Zakończył się proces renowacji najstarszego polskiego śmigłowca BŻ-1 GIL

W Muzeum Lotnictwa Polskiego zakończył się proces renowacji najstarszego polskiego śmigłowca BŻ-1 GIL. Wyremontowany eksponat powrócił na ekspozycję, gdzie będzie dostępny po ponownym otwarciu muzeum.  

Doświadczalny śmigłowiec typu BŻ-1 GIL (SP-GIL) jest unikatem. Egzemplarz znajdujący się w Muzeum Lotnictwa jest jedynym zachowanym na świecie. Wiropłat pozostawał w stanie zachowania z remontu w roku 1989. Naprawy wymagały liczne uszkodzenia strukturalne oraz powierzchniowe. Silnej degradacji uległy warstwy malatury. W szczególnie złym stanie znajdował się silnik oraz przekładnie wirnika. Również kadłub wymagał całkowitej wymiany pokrywającego go płótna.

Za remont BŻ-1 GIL odpowiadała spółka Feniks Reco, która pod nadzorem konserwatorskim pracowników Muzeum Lotnictwa Polskiego wykonała większość prac. Realizacja tak kompleksowych prac była możliwa dzięki dofinansowaniu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Wspieranie Działań Muzealnych.


Opis

Pomysł zaprojektowania i zbudowania śmigłowca pojawił się już w 1946 roku, jego autorem był dr inż. Zbigniew Brzoska. Na drodze do realizacji tego zamierzenia stanął brak opracowań naukowych na ten temat, jedynym źródłem wiedzy mogła być lotnicza prasa. Przystąpiono więc do zbierania jakichkolwiek informacji na ten temat. W 1947 roku powołano trzyosobowy zespół, który miał zająć się projektowaniem takiego aparatu latającego. W składzie znaleźli się: dr inż. Zbigniew Brzoska odpowiedzialny za napęd, inż. Bronisław Żurakowski zajmujący się wirnikiem nośnym, inż. Tadeusz Chyliński projektujący kadłub, belkę ogonową, śmigło ogonowe i podwozie. W 1949 roku zakończono prace projektowe i przystąpiono do wykonania egzemplarza doświadczalnego, którego montaż miał miejsce w lecie tego samego roku. Nadano mu cywilną rejestrację SP-GIL, ale nie przydzielono oficjalnej nazwy.



W kwietniu 1950 roku rozpoczęto próby śmigłowca w locie, jego oblatywaczem był jeden z konstruktorów inż. Bolesław Żurakowski. Badania utrudniały liczne awarie elementów mechanicznych napędu. Również poważnym problemem były drgania strukturalne. Po awarii w listopadzie 1953 roku próby przerwano, śmigłowiec wyremontowano, ale ponownie do lotu nie dopuszczono. Przywrócono go do latania dopiero jesienią 1956 roku. W tym celu wykonano kilka zmian i wzmocnień w konstrukcji. W lutym 1957 roku, po kolejnym uszkodzeniu loty przerwano i śmigłowiec został skasowany.