Statystyka: zdarzenia i incydenty lotnicze w fazie wznoszenia

Z punktu widzenia bezpieczeństwa, wznoszenie samolotu to faza lotu, w której jakikolwiek problem techniczny może doprowadzić do poważnego zdarzenia lotniczego. W przypadku np. awarii silnika, z powodu niewielkiej zwykle wysokości, pilot musi wykazać się sporymi umiejętnościami, aby utrzymać kontrolę nad pozbawionym napędu statkiem powietrznym i w deficycie czasu znaleźć najbardziej sprzyjające miejsce do lądowania. Dodatkowo musi również przezwyciężyć silną chęć zawrócenia na lotnisko, co jest zwykle niemożliwe do przeprowadzenia i najczęściej kończy się tragicznie.

W tej fazie lotu dochodzi również do szeregu innych zdarzeń, które są pochodną m.in. krótkotrwałych, ale znaczących obciążeń płatowca i jednostki napędowej, ujawniając przy okazji wszelkie zaniedbania w obsłudze technicznej statku powietrznego. Na portalu bezpieczeństwo.dlapilota.pl znajduje się 237 raportów dotyczących wypadków i incydentów odnotowanych w tej początkowej fazie lotu, które na przestrzeni ostatnich kilku lat badała Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych. Zachęcamy również do zapoznania się z zaleceniami wystosowanymi przez PKBWL, które mogą być cenną wskazówką zwiększającą bezpieczeństwo operacji lotniczych.

Do zdarzeń i incydentów związanych z fazą wznoszenia się statku powietrznego, a których wyjaśnieniem zajęła się Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych, doszło m.in. z powodu:

uszkodzenia rury ssącej z powodu używania zbyt dużych momentów przy dokręcaniu korka spustowego
niezamierzonego wlotu statku powietrznego w fazie naboru wysokości w strefę silnej turbulencji
niezablokowania prawych drzwi samolotu przez pilota przed startem
niewykrycia błędu montażowego układu sterowania klapki wyważającej steru wysokości
wykonania startu na znacznie przeciążonym samolocie (o co najmniej 171 kg), z pasa startowego o długości nie gwarantującej bezpiecznego przelotu nad przeszkodami
oderwania samolotu od ziemi przy zbyt małej prędkości, braku wytrzymania i rozpędzenia samolotu do prędkości właściwej do przejścia na wznoszenie
przejścia na wznoszenie na dużym kącie natarcia w drugim zakresie prędkości
wykonania pierwszego zakrętu w kierunku wznoszącego się terenu na bardzo małej wysokości, co spowodowało przejście na około krytyczne kąty natarcia i lot ze zmniejszoną prędkością wznoszenia
wprowadzenia śmigłowca w stan przeciągnięcia wirnika nośnego podczas startu
pęknięcia przy tylnym dolnym narożniku żeberka nr 1 w lewej połówce statecznika poziomego
wykonania przez pilota gwałtownego zakrętu na wznoszeniu
wykonywania manewrów poniżej minimalnej bezpiecznej wysokości w lotach VFR
wycieku oleju z lewego silnika w trakcie wznoszenia samolotu po starcie
wprowadzenia samolotu na wznoszenie bez zwiększania mocy silnika i wprowadzenia na wysokości ok. 50 m w głęboki zakręt na małej prędkości lotu.

W związku z powyższymi, PKBWL wystosował szereg wskazówek i zaleceń dla operatorów samolotów i śmigłowców, które zakładają m.in. żeby:

przed podjęciem decyzji startu dowódcy zwracali szczególną uwagę czy osiągi statków powietrznych zapewniają bezpieczny przelot ponad szczytami istniejących przeszkód terenowych
przeprowadzone zostały (podczas obowiązkowych sprawdzianów umiejętności u operatora - OPC)
treningi z wyprowadzania samolotu z położeń nienormalnych/niebezpiecznych (abnormal
attitude recovery) oraz z wyprowadzania samolotu z przeciągnięcia (stall warning
recovery) i traktować powyższe elementy treningu jako obowiązkowe
natychmiast przechodzić na ręczne sterowanie statkiem powietrznym, co ma pozwolić na szybsze i efektywniejsze zmniejszenie kąta pochylenia oraz kąta natarcia
zaistniałe zdarzenia omówić na Konferencji Lotniczo-Technicznej
został zmieniony sposób zamykania korka wlewu oleju