Raport końcowy PKBWL: "Samolot uderzył kołem prawego podwozia głównego w głowę ojca podróżnego...”

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy ze zdarzenia, jakie miało miejsce 16 sierpnia 2018 r. w miejscowości Smerek k. Leska. Tego dnia samolot ultralekki Tecnam 2002 (znaki rejestracyjne OK-JUU23) wykonując niski przelot zahaczył kołem podwozia osobę na ziemi, która poniosła śmierć na miejscu.

W raporcie 2632/18 czytamy:

W dniu 16 sierpnia 2018 r około godziny 16:15 (LMT) z innego terenu przeznaczonego do startów i lądowań samolotów ultralekkich w Smreku k. Leska, do lotu widokowego wystartował samolot TECNAM 2002. Na pokładzie samolotu znajdował się pilot i 12. letni podróżny. W trakcie lotu, jak zeznał pilot „Planowaliśmy przelot po Bieszczadach, nad dom jego babci, nad domem i nad Solinę”.

Po starcie pilot wykonał zakręt w prawo o 180° aby, jak zeznał pilot „przejść nad pasem” czyli wykonać niski przelot nad pasem. Jak zeznał podróżny „Ja mówiłem do pana ….(pilota), żeby polecieć do babci, a pan …(pilot) powiedział, że jeszcze zrobimy niski przelot….mieliśmy zrobić niski przelot nad stojącymi na drodze tatą i wujkiem. Ten przelot miał wyglądać tak, że samolot miał przelecieć 30 do 50 m nad nimi. Chodziło o to aby przestraszyć stojących na ziemi ludzi” (rys. 1). Na zdjęciach poklatkowych zarejestrowanych przez kamery hotelowego monitoringu widać, że samolot leciał nad ziemią na niewielkiej wysokości. Jak zeznał wujek podróżnego stojący przy drodze obok poszkodowanego „Po około minucie lotu zauważyliśmy, że pilot skierował maszynę w naszą stronę, wtedy Hubert powiedział, że możemy się spodziewać niskiego przelotu”.

Dalej świadek zeznaje „Widziałem, że awionetka zbliża się w naszym kierunku …. była na wysokości około 5 – 10 metrów nad ziemią, kiedy była od nas jakieś 20 – 30 m gwałtownie obniżyła swój lot. Wtedy pomyślałem, że coś jest nie tak, że jest ona stanowczo za nisko, to były ułamki sekund kiedy ja instynktownie upadłem na ziemię na brzuch, w tym momencie usłyszałem potężny trzask huk.”

W trakcie przelotu na małej wysokości samolot uderzył kołem prawego podwozia głównego w głowę ojca podróżnego. W wyniku uderzenia poniósł on śmierć na miejscu. Zdaniem Komisji, poszkodowany w trakcie zdarzenia nie próbował się uchylić, ponieważ nie był to pierwszy taki niski przelot tego samolotu nad jego głową. W trakcie zdarzenia prawa goleń podwozia samolotu została uszkodzona i po przyziemieniu, w końcowej fazie dobiegu odpadła. Samolot podpierając się prawym skrzydłem o ziemię uderzył nim w betonowy mostek, w wyniku czego utracił kierunek o około 140° w prawo. Samolot zakończył dobieg w rowie biegnącym na granicy pasa startowego i drogi (rys. 3).
Osoby znajdujące się w kabinie nie odniosły żadnych obrażeń fizycznych.

Pilot zeznał, że „Przylatywałem tu bardzo często, ponieważ mam dom w Wetlinie”.

Pilot posiadał zgodę właściciela terenu na wykonywanie z niego startów i lądowań.

Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują obowiązku zgłaszania do ewidencji Prezesowi Urzędu lotnictwa Cywilnego innych miejsc niż lotnisko lub lądowisko, o których mowa w art. 93 a ustawy – Prawo Lotnicze.

Obowiązkowi takiemu, zgodnie z Ustawą Prawo Lotnicze z dnia 3 lipca 2002 r. tekst jednolity z dnia 20 czerwca 2018 r art. 93 ust. 6 podlegają lądowiska wykorzystywane częściej niż przez 14 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy:

Ust. 6. Przepisy ust. 2–5 nie dotyczą lądowisk wykorzystywanych nie częściej niż 14 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Start i lądowanie na takim lądowisku mogą zostać wykonane za zgodą posiadacza nieruchomości, na której znajduje się lądowisko.

Teren z którego pilot wykonywał loty powinien być zgłoszony do ewidencji lądowisk.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo Lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków, rozdział 5 ust 5.1. podpunkt 2 b stanowi, że:

Ust. 5.1. Lotów na ultralekkich statkach powietrznych nie wykonuje się:
b) w miejscach innych niż określone w lit. a, na wysokości względnej mniejszej niż 150 m (450 ft) nad lądem lub wodą w odległości mniejszej niż 300 m od zabudowań.

W związku z powyższym, na podstawie Ustawy Prawo Lotnicze tekst jednolity z dnia 20 czerwca 2018 r. art. 135 ust. 6 pkt 3 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych postanowiła odstąpić od dalszego badania wypadku lotniczego, ponieważ statek powietrzny TECNAM 2002 o znakach rejestracyjnych OK – JUU23 był użytkowany niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego.