Zakończyła się kolejna roczna Konferencja Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym

19 – 20 listopada 2020 r. to data jednego z najważniejszych wydarzeń związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem w lotnictwie cywilnym w bieżącym roku w Polsce. Tegoroczna Konferencja Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym miała nową formułę, wymuszoną sytuacją epidemiczną w kraju.

Konferencja odbyła się wg następującego harmonogramu:

Dzień I – Czwartek, 19 Listopada 2020 r.

10:05– 10:15 Przywitanie i otwarcie Konferencji
Piotr Samson – Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Michał Witkowski – Wiceprezes ds. Standardów Lotniczych
Roman Ożóg – Dyrektor Biura Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym

10:15 – 10:45 Badanie zdarzeń lotniczych pod nadzorem PKBWL
Bogusław Trela – Państwowa Komisja Badań Wypadków Lotniczych

10:45 – 11:15 Zgłaszanie zdarzeń lotniczych przez CBZ
Wiesław Wojtasiak – Państwowa Komisja Badań Wypadków Lotniczych

11:15 – 11:45 Aktualizacja Krajowego Planu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym oraz Krajowego Planu Bezpieczeństwa – najważniejsze zmiany
Piotr Michalak – Biuro Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym

11:45 – 12:15 Przerwa

12:15 – 12:45 Sytuacja na małych lotniskach – obowiązki i prawa zarządzającego, kierujący lotami
Michał Kozłowski – Dyrektor Departamentu Lotnisk

12:45 – 13:15 Propozycja zmian w przestrzeni wokół lotniska EPBC w celu podniesienia bezpieczeństwa i zwiększenia efektywności procedur antyhałasowych
Paweł Korzec, Wiesław Kapitan – Stowarzyszenie KTL AOPA

13:15 – 13:40 Przegląd niezgodności w obszarze ciągłej zdatności do lotu
Szymon Tabak – Departament Techniki Lotniczej

13:40 – 13:55 Podejrzane niezatwierdzone części
Adam Zabost – Departament Techniki Lotniczej

13:55 – 14:25 Zmiany w regulacjach prawnych dotyczących służby meteorologicznej dla lotnictwa cywilnego w 2020, Dariusz Rożek – Departament Żeglugi Powietrznej

Dzień II – Piątek, 20 listopada 2020 r.

10:00 – 10:05 Rejestracja
10:05 – 10:10 Przywitanie
Michał Witkowski – Wiceprezes ds. Standardów Lotniczych
Roman Ożóg – Dyrektor Biura Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym

10:10 – 10:40 Rekomendacje antycovidowe Sektorowej Rady Kompetencji Przemysłu Lotniczo – Kosmicznego
Mirosław Hermaszewski – Przewodniczący Rady / Cezary Galiński – Politechnika Warszawska

10:40 – 11:10 Działania EASA w zakresie zapobiegania rozprzestrzeniania się COVID-19
Agnieszka Fortońska – Uniwersytet Śląski w Katowicach

11:10 – 11:40 Realizacja wytycznych EASA na czas COVID-19 dla operatorów lotniczych w Polsce – aspekty praktyczne, Jerzy Adamski – Departament Operacyjno-Lotniczy

11:40 – 12:10 Przerwa

12:10 – 12:40 Bezpieczeństwo i ciągłość szkoleń lotniczych w czasach pandemii w ATO Politechniki Śląskiej
Jarosław Kozuba – Politechnika Śląska w Gliwicach

12:40 – 13:10 Zarządzanie Kryzysowe w Organizacji Obsługi Technicznej w czasach pandemii
Patryk Drewniak – LOT Aircraft Maintenance Services

13:10 – 13:40 Wprowadzenie przepisów SFCL i BFCL – wpływ na bezpieczeństwo
Daniel Wowra – Departament Personelu Lotniczego

13:40 – 13:45 Zakończenie spotkania

Zapis pierwszego dnia konferencji:

Zapis drugiego dnia konferencji:

Po dwóch dniach od zakończenia Konferencji refleksja nad jej jakością i wpływem na przyszłość bezpieczeństwa lotniczego jest niestety negatywna. W Konferencji spodziewałem się bowiem podsumowania najważniejszych spraw zarządzania bezpieczeństwem, które były wiodącymi i najważniejszymi od poprzedniej konferencji, a także wniosków i planów związanymi z utrzymaniem i poprawą bezpieczeństwa lotniczego na przyszły rok oraz analizą zagrożeń. Nie mniej jednak mieliśmy przyjemność wysłuchania kilku bardzo ciekawych prelekcji.

Konferencja sama w sobie odkryła pewne niedociągnięcia. Wspomniano na przykład o planach zmian w zakresie zarządzania bezpieczeństwem, w tym badania zdarzeń lotniczych w Ustawie Prawo Lotnicze, jednocześnie nie przedstawiając ich zapisów. Nie są one także udostępnione na stronie internetowej ULC. Tak ważne sprawy nie mogą być niedostępne opinii publicznej i nie być dostępne w celu dokonania ich konsultacji z zainteresowanymi podmiotami i ekspertami lotniczymi.

Portal lotniczy „Wiedza i bezpieczeństwo w lotnictwie” aktywnie uczestniczył w Konferencji. Nasza uwaga została skierowana zwłaszcza na Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych w kontekście jej dotychczasowego funkcjonowania, a także nadziei zmian w związku z objęciem jej kierownictwa przez nowego Przewodniczącego Pana Bogusława Trelę. Od kilku dni kierownictwo Komisji jest całkowicie zmienione, a jej byłym członkom nie przedłużono kadencji.

W trakcie trwania Konferencji wystosowałem do kierownictwa PKBWL i ULC następujące pytania:

W roku 2018 audytorzy ICAO w PKBWL stwierdzili, że w Polsce występują luki albo w ogóle nie istnieją przepisy ani procedury regulujące obowiązki organów i instytucji państwa polskiego wobec ofiar wypadków lotniczych i ich rodzin zarówno w fazie bezpośrednio po wypadku, jak i w dłuższej perspektywie czasu.

Czy dokonano odpowiednich regulacji i czynności by zainteresowane podmioty w państwie ustanowiły całościowe i skoordynowane zbiory uzgodnień, procedur i list kontrolnych służących skutecznej realizacji programu pomocy ofiarom wypadków lotniczych i ich rodzinom przez niezbędny okres czasu i jakie to są regulacje?

We wspomnianym wyżej audycie ICAO w PKBWL Audytorzy stwierdzili, że w polskim prawie nie ma:
a) mechanizmów kontrolowania w jakim zakresie realizowane są zalecenia powypadkowe PKBWL, oraz
b) procedur monitorowania biegu spraw zgłoszonych przez Polskę władzom lotniczym innych państw  i na odwrót.

Czy wymienione wyżej nieprawidłowości zostały usunięte, jeżeli tak to w jaki sposób?

W tym samym audycie stwierdzono, że PKBWL zatrudnia niedostateczną liczbę specjalistów z różnych dziedzin branży lotniczych posiadających kwalifikacje i doświadczenie w badaniu zdarzeń lotniczych.

Czy ustanowiono i wdrożono mechanizm zapewniający, że PKBWL posiada wystarczającą ilość personelu, aby spełnić krajowe i międzynarodowe zobowiązania dotyczące badania zdarzeń lotniczych? Czy zweryfikowano  zdolność PKBWL do realizacji wszystkich wymaganych działań, w tym opracowywania przepisów, procedur i innych materiałów pomocniczych, prowadzenia szkoleń i analiz niedociągnięć w zakresie bezpieczeństwa?

Czy w zakresie zaleceń pokontrolnych ICAO w PKBWL podjęto kroki w celu zweryfikowania ustawodawstwa krajowego i procedur w celu zapewnienia skuteczności badań wchodzących w zakres odpowiedzialności PKBWL, ale przekazywanych innym podmiotom, aby uniknąć sytuacji, w których może brakować niezależności, kwalifikacji i/lub uprawnień do prowadzenia badania?

Z rocznego Raportu nadzoru nad bezpieczeństwem w 2018 r. opublikowanego przez ULC wynika, iż PAŻP poprzez CBZ zgłosiła do ULC i PKBWL 64 zdarzenia w obszarze ATM/CNS dotyczących trzech kategorii:
a) wtargnięcie na RWY,
b) naruszenie minimów separacji,
c) odchylenie od nakazanego poziomu lotu.

Wszystkie powyższe spełniają kryteria zdarzeń lotniczych klasyfikowanych jako Poważny Incydent, co oznacza konieczność ich badania przez PKBWL. W związku z praktycznym brakiem informacji o rejestrze zdarzeń lotniczych (dane dostępne na stronie internetowej PKBWL są takie, że lepiej by w ogóle ich nie było , w tym kwalifikacji zdarzeń dokonywanych przez Przewodniczącego PKBWL lub wyznaczoną przez niego osobę, nie mamy wiedzy o zaistniałych zdarzeniach po fakcie ich wystąpienia, tak by śledzić ich kwalifikację oraz proces ich badania, ustaleń i raportu końcowego.

Nie znamy zatem ilości zdarzeń lotniczych w obszarze ruchu lotniczego w 2019 i 2020 r. oraz nie opublikowano jeszcze Sprawozdania o stanie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego za rok 2019, z którego to sprawozdania dokonywanego przez ULC takie dane otrzymalibyśmy.

Zatem, w jaki sposób PKBWL bada i nadzoruje zdarzenia lotnicze w zakresie ruchu lotniczego bez specjalisty w tym zakresie w składzie Komisji?

Czy nowy Przewodniczący PKBWL zauważa obszary zmian funkcjonowania instytucji w stosunku do jej funkcjonowania w czasie przewodniczenia jej przez 4 lata przez jej poprzedniego Przewodniczącego?

Czy rozważana jest zmiana organizacyjna oraz w ustawodawstwie krajowym zmierzająca do usprawnienia funkcjonowania PKBWL np. poprzez oddzielenie umiejscowienia tej instytucji od Ministra Infrastruktury oraz ustanowienia podmiotu z własnym budżetem lub wręcz całkowita reorganizacja podmiotów zajmujących się badaniem zdarzeń w transporcie i ustanowienie jednego organu Bezpieczeństwa w Transporcie z uprawnieniami do badania zdarzeń w zakresie lotnictwa, kolei i żeglugi morskiej oraz opracowywania zaleceń bezpieczeństwa?

Na koniec w zakresie funkcjonowania PKBWL padły pytania o to, czego brakuje Przewodniczącemu by usprawnić działania instytucji. Zapytaliśmy także o to czy budżet PKBWL jest w tym zakresie wystarczający oraz ile wynosił on w latach 2018 – 2020, a także jaki planuje się w 2021 r. W tym kontekście zapytaliśmy o budżet podkomisji „smoleńskiej” w tych samych latach i planach na 2021 r. dla uzyskania porównania ponoszonych przez państwo środków na te dwie instytucje.

Tyle w zakresie działalności PKBWL. Ogrom pracy wykonuje także Urząd Lotnictwa Cywilnego. Nie możemy oprzeć się wrażeniu, iż ilość spraw które obsługuje Urząd Lotnictwa Cywilnego w warunkach priorytetu skupienia uwagi instytucji państwowych na Centralnym Porcie Komunikacyjnym kosztem całości lotnictwa jako systemu, niewystarczającej ilości kadry w ograniczeniach przepisów ich dotyczących oraz warunkach epidemicznych dotykających codzienne funkcjonowania lotnictwa, w tym przede wszystkim możliwości obniżenia poziomu zapewniania usług przez każdy szczebel i każdą osobę zaangażowaną w organizację lotniczą, może wpływać także na jakość zapewniania usług lotniczych, w tym bezpieczeństwa tych usług, przez samą władzę lotniczą. Dodając do tego widoczną obniżoną jakość zapewnienia badania zdarzeń lotniczych przez PKBWL, natychmiast należałoby podjąć działania naprawcze od najwyższego szczebla organizacji systemu funkcjonowania lotnictwa cywilnego.

Podsumowując konferencję dodać trzeba, że doświadczenie „ULC TV” należy w całości uznać za bardzo dobre rozwiązanie. Zwraca uwagę wręcz telewizyjne prowadzenie konferencji przez Pana Dyrektora Biura Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym oraz realizacja spotkania z wykorzystaniem kilku kamer i mikrofonów. Pomimo pewnych problemów z dźwiękiem, ta formuła prowadzenia wideokonferencji, szkoleń i spotkań warta jest kontynuacji. To także znakomite pole wiedzy jakości dołączenia do konferencji podmiotów znajdujących się poza studiem ULC. Wnioski zapewne zostaną wyciągnięte.

Więcej informacji na stronie www.kontrola-ruchu-lotniczego.pl