Nieutrzymanie kierunku kołowania przez samolot ultralekki TL-3000 Sirius - Uchwała PKBWL

Po rozpatrzeniu w dniu 18 czerwca 2014 r. przedstawionych przez Użytkownika informacji o okolicznościach zaistnienia zdarzenia lotniczego samolotu ultralekkiego TL-3000 Sirius, które wydarzyło się 23 maja 2014 r. na lotnisku Poznań-Kobylnica (EPPK), działając w oparciu o art. 5 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 996/2010 w sprawie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im oraz uchylającego dyrektywę 94/56/WE1, Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych przyjęła ustalenia wyżej wymienionego podmiotu i podjęła decyzję o zakończeniu badania.

Informacje/raport o zdarzeniu

Przebieg i okoliczności zdarzenia:

Po wykonaniu prac serwisowych samolot został wyprowadzony przed hangar celem uruchomienia silnika do zakołowania do otwartej przestrzeni lotniska (stojanki) w celu wykonania próby silnika, a dalej do odbycia lotu próbnego (oblotu) samolotu. Pilot wsiadł do samolotu i wykonał czynności przed uruchomieniem. Za pierwszym uruchomieniem silnik nie zaskoczył, sprawiał wrażenie zalanego. Pilot wyłączył ssanie i otworzył więcej przepustnicę. Za drugim razem silnik zaskoczył i od razu wszedł na wysokie obroty. Samolot szarpnął do przodu, pilot próbował wyłączyć zapłon, nie trafił na wyłączniki zapłonu, od szarpnięcia zsunęły się nogi z nosków pedałów i hamulców utrudniając utrzymanie kierunku i hamowanie. Wobec małej odległości od przeszkód (zabudowania po obu stronach drogi kołowania) i sekundowy czas na reakcję, pilot nie zdążył ściągnąć manetki gazu, ani w inny sposób zareagować i samolot wpadł na konstrukcję hangaru, ulegając poważnym uszkodzeniom i uszkadzając konstrukcję hangaru. Wiatr mógł wpłynąć na przebieg zdarzenia, ale jego wpływ był niewielki.

Przyczyny zdarzenia lotniczego:

Nieutrzymanie kierunku kołowania na krótkim i wąskim odcinku drogi miedzy budynkami na skutek nagłego przyrostu obrotów przy rozruchu.

Działania profilaktyczne podjęte przez Użytkownika:

Użytkownik wprowadza do stosowania następujące zalecenia i informuje o nich Aeroklub Poznański:
1. Na wolne przedpole wypychać (wyciągać) samolot, a nie kołować z uruchomionym silnikiem;
2. Uruchamiać silnik ustawiając samolot w kierunku na wolne przedpole; ręka na manetce gazu i w pogotowiu do iskrowników;
3. O ile się da, przy próbie silnika stosować podstawki do kół, nawet jeśli instrukcja użytkowania nic o tym nie mówi;
4. W przypadku zalania silnika, ewentualne przedmuchiwanie z otwartą przepustnicą wykonywać tylko po wyłączeniu zapłonu (wg instrukcji danego samolotu).

Propozycje zmian systemowych i/lub inne uwagi:

W samolotach z silnikami z przepustnicą otwieraną dodatkowo sprężyną (np. s-ki Rotax 912, Walter/LOM) a zamykaną linką, układem drążków, cięgieł itp. należy zwrócić baczną uwagę przy rozruchu i kołowaniu. Układ taki w przypadku zerwania linki lub rozczepienia powoduje wejście silnika na maksymalne obroty. W powietrzu układ taki zabezpiecza silnik przed spadkiem mocy, na ziemi zaś stanowi spore zagrożenie (silnik wchodzi na duże obroty). Można go zatrzymać tylko wyłącznikiem zapłonu (iskrowniki).

Komisja nie formułowała zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.