List otarty w sprawie dofinansowania funkcjonowania polskiego nadzoru lotniczego

Niniejszym publikujemy list otwarty Grzegorza Brychczyńskiego (Niezależnego Eksperta Lotniczego) do Pana Grzegorza Biereckiego (Przewodniczącego Senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych) oraz Pana Andrzeja Szlachty (Przewodniczącego Sejmowej Komisji Finansów Publicznych) w kwestii budżetu na rok 2019.

Szanowny Panie Senatorze
Szanowny Panie Pośle

W związku z trwającymi pracami nad budżetem na rok 2019, chcę zasygnalizować nurtujący polskie środowisko lotnicze problem nie dofinansowania funkcjonowania polskiego nadzoru lotniczego. Jak informują światowe władze lotnicze poziom bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym osiągnął najwyższy wskaźnik bezpieczeństwa w skali ostatnich kilku dekad. Do tego niewątpliwie nie kwestionowanego sukcesu walnie przyczyniły się dwie polskie instytucje rządowe – Urząd Lotnictwa Cywilnego, jak i również Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych.

Od tych instytucji zarówno Rząd, Społeczeństwo jak i Środowisko Lotnicze oczekuje obiektywności, transparentności i rzetelności. O ile w kwestii miękkich cech, zawsze wierzymy w dobre intencje, o tyle w dziedzinie merytoryki, wykonywanie czynności związane z tworzeniem prawa, audytów, egzaminowania i zarządzania narodowym lotnictwem w gąszczu nieustannie zmieniających się (rosnących) wymagań i przepisów europejskich wymaga ciągłego inwestowania w kadry.

Niestety, uposażenie inspektorów wymienionych jednostek administracji państwowej na poziomie 3-4 tys. zł brutto nie jest wystarczające, aby utrzymać wyjątkowe i merytoryczne osobowości, a przyciągnięcie nowych kadr z takimi zarobkami jest zadaniem niemalże niemożliwym. Nawet osoby, które trafiły do tych jednostek z pasji, w końcu pod naporem innych ofert pochodzących z tak zwanego rynku, te Urzędu opuszczą.

Sprawa niestety może budzić wiele emocji. Jedni zarzucą, że kwestia jest polityczna, inni będą wyżywać się na swoich negatywnych doświadczeniach, a jeszcze inni w końcu przejdą koło tematu obojętnie. Natomiast bezdyskusyjnym jest sprawa dbałości Państwa o bezpieczeństwo swych obywateli w zakresie wykonywania podpisanych międzynarodowych przez stronę polską jako sygnatariusza traktatowych zobowiązań i z nich wynikających obowiązków, które dotyczą bezpieczeństwa w światowym lotnictwie cywilnym, którego jesteśmy znaczącą częścią.

O ile nie lubimy być kontrolowani, o tyle każdy zgodzi z faktem, że funkcja audytowa Urzędu jest konieczna dla naszego wspólnego bezpieczeństwa. Szukając obiektywności, w ocenie problemu warto zajrzeć do statystyk czynności inspekcyjnych Urzędu Lotnictwa Cywilnego za rok 2018.

Wyniki są następujące: 

• Departament Personelu Lotniczego (licencjonowanie): wykonanie planu audytów na koniec roku szacuje się na około 60%,
• Departament Operacyjno-Lotniczy: wykonanie planu audytów na koniec roku szacuje się na ok.70 %.
• Departament Techniki Lotniczej: wykonanie kontroli na poziomie ok. 60%.

Przyczyną takiego stanu jest zdecydowanie brak odpowiedniej ilości kadr, bardzo duża w ostatnim czasie rotacja oraz zarobki nieadekwatne do wymagań na danych stanowiskach, głównie w departamentach kluczowych, chociaż problem dotyczy oczywiście całego Urzędu.

Duży procent rekrutacji kończy się w momencie uzgodnień uposażenia z kandydatem. W tych, którzy zdecydują się zostać. Urząd Lotnictwa Cywilnego stara się inwestować (szkolenia, kursy) kosztem rzecz jasna pozostałej załogi. Jednak finalnie obserwujemy, że do max 2 lat oni również odchodzą. Wprowadzony system lojalek niestety nie jest barierą.

Obecnie dla 400 inspekcji wymaganych przepisami światowymi dotyczącymi lotnictwa cywilnego w zakresie inspekcji statków powietrznych

• inspekcje w powietrzu (ENR i CAB);
• inspekcje wyposażenia (EQP);
• inspekcje SAFA (w kooperacji z obcymi nadzorami).

zatrudnionych jest 3 inspektorów.

W obecnych warunkach realnym zagrożeniem jednak wydaje się interwencja EASA (European Aviation Safety Agency) w stosunku do Urzędu Lotnictwa Cywilnego i obniżenie ratingu bezpieczeństwa w stosunku do całego lotnictwa w Polsce, właśnie z uwagi na niski poziom wykonywania/wykonania czynności nadzorczych.

W roku 2019 Urząd Lotnictwa Cywilnego ma zaplanowanych aż 5 audytów EASA. Jeżeli trend się nie poprawi niestety z całą pewnością czekają nas konsekwencje. Równie źle przestawia się kondycja budżetowa funkcjonowania Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych, której standardem pracy jest niezależność i najwyższy ekspertski profesjonalizm. W sferze płac sytuacja jest podobnie jak w ULC nie doszacowana i konsekwencje tego są podobne.

Z satysfakcja odczytuje komunikat Rządowy, informujący o zatwierdzonym przez Radę Ministrów projekcie budżetu na rok 2019 mówiący o tym, że plan budżetu państwa na 2019 r. jest odpowiedzialny i prorozwojowych i że przy niskim planowanym poziomie deficytu, udało się także przygotować program podwyżki płac w sferze budżetowej.

Moja sugestia rozważenia zwiększenia budżetu wsparta jest faktem że, komunikat płynący również ze strony rządowej mówi o tym iż, wykonanie wydatków budżetu państwa po ośmiu miesiącach 2018 r. wyniosło 242,4 mld zł. W stosunku do analogicznego okresu 2017 r. to o 12,3 mld zł więcej.

Współpracując od wielu lat z Sejmową Komisja Infrastruktury, problem niedofinasowania tych podmiotów nadzoru lotniczego sygnalizowałem nie tylko osobiście jako pilny problem do rozwiązania.

Pozytywnie należy się odnieść do rosnącej kondycji finansowi Polski. Dzięki co raz to większym wpływom do budżetu z tytułu wzrostu krajowego PKB i zracjonalizowanej polityki fiskalnej, mając świadoność o konieczności zrównoważonego racjonalnego oraz adekwatnego do możliwości finansowania zadań Polskiego Rządu w stosunku do ogółu społeczeństwa, myślę, że przedstawiciele PT Ustawodawcy zauważą przedstawiony problem.

Chcę na zakończenie mego listu podkreślić, że sprawy budżetowania wspomnianych podmiotów nie powinny się ograniczyć li tylko do spraw płacowych. Wielokrotnie sygnalizowałem konieczność poprawienia struktury funkcjonalnej i organizacyjnej, jak również wyposażenia sprzętowego dla omawianych instytucji. Jest to oczywiście temat do przedyskutowania na podstawie przedkładanych propozycji rozwiązań funkcjonalnych i organizacyjnych w innych rządowych i ustawowych gremiach
decyzyjnych.

Proszę więc o pochylenie się Panów w ramach swoich Komisji, nad możliwościami zwiększenia planowanego budżetu dla tak ważnych podmiotów pracujących na rzecz bezpieczeństwa polskiego lotnictwa cywilnego.

Z wyrazami szacunków i poważania

Do wiadomości;
1. PT Członkowie Senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych,
2. PT Członkowie Sejmowej Komisji Finansów Publicznych,
3. Pan Andrzej Adamczyk Minister Infrastruktury,
4. Pan Piotr Samson Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego,
5. Pan Andrzej Lewandowski Przewodniczący Państwowej Komisji Badań Wypadków Lotniczych.