Blog Mikołaja Doskocza: Loty z pasażerami balonem. Nowe zasady i ogromne ułatwienia – koniec certyfikatu AOC

Dotychczas każdy operator, który latał balonami i zarabiał na tym, był traktowany jako przewoźnik lotniczy. Musiał przejść długotrwały proces certyfikacji, opracować szereg dokumentów a w końcu, po udanym audycie otrzymywał certyfikat AOC pozwalający na zarobkowe przewożenie osób. Oczywiście po uzyskaniu tego certyfikatu operator podlegał ciągłemu nadzorowi, czyli weryfikacji swojej działalności przez ULC.

EASA doszła jednak do wniosku, że takie przepisy są zbyt restrykcyjne i trzeba je uprościć. Środowisko zmobilizowało urzędników do dojścia do wniosku, że operacje balonowe są na tyle specyficzne (a jednocześnie mniej skomplikowane niż inne formy latania), aby nacisk położyć nie na przygotowywanie sterty papierów i utrzymywanie biurokracji. Teraz ciężar będzie przesunięty na kwestie bezpieczeństwa, czyli ocena ryzyka i założenie racjonalnego podejścia operatorów. Pewnie niemałe znaczenie miało to, że często operator składał się z jednej osoby – właściciela i jednocześnie pilota.

W konsekwencji doszło do przełomu (nie bójmy się tego słowa) i zarobkowe operacje balonami nie będą wymagały certyfikatu AOC!!! Wystarczy samo zgłoszenie do organu, a i to nie zawsze. Przepisy zaczną obowiązywać od 8 kwietnia 2019 r.

Ogólna struktura przepisów

Rozporządzenie 2018/395 składa się z samego aktu i dwóch załączników – pierwszy to część DEF (definicje), drugi BOP (operacje lotnicze przy użyciu balonu). Są to w miarę ogólne przepisy, które co do zasady powinny być spełnione. Jeżeli operator nie chce albo nie jest w stanie spełnić któregoś z przepisów wymienionych w części DEF albo BOP, może zastosować „alternatywne metody spełniania wymagań” oceniane przez Prezesa ULC. Jeżeli nie staracie się o własne alternatywne metody, powinniście korzystać z AMC (akceptowalnych metod spełniania wymagań), również opublikowanych przez EASA. Ten dokument precyzuje, w jaki sposób spełniać wymagania ogóle określone w przepisach. Jednak musicie pamiętać – AMC nie jest źródłem prawa (wbrew temu co czasem można usłyszeć w ULC…) i możecie zastosować wspomniane alternatywne metody. Ważne żeby poziom bezpieczeństwa został zapewniony.

Sam załącznik II (BOP) składa się z dwóch podczęści. Pierwsza z nich (BAS) dotyczy wszystkich operacji balonowych (komercyjnych i niekomercyjnych). Druga (ADD) dotyczy tylko zarobkowego przewozu osób.

Tekst rozporządzenia znajdziecie w linku: www.eur-lex.europa.eu

Wszystkie operacje balonowe (BAS)

W tej części są opisane zasady ogólne wykonywania operacji, obowiązki dowódcy, przewóz i postępowanie z materiałami niebezpiecznymi a także wykaz dokumentów, jakie musi posiadać operator. Co ważne, jeżeli nie latacie zarobkowo, nie potrzebujecie instrukcji operacyjnej – wystarczą standardowe dokumenty lotu i balonu jak np. polisa, mapy, AFM czy dziennik techniczny. W dalszej części BAS znajdziecie lakoniczny opis procedur operacyjnych (więcej w AMC) i przepisy dotyczące przyrządów.

Operacje zarobkowego przewozu osób (ADD)

W operacjach CAT zastosowanie będą miały przepisy zawarte w Załączniku II podczęść BAS i ADD rozporządzenia Komisji (UE) 2018/395[1]. Znaczy to tyle, że przestaje obowiązywać PART.CAT z rozporządzenia (UE) nr 965/2012 regulująca właśnie zarobkowy przewóz osób. Dla rozpoczęcia działalności wystarczające będzie złożenie oświadczenia o „dysponowaniu przez nich zdolnością i środkami umożliwiającymi im wywiązywanie się z obowiązków związanych z eksploatacją balonu”.

Kolejną odmianą w stosunku do zwykłych operacji jest obowiązek opracowania instrukcji operacyjnej. Pamiętajcie jednak, że nie jest ona zatwierdzana przez Prezesa ULC przed rozpoczęciem działalności. Operator musi wdrożyć też system zarządzania dostosowany do struktury (czyli zasadniczo niezbyt rozbudowany), system zgłaszania zdarzeń a także określić osoby odpowiedzialne za właściwe obszary.

Wyłączenia z rozporządzenia (UE) 2018/395

Przepisy nowego rozporządzenia nie dotyczą operatorów balonów gazowych na uwięzi – oni działają w oparciu o podstawowe przepisy rozporządzenia bazowego 216/2008 (uwaga – ono też się zmieni we wrześniu 2018).

Dodatkowo podczęści ADD nie podlegają operatorzy, którzy wykonują operacje balonami odpłatnie, ale należą do jednej z grup:

cost sharing, czyli operacje na zasadzie podziału kosztów wykonywane przez nie więcej niż cztery osoby, w tym pilota, proporcjonalną część rocznych kosztów przechowywania, ubezpieczenia i obsługi technicznej balonu pod warunkiem że wszystkie te osoby partycypują w bezpośrednich kosztach lotu balonem i ponoszą;
loty zawodnicze lub loty pokazowe, pod warunkiem że wysokość wynagrodzenia lub innego stosownego świadczenia wzajemnego otrzymanego z tytułu takich lotów jest ograniczona do kwoty, która stanowi zwrot bezpośrednich kosztów lotu balonem i proporcjonalnej części rocznych kosztów ponoszonych na przechowywanie, ubezpieczenie i obsługę techniczną balonu, oraz że wartość zdobytych nagród nie przekracza wartości określonej przez właściwy organ;
loty zapoznawcze z udziałem nie więcej niż czterech osób, w tym pilota, oraz loty do celów zrzutu skoczków spadochronowych, wykonywane przez organizację szkoleniową, której główne miejsce prowadzenia działalności znajduje się w państwie członkowskim i która została zatwierdzona zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1178/2011, lub przez organizację utworzoną w celu promocji sportów powietrznych lub lotnictwa rekreacyjnego, pod warunkiem że organizacja ta eksploatuje balon jako jego właściciel lub leasingobiorca na podstawie umowy leasingu bez załogi, lot nie generuje zysków przekazywanych poza organizację, a loty takie stanowią jedynie marginalną część działalności tej organizacji;
loty szkoleniowe wykonywane przez organizację szkoleniową, której główne miejsce prowadzenia działalności znajduje się w państwie członkowskim i która została zatwierdzona zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1178/2011. Czyli loty w ramach szkolenia organizacji ATO.

W takich operacjach nawet jeżeli pobierane jest wynagrodzenie, operator musi spełniać tylko przepisy BAS oraz wymagania podstawowe z rozporządzeń 216/2008 i 965/2012.

Komentarz na koniec

Wprowadzenie tych przepisów to ogromne ułatwienie dla społeczności balonowej. Kierunek EASA jest słuszny i jak widać zrozumiane zostały potrzeby środowiska. Odstąpienie od certyfikatów na rzecz zgłoszenia to kopia rozwiązań z SPO czyli operacji specjalistycznych, które bardzo dobrze sprawdziły się w rzeczywistości. Może kiedyś przyjdzie czas na pozostałe grupy statków powietrznych w General Aviation?
_____________________________
[1] Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/395 z dnia 13 marca 2018 r. ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące eksploatacji balonów zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008

Mikołaj Doskocz, radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Lotniczego – LATAJ LEGALNIE. Specjalizuje się w prawie lotniczym i obsłudze przedsiębiorców lotniczych. Prowadzi blog o prawie lotniczym www.latajlegalnie.com