Blog Mikołaja Doskocza: Licencja lotnicza a koszt uzyskania przychodu. Podatki w lotnictwie

Od podatków trzymałem się z daleka, dopóki nie zdałem sobie sprawy, że zawodowo coraz więcej czasu poświęcam na pomaganie klientom właśnie w problemach z prawem podatkowym. Wobec czego zgodnie z zapowiedzią, kontynuuję cykl „Podatki w lotnictwie” – dziś o licencjach w świetle podatku dochodowego.

Temat zaliczenia w koszty uzyskania przychodów opłat za licencje lotnicze przewija się co jakiś czas, a to w artykułach, a to w postępowaniach podatkowych. Tylko mam wrażenie, że wszystkie te informacje da się streścić w jednym zdaniu – jeżeli koszt nabycia licencji jest związany z zawodowym charakterem działalności, to można go zaliczyć w koszty uzyskania przychodu. Tylko co jest „zawodowym charakterem działalności”? Czy trzeba faktycznie prowadzić działalność określonego typu i jak to zweryfikować na etapie szkolenia? Wszystko wygląda fajnie, dopóki nie zderzasz się z konkretnym problemem. Np. czy od podatku można odliczyć koszty PPL, SPL czy BPL? Czy może tylko od niektórych z nich? Czy ma znaczenie jaką działalność wykonuję?

Nie jest tak prosto – zobaczycie w dalszej części tekstu.

Zasada kosztów uzyskania przychodów

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT i CIT, do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć „wszystkie koszty, które podatnik ponosi w celu osiągnięcia przychodów albo zabezpieczenia źródła przychodów” (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 22 ust. 1 ustawy o PIT).

Do stwierdzenia, czy poniesione wydatki związane z uzyskaniem licencji pilota mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej istotnym jest ustalenie:

• czy takie wydatki związane są ze zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej i mają związek z tą działalnością?
• czy też wydatki te służą tylko podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia niezwiązanego z działalnością gospodarczą, a więc które co do zasady mają charakter osobisty?

Czyli konkretnie – jeżeli robisz licencję, która ma związek z Twoją działalnością zawodową, możesz odliczyć koszt licencji i szkolenia od podatku dochodowego.

Oczywiście inaczej będzie wyglądała działalność stricte lotnicza (o tym niżej) a inaczej zdobycie uprawnień do pilotowania statku powietrznego, w celu komunikacji z klientem, przy użyciu samolotu albo śmigłowca. W tym drugim przypadku interpretacje podatkowe[1] (nie są źródłem prawa, ale pokazują trend), pokazują pewną tendencję, zgodnie z którą trzeba bardzo ostrożnie podchodzić do możliwości obniżenia podatku. Organy podatkowe (szczególnie Dyrektor KIS) najczęściej stoi na stanowisku, że związek pomiędzy odbywaniem lotów do klientów a normalną działalnością gospodarczą podatnika (cały czas mówimy o działalności inna niż lotnicza, gdzie samolot jest tylko środkiem komunikacji) jest zbyt luźny, żeby uznać koszt nabycia licencji jako podstawę do zmniejszenia podatku.

Co ciekawe, zaliczanie w koszty wydatków eksploatacyjnych statku powietrznego jest już bardziej powszechne (pisałem o tym TUTAJ). Moim zdaniem po prostu interpretacje w kwestii odpisów kosztów uzyskania licencji są pisane z brakiem zrozumienia tematu. A brak zrozumienia wynika często z nieprecyzyjnego opisania samego pytania – więc jeszcze mamy tu pole do działania.

Jeszcze jedna sprawa – dla lotów biznesowych (ale prywatnych w ramach jednej firmy) wystarcza licencja PPL. Czyli wystarczy przekonać organ podatkowy, że latanie ma związek z osiąganiem albo zabezpieczeniem naszych przychodów, a wtedy koszt szkolenia i licencji PPL może być uznany za koszt uzyskania przychodu.

Jakie licencje i szkolenia podlegają odliczeniu?

Jeżeli mówimy o tym, jakie licencje i szkolenia mogą być odliczane od podatku dochodowego, zawsze opieramy się na podstawowej zasadzie – czy służą one osiągnięciu przychodu lub jego zabezpieczeniu.

Działalność pozalotnicza, w której statek powietrzny jest tylko środkiem komunikacji opisałem wcześniej. Teraz o samym szkoleniu i działalności w lotnictwie.

Licencje samolotowe zawodowe

Nie ulega żadnej wątpliwości, że licencje zawodowe (CPL, ATPL) i uprawnienia dodatkowe (np. IR, uprawnienia na dodatkowy typ) służą takim celom a w konsekwencji mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu. Tyle, że musicie pamiętać o jednej kluczowej sprawie – w czasie szkolenia musicie prowadzić działalność gospodarczą. Koszt uzyskania licencji jest WASZYM kosztem uzyskania przychodu – nie operatora, u którego latacie. Dlatego możecie odliczyć go od podatku tylko wtedy, jeżeli w czasie szkolenia macie założoną działalność gospodarczą związaną z wykorzystaniem licencji. Oczywiście do momentu uzyskania licencji nie ma mowy o wykonywaniu funkcji dowódcy w przewozie lotniczym, ale poniesione opłaty można zaliczyć do podatku tylko w roku jego poniesienia (czyli szkolenia – nie później). Wynika to wprost z art. 22 ust. 4 ustawy o PIT.

Licencje PPL

A co w sytuacji szkolenia i licencji PPL? Temat jest już bardziej zróżnicowany. Licencja PPL to licencja turystyczna, zgodnie z którą pilot może wykonywać czynności bez wynagrodzenia (PART.FCL.205.A i PART.FCL.205.H). Zgodnie z powyższym, prowadząc lotniczą działalność gospodarczą nie ma możliwości zaliczenia w koszty tego, co poniesiecie w związku z uzyskaniem PPL. Jest to pogląd przeważający, ale z jednym zastrzeżeniem:

W 2016 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że uzyskanie licencji PPL, które jest początkiem do uzyskania CPL może być uznane za koszt uzyskania przychodu[2]. Sprawa miała miejsce w sytuacji, gdzie podatnik prowadził działalność informatyczną, ale zamierzał ją rozszerzyć o wykonywanie lotów widokowych.

Licencje SPL i BPL

Natomiast licencje BPL i SPL wyglądają inaczej. Zgodnie z PATT.FCL.205.S i PART.FCL.205.B, posiadacz takiej licencji może wykonywać tylko operacje niekomercyjne, ale do czasu spełnienia dodatkowych przesłanek opisanych w tych przepisach. Po uzyskaniu odpowiedniego nalotu i zaliczenia umiejętności przed egzaminatorem pilot szybowca i balonu może latać w operacjach zarobkowych (CAT). I teraz najważniejsze – skoro zdobycie licencji pozwala na latanie w zarobkowym przewozie, to jest to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu i może być odliczony od podatku. Na etapie odliczania podatkowego (w roku, w którym odbywa się szkolenie) pilot nie jest jeszcze uprawniony do lotów komercyjnych, ale licencja SPL i BPL jest do tego jedyną i bezpośrednią ścieżką. Dalsze wymagania nalotu i sprawdzenia umiejętności są niejako etapem przejściowym, ale nie odrębnym jak w modelu PPL-CPL. Wobec tego trzeba uznać, że opłaty za szkolenie i licencję SPL i BPL mogą być kosztem uzyskania przychodu, przez co pomniejszają Wasz podatek dochodowy.

Oczywiście musicie mieć założoną działalność gospodarczą w czasie szkolenia żeby takiego odliczenia dokonać. Te same zasady dotyczą uprawnień instruktorskich – są one z zasady związane z zawodem i sposobem zarabiania, wobec czego odliczenie przysługuje.

Brak zarobkowego wykorzystania licencji

Powstaje pytanie – co w sytuacji, kiedy w przyszłości nie rozpocznę zarobkowego latania w przewozie? Czy w sytuacji odliczenia kosztów szkolenia i licencji, a następnie „zawieszenia” jej na kołku nie odpowiadam na nadużycie? O ile nie jest to zamierzone działanie, to nie. Pytanie jak taki zamiar udowodnić – na szczęście jest to ciężkie i spoczywa na organie podatkowym. Podstawa przepisów podatkowych jest taka, że licencja ma mieć związek z możliwością uzyskania przychodu. W momencie odliczenia od podatku nie ma możliwości weryfikacji, czy pilot będzie latał w komercji. Ale samo uzyskanie odpowiedniej licencji uprawnia go do tego, więc ja nie widzę podstaw do kwestionowania takiego odliczenia, nawet jeżeli nie uda Wam się dostać do latania zarobkowego.

Trochę to skomplikowane (jak zwykle w podatkach) ale warto znać zasady. Może komuś z Was uda się dzięki temu zaoszczędzić parę złotych na budowanie nalotu. A jak widać wiele z popularnych szkoleń i licencji może być kosztami uzyskania przychodu.
__________________________________________
[1] Np. interpretacja Dyrektora KIS z dnia 28 listopada 2017 r., 0113-KDIPT3.4011.243.2017.2.MH albo interpretacja Dyrektora KIS, 30 listopada 2017 r., 0113-KDIPT3.4011.254.2017.2.MH

[2] Interpretacja indywidualna z 20 stycznia 2016 r., IPTPB1/4511-621/15-4/KO

UWAGA: Wyżej wskazana analiza przepisów dotyczy stanu prawnego i interpretacji na dzień publikacji. Autor nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne zmiany przepisów i podejścia organów podatkowych. Interpretacje indywidualne nie są źródłem prawa i wiążą tylko organ wobec wnioskodawcy.

Mikołaj Doskocz, radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Lotniczego – LATAJ LEGALNIE. Specjalizuje się w prawie lotniczym i obsłudze przedsiębiorców lotniczych. Prowadzi blog o prawie lotniczym www.latajlegalnie.com