczących przewożenia bagażu i przedmiotów w kabinie oraz unieruchamiania tylnego fotela, jeśli nie jest zajęty. Może to doprowadzić do zablokowania lub niebezpiecznego ograniczenia funkcjonowania układu sterowania płatowcem przez niezamocowany bagaż lub przedmiot ze względu na nieosłonięcie elementów układu sterowania płatowcem wewnątrz kabiny.

Proponowane przez Komisję zalecenia profilaktyczne dla producenta samolotu dotyczące zmian w „Instrukcji Użytkowania w Locie” oraz umieszczenia tabliczki wewnątrz kabiny samolotu o charakterze informacji-przestrogi przesłano do LAACR.

Pełna treść raportu na stronie PKBWL.