Trwają prace związane z remontem hangaru po dawnej fabryce samolotów w Lublinie

Jak poinformował Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, trwają prace związane z remontem hangaru lotniczego przy ul. Wrońskiej 2 w Lublinie wybudowanego w 1923 roku wg projektu inż. St. Cywińskiego-Cepelińskiego. Projekt ten został opracowany w związku z rozbudową fabryki samolotów "Plage/Laśkiewicz" należącej do Teofila Laśkiewicza i Kazimierza Arkuszewskiego.

Budynek założony został na planie wydłużonego prostokąta przekryty został trójdzielnym walcowym dachem. Wnętrze hangaru podzielono na trzy części o zbliżonej wielkości, z których każda dostępna była poprzez odrębne, rozsuwane wrota drewniane zamurowane w trakcie powojennej modernizacji obiektu. Podczas wyżej przywołanej przebudowy dodatkowo zmieniono kształt otworów okiennych - z półkoliście zamkniętych na prostokątne; dobudowano przybudówkę od północy, a cały obiekt obito blachą. W budynku prowadzona była działalność handlowa. Podczas przebudowy ciągów komunikacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu wycięte zostały drzewa rosnące wzdłuż wschodniej elewacji hangaru co wyeksponowało jego elewację od strony ulicy.

Nowy właściciel obiektu przystąpił w 2017 roku do planowania prac odtworzeniowo-adaptacyjnych. Zlecił realizację tego zadania lubelskiemu architektowi mgr inż. arch. Januszowi Szymankowi, który opracował dokumentację projektową pod nazwą: ,,Projekt architektoniczno-budowany przywrócenia historycznego charakteru budynkowi hangaru lotniczego dawnych zakładów mechanicznych Plage i Laśkiewicza w Lublinie, ul. Wrońska 2”.

Projekt zakłada między innymi: oczyszczenie obiektu z wtórnych przybudówek, demontaż okładziny z blachy trapezowej oraz przywrócenie w elewacji północno-zachodniej wysokich, zamkniętych półkoliście otworów okiennych o wielokwaterowych podziałach. Dodatkowo w elewacji południowo-wschodniej, która pierwotnie była wyposażona w trzy szerokie wrota drewniane oraz górne doświetlenie – wprowadzono (w związku z ograniczeniami konstrukcyjnymi) aluminiowe, przeszklone konstrukcje imitujące lokalizacją, kształtem i wielokwaterowymi podziałami dawne naświetla oraz wertykalne gęsto rozmieszczone. elementy drewniane mające nawiązywać do dawnych rozsuwanych wrót hangaru lotniczego. Projekt uzyskał stosowne decyzje administracyjne i inwestycja został rozpoczęta. Plany na dzień dzisiejszy są takie, żeby prace konserwatorskie i roboty budowlane zakończyć 19 czerwca tego roku. Dlaczego ta data? Bo 19 czerwca 1921 roku pierwszy samolot w Lublinie wzbił się w powietrze.

(fot. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków/FB)

Zakłady Plage i Laśkiewicz początkowo były warsztatem mechanicznym i budowy kotłów. W 1920 roku podjęły produkcję samolotów jako pierwsze zakłady w odrodzonej Polsce. Zakłady mieściły się przy ul. Fabrycznej 26 w Lublinie i zajmowały powierzchnię 13 ha, z tego ok. 10 000 m² warsztatów. W roku 1921 zatrudniały około 500 pracowników. Kierownikiem biura technicznego był wówczas inż. Stanisław Cywiński. Pierwsze zamówienie od rządu polskiego zatwierdzono 17 lutego 1920. Przewidywało ono produkcję 100 samolotów myśliwskich Ansaldo A-1 Balilla i 200 liniowych (rozpoznawczo-bombowych) Ansaldo A-300 na licencji włoskiej. Pierwsze samoloty z zakładów w Lublinie były gotowe dopiero latem 1921 – pierwszy A-300 polskiej produkcji oblatano 15 czerwca 1921 r.

W pierwszej kolejności przystąpiono do zdjęcia wtórnej blachy trapezowej, którą obite były  elewacje budynku. Po zdjęciu blachy z elewacji północno – zachodniej okazało się, że półkoliście zakończone okna zdobione były dodatkowo opaskami i zwornikami. W elewacji południowo-wschodniej, która pierwotnie była wyposażona w trzy szerokie wrota drewniane oraz górne doświetlenie – wprowadzono (w związku z ograniczeniami konstrukcyjnymi) aluminiowe, przeszklone konstrukcje imitujące lokalizacją, kształtem i wielokwaterowymi podziałami dawne naświetla oraz wertykalne gęsto rozmieszczone elementy drewniane mające nawiązywać do dawnych rozsuwanych wrót hangaru lotniczego. Zakończono także prace przy dachu.

We wnętrzu budynku obok, eksponowane są archiwalne fotografie związane z historią zakładów lotniczych (w załącznikach) oraz co ciekawe model w skali 1:3 Ansaldo A.300 – włoskiego samolotu wywiadowczo-bombowego, zaprojektowanego i zbudowanego w 1919 roku w Gio Ansaldo w Genui, a potem produkowanego w Lublinie.

Docelowo makiety trzech samolotów produkowanych w Lublinie (w tym ww.) mają znaleźć się w hangarze.

Więcej zdjęć z trwających prac remontowych oraz archiwalne zdjęcia Zakładów Lotniczych w Lublinie, znajdujące się w posiadaniu właściciela zabytku można zobaczyć TUTAJ.

Przeczytaj również:
Hangar po dawnej fabryce samolotów przy Wrońskiej w Lublinie zostanie odnowiony