Podsumowanie fazy komitetowej 206. Sesji Rady ICAO

W dniach od 21 września do 9 października br. w siedzibie Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w Montrealu (ICAO) odbyła się faza komitetowa 206. sesji Rady ICAO. W posiedzeniach wzięła udział stała przedstawicielka Polski w Radzie – dr hab. Małgorzata Polkowska.

Posiedzenie zostało poprzedzone trzydniową grupą zadaniową ds. niezdyscyplinowanych pasażerów (15-17 września br). Oprócz Polski wzięły w nim udział: Argentyna, Chiny, Egipt,  Finlandia, Francja, Jamajka, Japonia, Kanada, Kenia, Korea Płd., Kuba, USA, Singapur, Szwajcaria i Wielka Brytania, a także przedstawiciele organizacji i zrzeszeń: ALADA (Asociación Latinoamericana de Derecho Aeronáutico y Espacial), IATA (International Air Transport Association), IFALPA (International Federation of Air Line Pilot's Associations) oraz UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime). W spotkaniu wzięli udział także przedstawiciele Departamentu Prawnego ICAO. Spotkanie to miało na celu aktualizację wytycznych ICAO Cir. 288 na temat prawnych aspektów odnośnie do niezdyscyplinowanych pasażerów, w tym uwzględnienie szczegółowej listy przestępstw oraz wprowadzenie koniecznych zmian ze względu na przyjęcie Protokołu Montrealskiego zmieniającego konwencję tokijską w 2014 r. Dr hab. Małgorzata Polkowska została wybrana jako przewodnicząca grupy, wiceprzewodniczącym został przedstawiciel z Kanady. Podczas trzech dni spotkania, zidentyfikowano potrzebne zmiany w tekście wytycznych, pracowano w podgrupach, a na koniec przewodnicząca powołała trzy grupy robocze (ang. drafting groups) do wprowadzenia wymaganych zmian w tekście.

Następne spotkanie, na którym będą omawiane propozycje grup odbędzie się w marcu w 2016 r. Gospodarzem spotkania ma być IATA w Genewie. Do tego czasu eksperci prawni spotkają się podczas posiedzenia Legal Committee, które odbędzie się w listopadzie i grudniu w ICAO w Montrealu. Grupy zostały zaproszone do zakończenia prac nad tekstem do końca stycznia 2016 r. Na kolejnym spotkaniu uczestnicy podejmą decyzję co do zasadności przygotowania rezolucji co do uaktualniania przedmiotowego dokumentu na najbliższe Zgromadzenie ICAO, które odbędzie się we wrześniu i październiku 2016 r. Na końcu spotkania uczestnicy zaakceptowali wspólnie raport. Wszystkie tygodnie posiedzenia sesji komitetowej Rady poprzedzane były spotkaniami koordynacyjnymi UE, na których omawiano kwestie planowane w poszczególnych komitetach sesji oraz sprawy bieżące (np. EAG), w tym raporty po spotkaniach bilateralnych w związku z posiedzeniem EAG (Polska delegacja odbyła spotkania z USA, Tanzanią i Meksykiem). Informacje z dyskusji w ramach tych spotkań (w tym raporty ze spotkań bilateralnych w sprawie rozszerzenia miejsc w Radzie), z uwagi na fakt zbliżających się wyborów do Rady ICAO w 2016 r.

21 września 2015 roku w ramach sesji Rady fazy komitetowej odbyło się nieformalne spotkanie informacyjne, podczas którego szef wydziału finansowego ICAO przedstawił pięć opcji budżetu organizacji na lata 2017-2018-2019. Po południu tego samego dnia miało miejsce pierwsze spotkanie Komitetu Finansowego (FIC). Przewodniczący komitetu zarządził zgłoszenie kandydatury na wiceprzewodniczącego, którym został delegat z Francji. Komitet podjął się rozważenia kilku proponowanych scenariuszy budżetowych oraz przekazania wskazówek Sekretarzowi Generalnemu, aby ten rozpoczął przygotowanie projektu (ang. Draft Programme) na kolejny trzyletni okres. Projekt ten zostanie przedstawiony  do rozważenia i zatwierdzenia przez Radę podczas 208 sesji. Uczestnicy zadawali Sekretariatowi wiele pytań odnośnie do m.in. kampanii „No country left behind” i programów tam zawartych i ich realizacji w budżecie. Nawiązała się przy tym długa debata. Szereg delegatów zauważyło potrzebę stworzenia biznes planu, zanim uzgodni się i wybierze właściwy scenariusz budżetowy na potrzeby Assembly. Nieformalne spotkanie informacyjne, które odbyło się 22 września składało się z dwóch prezentacji.

Pierwsza prezentacja dotyczyła dostarczania państwom wsparcia w ramach SIP – State Improvement Plan Framework, którego nazwa została zmieniona na “Aviation Security Improvement Plans” (ASIPs), po to, aby było to zgodne z terminologią ICAO. Dyrektor Biura Transportowego ICAO (ATB) zaprezentował temat, opisując wewnętrzny proces ASIP oraz sposób, w jaki ma on zastosowanie w dostarczaniu wsparcia dopasowanego do indywidualnego państwa i sposób w jaki badana jest jego efektywność. W swym wystąpieniu podkreślił on, że celem ASIP jest to, aby ICAO nawiązało taką współpracę z państwem, dzięki której to współpracy państwo będzie mogło samo rozwiązać powstałe problemy.

Drugą prezentację przedstawiał Dyrektor Biura Współpracy Technicznej (TCB). Omówił on sposoby, dzięki którym biuro TCB dostarcza państwom pomoc techniczną (zafundowaną przez ICAO), jak i wsparcie techniczne (działające na zasadzie zwrotu kosztów od państw). Zaprezentował też cykl projektów podjętych przez TCB, opisując każdy etap oraz jego skutki finansowe dla ICAO. Pierwsze spotkania Komitetu ds. Bezprawnej Ingerencji (UIC- przy nieobecności przewodniczącego z USA, funkcję tą, na prośbę Prezydenta Rady, pełnił dotychczasowy przewodniczący z Wielkiej Brytanii) oraz Komitetu Transportu Lotniczego (ATC) odbyły się 25 września br. Przewodniczący komitetu (Hiszpania) dokonał wyboru wiceprzewodniczącego, którym została przedstawicielka z Kenii. Dyskutowane tematy dotyczyły  głównie spraw organizacyjnych tj. agendy oraz programów roboczych dla powyższych komitetów na następną sesję, jak i na kolejne 39. Zgromadzenie ICAO w 2016 r. Podjęty został również temat audytu Aneksu 9 (Ułatwienia). Przedstawiony dokument zawierał wniosek, że obecnie jest za wcześnie na rozpoczęcie dogłębnej analizy całości audytu Aneksu 9.

Pierwsze spotkanie Komitetu Współpracy Technicznej (TCC- przewodniczącym jest przedstawiciel Nigerii), wiceprzewodniczącym przedstawicielka z Nikaragui) wraz z drugim spotkaniem Komitetu Finansowego odbyły się 28 września. W TCC dyskutowano szacowane administracyjne i operacyjne koszty (AOSC) w budżecie oraz budżet tegoroczny. Następnie w TCC omówiono wyniki ankiety zadowolenia klientów przeprowadzonej przez Instytut Prawa Lotniczego i Kosmicznego Uniwersytetu McGill na zlecenie Biura Współpracy Technicznej (TCB). Była to pierwsza taka ankieta w ICAO. Autorzy ankiety przedstawili intencje projektu (ankiety) i odpowiadali na zadawane pytania. Prezentację przedstawił także Szef Instytutu Prawa Lotniczego i Kosmicznego IASL McGill prof. P. S. Dempsey wraz ze współpracownikami, omawiając metody i cały proces badawczy wykorzystany w przeprowadzeniu ankiety. Informacje w prezentacji miały charakter ogólny, stąd niektóre delegacje zadawały pytania szczegółowe celem wyjaśnienia zawartych w niej kwestii. Delegaci uznali ankietę za potrzebną i podkreślili, iż warto ją przeprowadzać systematycznie.

Wyniki ankiety w większości były pozytywne, z kilkoma negatywnymi wynikami ze względu na opóźnienia w różnych fazach projektów. Wyniki mogą sugerować, że opóźnienia te wynikają z niewystarczającej liczby pracowników, dlatego polska delegacja zapytała o możliwe do podjęcia w tej sprawie działania oraz zasugerowała możliwe rozwiązania dotyczące, w szczególności poprawy komunikacji ICAO z klientem zewnętrznym. Delegaci pytali o poufność informacji w ankiecie, czy są na to jakieś procedury oraz o efektywność projektów (jak ją weryfikować) i współpracę z innymi biurami w Organizacji. Zwracano przy tym uwagę na zwiększenie efektywności TCB i prowadzonych projektów. Wedle niektórych delegatów w ICAO brakuje oceny podejmowanych projektów, które trwają nadal. Polska zauważyła tu także, iż nie wiadomo do końca, które projekty uznać za skończone, a które wciąż trwające; stąd mała transparentność i brak wskaźników efektywności.

W kolejnym punkcie agendy spotkania przedstawiony został plan działania (Management Plan) do Programu Współpracy Technicznej na lata 2016-2018. Polska delegacja zapytała tu o możliwości mierzenia Kluczowych Wskaźników Wykonania (KPI’s) dwa razy do roku zamiast raz do roku po to, aby zwiększyć możliwości dostosowania działań w celu spełnienia wszystkich KPI’ s. Na końcu dyskutowano o agendach na następną sesję i wykazu dokumentów z zakresu TCC na 39. Zgromadzenie ICAO. Podczas trwania sesji dwukrotnie odbyły się posiedzenia podgrupy ds. wydajności i zarządzania (której członkiem jest Polska). Na posiedzeniach podgrupy dyskutowano, w szczególności o przygotowaniu propozycji odpowiednich Kluczowych Wskaźników Wykonania (KPI’s) do zastosowania w badaniu efektywności pracy Organizacji.

Po przedstawieniu swoich projektów (w tym przez Polską delegację) przewodniczący podgrupy zadecydował o ostatecznym kształcie KPI’s w oparciu o istniejące wskaźniki oraz wyniki dyskusji w podgrupie. Ostateczny ustny raport z pracy podgrupy został przedstawiony na końcu sesji, na posiedzeniu Grupy ds. wydajności (WGGE). Podczas fazy komitetowej delegowana brała udział w konsultacjach z przewodniczącym grupy CC3P ds. umów ICAO ze stronami trzecimi oraz z przewodniczącym grupy ds. polityk ICAO (WGGE sub‐ group on Policy) co do konieczności wznowieniu spotkań na najbliższym posiedzeniu Rady po otrzymaniu dalszych wskazówek od Sekretarza Generalnego ICAO. Takie spotkanie ma się odbyć na początku fazy Rady w listopadzie br.

W dniu 2 października, 2015 odbyło się nieformalne spotkanie informacyjne na temat rynków emisji dwutlenku węgla. Prezentacje przedstawiali Dyrektor Biura Transportu Lotniczego (ATB), Zastępca dyrektora ds. środowiska w ATB, oraz przedstawiciel UNFCCC (Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu). Prezentacje pokazały ogólny zarys rynków emisji dwutlenku węgla oraz sposób, w jaki mogą, razem z Mechanizmem Czystego Rozwoju (CDM), przyczynić się do osiągnięcia celów neutralnego klimatu pod względem emisji dwutlenku węgla. Podczas trzeciego spotkania Komitetu Finansowego przedyskutowano kilka tematów. Przedstawiono coroczny raport Komitetu do spraw Oceny i Audytu (EAAC) oraz przedyskutowano wybranie budżetu, plan biznesowy funduszu generowania dochodów pomocniczych (ARGF) na rok 2016, a także badanie długoterminowego wpływu systemu ubezpieczeń zdrowotnych na dalsze aktywa ICAO.

Kolejne dokumenty dotyczyły wyboru nowego audytora zewnętrznego. Delegaci zgodzili się co do pozostawienia obecnego audytora na kolejną kadencję. Nieformalne spotkanie informacyjne odnośnie następnego pokolenia specjalistów lotniczych (NGAP) odbyło się 5 października 2015 r. Prezentację omawiało kilku przedstawicieli Biura Żeglugi Powietrznej ICAO (ANB). W projektowanym budżecie nie przewidziano wydatków w związku z NGAP, stąd powstała potrzeba ustalenia tego na spotkaniu z członkami Rady. Prezentacja zawierała przegląd wyników pierwszej fazy Programu NGAP (2009-2015) oraz zarys kolejnych kroków w drugiej fazie (2015-2019). Prezentacja odnosiła się także do trudności na jakie napotyka program NGAP oraz w jaki sposób można go wzmocnić. Polska delegacja zasugerowała, że program NGAP może być prowadzony na niższych szczeblach np. przez biura regionalne i krajowe albo przez inne podmioty w przemyśle lotniczym, ale pod auspicjami ICAO, które już odniosło sukcesy w ramach NGAP. Warto, jak dodała przedstawicielka Polski, jest aby ICAO skonsolidowało wysiłki, jakie już włożyło w opracowanie szeregu inicjatyw, w tym umowy dotyczące staży. ICAO jest bardzo dobrą platformą dla wymiany informacji i szukaniu ewentualnych sponsorów dla inicjatyw, służących nie tylko studentom, ale i młodym profesjonalistom, którzy marzą o karierze lotniczej, ale z różnych powodów (w tym często finansowych) nie są w stanie jej realizować.

Delegaci wskazali też na szereg problemów w regionach dotyczących migracji i problemów budowania przyszłej kadry awiacyjnej. ICAO powinno nadal kierować programami dla potrzeb poszczególnych państw. Być może pomocne tu mogłyby się okazać wytyczne i inne potrzebne narzędzia (np. dane) ICAO, tak, aby w państwach potrzebujących takiego wsparcia ze strony organizacji tego nie zabrakło. Przedstawicielka Polski poprosiła o informację jak program NGAP wpływa na budżet? Prezydent uznał, iż NGAP jest projektem ICAO i istnieje potrzeba konsolidacji polityk w tym zakresie oraz sprawdzenie, czego państwom tak na prawdę potrzeba. Dyrektor ANB uznał, iż NGAP powinien być częścią strategii ICAO. Przedstawiciel USA uznał za konieczne skonsultowanie programów ICAO z rynkiem prywatnym, tak, aby określić jego zapotrzebowanie. Dyskutowano również o tym, iż ICAO może szkolić trenerów, a oni mogliby szkolić innych w swoich regionach. Ważne, aby określić potrzeby państw w tym zakresie a szkolenie jest bardzo ważne, zwłaszcza w kampanii „No country left behind”. Spotkanie Wspólnego Komitetu Wspierania (JSC) odbyło się 5 października.

W agendzie spotkania znalazło się wiele tematów, głównie dotyczących zatwierdzenia kosztów Duńskiej i Islandzkiej Wspólnej Umowy Finansowej z ICAO. Na spotkaniu przedstawiono także wyniki analizy potencjalnych skutków zmian klimatycznych na usługi nawigacji lotniczej nad Północnym Atlantykiem oraz zatwierdzono program roboczy Komitetu na 207 Radę. Pierwsze spotkanie Komitetu HRC (Human Resources Committee) z nowym Przewodniczącym z Egiptu Na spotkaniu Komitetu ds. Kontaktów z państwem Przyjmującym (RHCC) przedyskutowano aktualnie realizowane zadania (ułatwienia dla dyplomatów).

W dniu 9 października, 2015 odbyło się ostatnie spotkanie fazy komitetowej 206 Sesji. Na Komitecie Transportu Lotniczego (ATC) dyskutowano na temat raportów panelu ekonomicznego ATRP oraz kolejnych kroków, jakie mogą być podjęte w celu liberalizacji transportu lotniczego. Kolejnym tematem było nominowanie przez kraje ekspertów do dołączenia do technicznej grupy doradczej w sprawie dokumentów czytelnych komputerowo po to, aby zapewnić globalną ekspertyzę jak i geograficzną reprezentację państw członkowskich ICAO. Dyskutowano w szczególności o zasiadających w grupie ekspertach, niekoniecznie z branży lotniczej oraz o ich liczbie. Na końcu omówiony został i zaakceptowany program roboczy prac komitetu na 207 sesję Rady. Było to ostatnie spotkanie komitetu w ramach Fazy Komitetowej 206. sesji Rady ICAO. Rada ICAO wznowi prace podczas drugiej fazy - Fazy Rady.