Katalog wystawy "Polsko-bułgarska współpraca w dziedzinie lotnictwa wojskowego"

14 września 2018 r. Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie zaprezentowało nową wystawę: „Polsko-bułgarska współpraca w dziedzinie lotnictwa wojskowego i działalność PLL LOT w latach 30-tych XX w.”. Wernisaż był jednym z działań placówki w jubileuszowym roku:  100-lecia polskiego lotnictwa wojskowego oraz 100- lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy II Rzeczpospolitą Polską a Carstwem Bułgarii.

Rok 1918 otworzył drogę do współpracy na polu lotnictwa wojskowego i cywilnego pomiędzy naszymi krajami. Bułgarskie Siły Powietrzne zyskały wsparcie w postaci polskiej myśli technicznej, m.in. samolotu myśliwskiego PZL P .24 „Jastrząb” i rozpoznawczo-bombowego PZL .43 „Czajka” oraz wyszkoleniu pilotów w ośrodkach szkoleniowych w Rumii, Toruniu i Dęblinie. Rozpoczęte w 1937 r. dostawy polskich samolotów stanowiły trzon lotnictwa wojskowego Bułgarii do wybuchu II wojny światowej. Głównymi bohaterami przyjaźni między obu krajami byli: z polskiej strony szef Departamentu Lotnictwa, gen. bryg. pil. inż. Ludomił Rayski, zaś ze strony bułgarskiej szef Sztabu Sił Powietrznych gen. pil. Konstantin Uzunski.

W latach 30-tych Polskie Linie Lotnicze LOT uruchomiły regularną komunikację na trasie Warszawa-Sofia. Wtedy też w górach Pirin miała miejsce pierwsza katastrofa należącego do LOT samolotu Douglas DC-2. Autorzy wystawy skupili uwagę na losach podchorążego Szkoły Orląt w Dęblinie, plut. pchor. pil. Bronisława Białeckiego, który znalazł się na terytorium Rumunii i Bułgarii, wraz z samolotem PWS-26, we wrześniu 1939 r. Prezentowane fotografie i dokumenty pozyskano ze zbiorów Ambasady RP w Sofii, PLL LOT, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojskowego Biura Historycznego, Muzeum Lotnictwa Bułgarii w Krumowie, Narodowego Muzeum Historii Wojskowości w Sofii, Archiwum w Smolian, prywatnych zbiorów płk. prof. dr. n. Dimityra Niedjałkowa, Waldemara Wójcika i Roberta Gretzyngiera. Ekspozycja powstała we współpracy z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, a także przy ogromnym zaangażowaniu pasjonatów lotnictwa: Ryszarda Jędrusika i Leszka Jonkajtysa.

O polsko-bułgarskiej współczesnej współpracy świadczy także fakt, iż wystawa przygotowana została również w bułgarskiej wersji językowej, a jej wernisaż miał miejsce w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Sofii w dniu 18 września 2018 r. – siedzibie partnera wystawy i niniejszego wydawnictwa.

Niniejsza publikacja POLSKIE SKRZYDŁA NAD BAŁKANAMI podsumowuje przede wszystkim projekt naukowy realizowany w latach 2016-2018 przez pracowników Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

– Życzę pomysłodawcom i partnerom katalogu by publikacja trafiła do szerokiego grona odbiorców, a także by wnioski płynące z projektu, miały znaczenie dla dalszej współpracy pomiędzy Muzeum Sił Powietrznych a partnerami z Bułgarii przy realizacji kolejnych zadań związanych z upowszechnianiem lotniczego dziedzictwa – powiedział Paweł Pawłowski, Dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Katalog POLSKIE SKRZYDŁA NAD BAŁKANAMI wystawy „Polsko-bułgarska współpraca w dziedzinie lotnictwa wojskowego i działalność PLL LOT w latach 30-tych XX w.” dostępny jest w sklepie Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.