Szybowiec 44. Czy od niego zaczęło się lotnictwo na Podkarpaciu?

Od kiedy i dlaczego o dzisiejszym Podkarpaciu zaczęto mawiać w kategoriach regionu lotniczego? Co musiało wydarzyć się, pojawić aby ten obszar zyskał takie miano? Im bardziej odległe dzieje tym trudniej jednoznacznie to ustalić. Jednak mówiąc o początkach awiacji ogółem najczęściej myślimy o urządzeniu, maszynie, która wyniosła człowieka w powietrze. Pierwszą tutaj złożoną był krośnieński szybowiec 44.

Teraz zapewne wielu z Was głowi się kiedy to było i co to za szybowiec, któremu nadano tak literacki numer. To było naprawdę dawno, dawno temu, w 1934 roku w Krośnie, które do dziś słynie z produkcji tych statków powietrznych.
 
„Balbinka” ze Lwowa

Gdy trafił do szkoły w Bezmiechowej nazywano go „Balbinką”. Mowa o szybowcu CW III. Zaprojektował Polak Wiesław Czerwiński, student Politechniki Lwowskiej. Prototyp zbudowano w warsztacie szybowcowym Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej (ZASPL) w 1929 roku. Konstrukcja była bardzo chwalona w ówczesnym, lotniczym środowisku dlatego podjęto się produkcji kolejnych egzemplarzy. Produkcję zakończono w 1932 roku. Z czasem producent – lwowskie Warsztaty Szybowcowe ZASPL – udostępniał plany jego budowy wszystkim zainteresowanym.  W sumie powstało około 20 szkolnych szybowców CW III. Szkoły szybowcowe użytkowały go do 1938 roku. Ale co ma z nim wspólnego podkarpacki szybowiec 44 ?
 
Imię jego czterdzieści i cztery

Początkiem lat 30. XX wieku w krośnieńskim gimnazjum im. M. Kopernika utworzono tzw. Szkolne Koło Ligi Obrony Powietrznej Państwa. W Kole LOPP działała sekcja modelarska, którą prowadził Zdzisław Postępski. Instruktor modelarstwa sam także chciał latać. Stąd często zaglądał do niedawno odkrytej szybowcowej Bezmiechowej. Motywacją napawały pierwsze sukcesy tamtejszych szybowników ze Lwowa. Podczas jednej z takich wizyt otrzymał plan budowy szybowca CW III. Postępski mógł widzieć go już jesienią 1929 roku na szybowisku w Bezmiechowej. Przywieziono go wtedy w ramach tzw. Wyprawy Szybowcowej lwowskich studentów. To tam rozpoczął loty szkoleniowe. Dla zafascynowanego awiacją krośnieńskiego modelarza był to wystarczający powód, aby rozpocząć starania o założenie w krośnieńskim SK LOPP sekcji szybowcowej, której członkowie mieli pomóc mu zmaterializować marzenia o budowie prawdziwego, użytecznego szybowca. Sekcja powstała jesienią 1932 roku.

Szybowiec nr 44 w locie (fot. arch. Tadeusza Postępskiego)

Ze składek członkowskich zebrano fundusze i zorganizowano teoretyczny kurs szybowcowy. Budowę własnego egzemplarza szybowca CW III Postępski rozpoczął w krośnieńskim seminarium. Potem kontynuował prace w sali rysunkowej wymienionego gimnazjum. W 1934 roku szybowiec 44 był gotowy do lotu. Pod takim numerem został oficjalnie zarejestrowany. To  pierwszy polski szybowiec. Krośnieński egzemplarz CW III nr 44 złożono i zarejestrowano w Polsce, na Podkarpaciu, dwa lata po zakończeniu oficjalnej produkcji. Niewykluczone, że był to pierwszy tutejszy szybowiec. W Krośnie uroczyście celebrowano oddanie do użytku tego statku powietrznego, który wyniósł człowieka w powietrze.

Z 20 wyprodukowanych ogółem szybowców CW III – 5 powstało w kołach szybowcowych w Polsce – w tym 4 na Podkarpaciu. Drugi, po wspomnianym krośnieńskim szybowcu 44, został zbudowany w kopalni ropy naftowej w Potoku (gm. Jedlicze) i przekazany na użytek Koła LOPP w Krośnie.

Katarzyna Hadała

Więcej informacji na stronie www.lotniczepodkarpackie.pl