Z serii "Spotkania przy samolocie": Lockheed Martin F-35 Lightning II

W dniu 23 maja 2021 r. (niedziela), o godzinie 12:00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o najnowszym samolocie bojowym, amerykańskim myśliwcu wielozadaniowym F-35. Faktycznie jest to w tej chwili program wielonarodowy, obejmujący najbardziej zaawansowane technologicznie kraje Zachodu. Urzestnicy spotkania poznają historię tego programu i jego realizacji oraz konstrukcji podstawowych wariantów tego samolotu.

Lockheed Martin F-35 Lightning II to amerykański jednomiejscowy, jednosilnikowy myśliwiec wielozadaniowy piątej generacji zbudowany przez korporację Lockheed Martin w ramach projektu Joint Strike Fighter, który miał na celu zbudowanie maszyny spełniającej wymagania wszystkich rodzajów amerykańskich sił zbrojnych.

Pierwszy F-35 w wersji dla USAF został zbudowany w Fort Worth w stanie Teksas 19 lutego 2006 roku. Po serii testów naziemnych przystąpiono do badań w locie prowadzonych w bazie Edwards w Kalifornii. 7 lipca 2006 w zakładach Lockheed Martin w Fort Worth w stanie Teksas, zaprezentowano po raz pierwszy publicznie ukończony pierwszy seryjny egzemplarz F-35A. Oblot samolotu odbył się 15 grudnia 2006 r.

F-35A w trakcie ceremonii inauguracji (2006) (fot. U.S. military/Domena publiczna/Wikimedia Commons)

Poszczególne elementy samolotu F-35 były wcześniej przetestowane przy konstruowaniu myśliwca F-22 Raptor. W porównaniu do dość śmiałej koncepcji Boeinga, F-35 wydaje się być smuklejszą jednosilnikową wersją Raptora. Dysza wylotowa Lightninga jest podobna do opracowanej dla eksperymentalnego samolotu pionowego startu i lądowania z 1976 roku, General Dynamics Model 200.

Ze względu na przyjętą w latach 80.–90. XX wieku doktrynę, w myśl której USA miało dysponować dwoma typami samolotów. ATF (Advanced Tactical Fighter) jako myśliwca przechwytującego przewagi powietrznej i JSF jako myśliwca uderzeniowego. W myśl tej doktryny powstał F-35, który miał operować nad polem walki oczyszczonym z myśliwców wroga i obrony powietrznej dalekiego zasięgu przez specjalnie do tego zaprojektowane F-22. Nowa konstrukcja miała wypełniać głównie zadania uderzeniowe przy zachowaniu zdolności walki powietrznej na poziomie samolotów czwartej generacji jak F-16 i F-18.

Taka wielozadaniowość z punktu widzenia aerodynamiki jest praktycznie niemożliwa. Główny nacisk położono więc na funkcję samolotu uderzeniowego. W związku z tym przy stosunku ciągu do wagi uzbrojonego samolotu rzędu 0,9 dużym obciążeniu skrzydeł na poziomie 526 kg/m² plasuje się daleko za samolotami czwartej generacji. Dla porównania F-16 ma stosunek ciągu do wagi rzędu 1,08 oraz obciążeniu skrzydeł na poziomie 430 kg/m² co w bezpośredniej walce kołowej daje F-16 i innym myśliwcom czwartej generacji zdecydowaną przewagę.

Zastosowanie technologii stealth czyni Lightninga porównywalnie niewykrywalnym myśliwcem dla radarów bliskiego zasięgu pracujących w paśmie X co F-117 Nighthawk, ale technologia ta nie chroni maszyny przed wykryciem urządzeniami radiolokacyjnymi dalekiego zasięgu pracującymi w paśmie L.

F-35 makieta kokpitu (fot. Ahunt (praca własna)/Domena publiczna/Wokimedia Commons)

Pilot F-35 nie ma wskaźnika przeziernego HUD, a zamiast tego wyposażony jest w wyświetlacz nahełmowy. Poza myśliwcami JAS 39 Gripen i Eurofighter Typhoon, również oferującymi możliwość stosowania tego typu rozwiązań, jest to jedyna współczesna maszyna bojowa bez wskaźnika HUD. Widoczność z kokpitu F-35 oceniono na bardzo przeciętną, kwestia ta wynika ze skupienia się przy projektowaniu nie na zapewnieniu widoczności (ważna cecha F-15 i F-16), ale na wspólnym dla trzech wersji systemie ratunkowym. Jednoczęściowa owiewka jest wzmocniona łukiem, który pogarsza widoczność do przodu, natomiast widoczność do tyłu ogranicza jej kształt i fotel katapultowany[38]. Samolot może korzystać z nieprzygotowanych polowych lądowisk w terenie[39].

Kadłub samolotu jest produkowany w czterech lokalizacjach: sekcja ogonowa przez BAE Systems w Samlesbury, Lancashire (Anglia), płatowiec centralny w zakładach Lockheed Martin Marietta (Georgia) (do 2011 produkowano je w Fort Worth), producentem przedniego fragmentu centralnego z wlotami powietrza jest Northrop Grumman w Palmdale (Kalifornia), a Lockheed Martin w Fort Worth (Teksas) produkuje sekcję kokpitu i skrzydła oraz odpowiada za montaż finalny. Z kluczowych systemów pokładowych Northrop Grumman dostarcza radar AESA AN/APG-81 i opto-elektroniczy system samoobrony przed pociskami i obserwacji statków AN/AAQ-37 (EO-DAS), Lockheed Martin awionikę i system celowniczy (EOTS) AN/AAQ-40, a BAE pakiet walki elektronicznej AN/ASQ-239 (Barracuda).

F-35B przygotowuje się do pionowego lądowania na USS America
(fot. Lance Cpl. Dana Beesley (DVIDS.net)/Domena publiczna/Wikimedia Commons)

Samoloty piątej generacji to obecnie najnowocześniejsze myśliwce znajdujące się w służbie. Przewagę na współczesnym polu walki uzyskują między innymi dzięki temu, że są niezwykle trudne do wykrycia przez radary i korzystają z zaawansowanych systemów elektronicznych.