O samolotach PWS, Wytwórni i jej konstrukcjach na kolejnej Glassówce

Samoloty PWS – Podlaska Wytwórnia Samolotów i jej konstrukcje będą tematem najbliższej „Glassówki” – spotkania poświęconego polskim konstrukcjom lotniczym, które od wiosny 2004 roku współorganizowane jest przez Klub Miłośników Historii Polskiej Techniki Lotniczej i Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa (SMIL). Spotkanie odbędzie się 21.05.2016 r., o godzinie 10.15 w Klubie Absolwenta na Politechnice Warszawskiej (gmach główny; wejście z auli w lewy narożnik).

O samolotach PWS, Wytwórni i jej konstrukcjach opowie dr inż. Andrzej Glass.

Materiały ze spotkań dostępne są na stronie: www.smil.org.pl

Nagrania ze spotkań są dostępne na serwisie youtube po wpisaniu hasła: glassowka.

Podlaska Wytwórnia Samolotów (PWS) – wytwórnia lotnicza powstała w Białej Podlaskiej w dniu 27 listopada 1923 roku z inicjatywy m.in. Stanisława Różyczki de Rosenwerth i inż. Witolda Rumbowicza jako spółka z o.o. W 1924 roku została przekształcona w spółkę akcyjną. Produkcję uruchomiono we wrześniu 1924 r. Zajmowała 31 ha terenu (licząc z lotniskiem), ok. 15 000 m² warsztatów i zatrudniała w połowie 1925 r. 470 pracowników. Po utworzeniu podjęła licencyjną produkcję samolotów Potez XV.

Pod koniec 1932 roku udziały wykupiło państwo i została upaństwowiona. W 1936 roku została podporządkowana Państwowym Zakładom Lotniczym.

W latach 1931-1939 PWS wyprodukowała 1537 samolotów oraz kilkadziesiąt szybowców.

Głównymi konstruktorami byli: S. Cywiński, Z. Ciołkosz, A. Grzędzielski i A. Zdaniewski.

Prace przerwało bombardowanie Luftwaffe 4 września 1939 roku, kiedy zniszczeniu uległo ok. 70% fabryki. Pozostałości zakładu zostały rozgrabione przez ZSRR po wkroczeniu Armii Czerwonej.

Konstrukcje Podlaskiej Wytwórni Samolotów to: PWS-A - samolot myśliwski, PWS-1 - samolot myśliwski, PWS-2 - samolot szkolno-bojowy, PWS-3 - samolot obserwacyjny, PWS-4 - samolot sportowy, PWS-5t2 - samolot obserwacyjny, PWS-6 - samolot obserwacyjny, PWS-7 - samolot obserwacyjny, PWS-8 - samolot sportowy, PWS-10 - samolot myśliwski, PWS-11 - samolot szkolno-myśliwski, PWS-12 - samolot szkolno-treningowy, PWS-13 - samolot szkolno-myśliwski, PWS-14 - samolot szkolno-treningowy, PWS-15 - samolot myśliwski, PWS-16 - samolot szkolno-treningowy, PWS-18 - samolot szkolno-treningowy, PWS-19 - samolot rozpoznawczo-bombardujący, PWS-20 - samolot pasażerski, PWS-21 - samolot pasażerski, PWS-22 - samolot bombowy, PWS-23 - samolot bombowy, PWS-24 - samolot pasażerski, PWS-26 - samolot szkolno-treningowy, PWS-27 - samolot szkolno-treningowy, PWS-28 - samolot szkolno-treningowy, PWS-33 Wyżeł - samolot szkolno-treningowy, PWS-35 Ogar - samolot szkolno-akrobacyjny, PWS-36 - samolot sportowy, PWS-40 - samolot szkolno-treningowy, PWS-41 - samolot szkolno-treningowy, PWS-42 - samolot myśliwski, PWS-52 - samolot sportowy, PWS-54 - samolot pasażerski, PWS-101- szybowiec wyczynowy, PWS-102 Rekin- szybowiec wyczynowy.

PWS-A był jednym z myśliwców używanych i produkowanych w Polsce, który nie zyskał takiego rozgłosu jak P.11 czy P.24, ale bez którego historia polskiego lotnictwa byłaby uboższa.

Wyprodukowane w latach 1929 – 1930 samoloty PWS-A w 1930 roku zostały skierowane do eskadr myśliwskich, gdzie były eksploatowane do 1935 roku. Lecz już od 1933 roku były wycofywane z użycia z eskadr myśliwskich i kierowane do eskadr treningowych oraz szkół lotniczych.

W eskadrach treningowych przetrwały one do 1939 roku, gdzie służył do nauki akrobacji.

W samoloty te wyposażony był pierwszy polski lotniczy zespół akrobacyjny tzw. Trójka Bajana, w skład której wchodzili: kpt. pil. Jerzy Bajan, kpr. pil. Karol Pniak i kpr. pil. Macek.

Piloci z tzw. "Trójki Bajana" przed samolotem Avia BH-33 (PWS-A). Od lewej: por. Bronisław Kosiński, kpr. Karol Pniak, kpr. Stanisław Macek. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe)