Wystawa "Skrzydła na fali" na 100-lecie polskiego lotnictwa morskiego

Muzeum Sił Powietrznych zaprasza na jubileuszową wystawę czasową "Skrzydła na fali", prezentującą wybrane wątki z historii polskiego lotnictwa morskiego.

15 lipca 1920 r. na złożonym z kilku wraków znalezionych w byłej niemieckiej bazie Seefliegerstation Puztzig wodnosamolocie typu Friedrichshaffen FF-33 H, chor. pil. Andrzej Zubrzycki wykonał pierwszy lot samolotu z polskiej Bazy Lotnictwa Morskiego w Pucku.

Tak rozpoczęła się stuletnia historia polskiego lotnictwa morskiego, którego utworzenie miało ścisły związek z odzyskaniem przez Polskę niepodległości i symbolicznym powrotem Polski nad Bałtyk – 10 lutego 1920 roku. Od tego czasu lotnictwo morskie stanowi integralną część morskiego rodzaju sił zbrojnych, specjalizując się w morskich operacjach lotniczych.

Utworzenie w 1923 roku Morskiego Dywizjonu Lotniczego podległego Marynarce Wojennej ustanowiło miasto Puck polskim lotniczo-morskim oknem na świat. Okres II Rzeczypospolitej to także czas polskich konstruktorów: inż. Jerzego Rudlickiego z lubelskich Zakładów Mechanicznych Plage & Laśkiewicz  produkujących hydroplany typu R-Lublin i inż. Ryszarda Bartla (samolot Bartel – BM-5C) z Wytwórni Lotniczej „Samolot" i Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie.

Wojenna karta MDLot była krótka. Uderzenia niemieckiego lotnictwa w dniach 1-3 września 1939 r zakończyły bojową historię jednostki. Ostatnie strzały w historii jednostki oddali marynarze z jej lądowych pododdziałów w obronie Półwyspu Hel.

Odtwarzanie polskiego lotnictwa morskiego po II wojnie rozpoczęło się od powołania do życia klucza lotniczego Dowództwa Marynarki Wojennej, którego zadaniem miało być wykonywanie lotów łącznikowo-transportowych. Jednostki lotnicze Marynarki Wojennej stacjonowały na lotniskach w Gdyni Babich Dołach, Siemirowicach, Darłowie, Wicku Morskim, Słupsku i Gdańsku Wrzeszczu. W strukturze współczesnego lotnictwa morskiego funkcjonuje sformowane w 1994 roku Dowództwo Gdyńskiej Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej oraz 43. Baza Lotnictwa Morskiego w Gdyni Babich Dołach i 44. Baza Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach i Darłowie.
 
Na przestrzeni 100 lat zmieniało się wyposażenie jednostek oraz ich zadania: MDLot w latach 1920-1939  był wyposażony w ponad 30 różnych typów i wersji wodnosamolotów pływakowych, łodzi latających oraz samolotów kołowych. Lotnictwo morskie wykonywało wówczas głównie zadania wywiadowcze, obserwacyjne oraz łącznikowo – transportowe, rzadziej bombowo – torpedowe. W czasie II wojny światowej lotnicy morscy walczyli w siłach powietrznych wszystkich państw koalicyjnych, przede wszystkim w obronie Wysp Brytyjskich oraz północnego Atlantyku. Puckie tradycje kontynuował 304. Dywizjon Bombowy "Ziemi Śląskiej" im. Ks. Józefa Poniatowskiego. Wyposażony w samoloty Fairey „Battle" i Vickers „Wellington" głównie patrolował, wykrywał i zwalczał okręty podwodne.

Po 1946 roku na wyposażeniu lotnictwa morskiego znajdowały się samoloty Jak-9, Jak-11, Jak-12, UT-2, Po-2, Pe-2, Tu-2, Ił-2, Ił-10 (Avia B-33), Ił-28, An-2, Lim-1, Lim-2, Lim-5, Lim-6, TS-8 Bies, MiG-15, MiG-21 i TS-11 „Iskra" oraz używane od 60 lat śmigłowce, w tym SM-1, SM-2, Mi-4E i Mi-14.
 
Obecnie na wyposażeniu polskiego lotnictwa morskiego znajduje się 14 samolotów „Bryza" w różnychwersjach: patrolowo – rozpoznawczej An-28B1R i An-28B1RM Bis, monitoringu ekologicznego An-28E, transportowej An-28TD, a także 30 śmigłowców kilku typów: zwalczania okrętów podwodnych Mi-14PŁ, pokładowe SH-2G „Super Seasprite", ratownicze Mi-14PŁ/R i W-3RM „Anakonda", transportowe Mi-17 i W-3 oraz Mi-2. Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej jest jedyną formacją lotniczą w kraju utrzymującą ciągłą gotowość do prowadzenia akcji ratowniczych z powietrza nad obszarami morskimi. Do zadań lotnictwa morskiego należy także poszukiwanie, rozpoznanie i wskazywanie celów okrętom, monitoring ekologiczny Polskiej Strefy Ekonomicznej oraz transport ludzi i sprzętu.

Wystawa pt.: "Skrzydła na fali" zostanie zorganizowana w roku Stulecia Polskiego Lotnictwa Morskiego  i Stulecia Zaślubin Polski z Morzem w Pucku.

Wernisaż wystawy odbył się 15 lipca 2020 r. w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, ul. Lotników Polskich 1.

Wystawa będzie prezentować wybrane wątki z historii polskiego lotnictwa morskiego.  Na ekspozycji zaprezentowane zostaną archiwalne fotografie, modele samolotów, umundurowanie i uzbrojenie, a także osobiste pamiątki.

Dla miłośników lotnictwa morskiego gratką będzie z pewnością oryginalne śmigło z samolotu Lublin R-VIII, wydobyte w 2015 roku z Morza Bałtyckiego, oraz elementy jedynego wodnosamolotu pływakowego typu CANT Z-506 B Airone (Czapla) z 1939 roku, odnalezione w jeziorze Siemień k. Parczewa w 2007 roku. Elementem kulminacyjnym będzie makieta lotniska Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku w skali 1:150, prezentująca budowle lotniska w tym lotniska trawiastego i fragment zatoki Puckiej z sierpnia 1939 roku. Będzie można zobaczyć na niej m.in. hangary lotnicze, slip dla samolotów z modelem samolotu wyciąganego na brzeg przez marynarzy, domek pilotów, słupek zaślubinowy z 1920 r., a także modele samolotów:  CANT Z.506B , Lublin R XIII ter/hydro,  Lublin R VIII ter/hydro RWD  17W, FBA 17 Schreck HE.2.

Będzie to również okazja do obejrzenia wystawy z cyklu „Na krawędzi żywiołów. Lotnictwo morskie w rysunkach Jarosława Wróbla” – ponad 60 prac wybitnego rysownika i ilustratora wielu publikacji o tematyce lotniczej i wojskowej.

Uzupełnieniem będą statki powietrzne prezentowane na ekspozycji plenerowej, m.in: śmigłowce ratownicze Mi-14 PS SAR i Mi-2  służące w 29 Darłowskiej Eskadrze Lotniczej, śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych Mi-4ME.

Podczas wernisażu spotkamy się także z uznanymi autorami publikacji o tematyce lotniczej: prof. dr hab. Stanisław Januszewski (Prezes Zarządu Fundacji Otwartego Muzeum Techniki), prof. nadzw dr hab. Andrzej Olejko, oraz autorami związanymi ze Stowarzyszeniem Morskiego Dywizjonu Lotniczego: Ireneuszem Makowskim, Mariuszem Konarskim, Krzysztofem Kirschensteinem i Marcinem Braszakiem.

Wystawa prezentowana będzie do dnia 30 września 2020 r.

Wystawa pt.: Skrzydła na Fali
Scenariusz: Paweł Pawłowski, Jacek Zagożdżon, dr Roman Kozłowski
Współpraca merytoryczna: prof. nadzw. dr hab. Andrzej Olejko
Projekty graficzne: Robert Gretzyngier, Malwina Markiewicz

Organizatorzy wystawy: Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku
 
Partnerzy wystawy: Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu, Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Muzeum 303 im. płk pil Jana Zumbacha, Fundacja Lotniczy Lublin, Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego, Studio Modelarskie Archimod
 
Patronaty medialne: TVP Lublin, Radio Lublin, Polska Zbrojna, Polska Zbrojna Historia, Skrzydlata Polska, Aviation24.pl, dlapilota.pl, Przegląd Lotniczy - Aviation Revue, Portal Morski, Militaria XX w., Dęblin News