Nie proszę Pana, ja jestem w polskim FIR i ja będę mówił w języku polskim...

Racjonalne podejście, szaleństwo czy brak chęci współpracy? Temat pewnie z każdej strony wygląda inaczej. Dla ogólnego bezpieczeństwa w przestrzeni powietrznej wypada raczej współpracować w takim zakresie, by wszyscy mieli zapewniony możliwie najwyższy stopień wspomnianego bezpieczeństwa. Jednak przepisy są przepisami – warto przyjrzeć się temu zdarzeniu nieco bliżej...

„Odmowa prowadzenia korespondencji w języku angielskim przez załogę samolotu Embraer 170” to raport, który ukazał się dziś jako pierwszy na liście portalu bezpieczenstwo.dlapilota.pl. Wydarzył się dokładnie 5 lat temu, 27 marca.....

Ale zanim przejdziemy do opisu przypadku, chcemy pochwalić się nową funkcjonalnością portalu bezpieczeństwo.dlapilota.pl.

Nie sposób przeglądać i analizować wszystkie raporty na raz. A czasem, nie mając pomysłu problemu, którym chcielibyśmy się zająć - trudno zdecydować co dziś wybrać do przeczytania. Z tą myślą, uruchomiliśmy funkcję, która codziennie pokazuje zdarzenia z poprzednich lat z bieżącego dnia... Każdego dnia...

Raport PKBWL 120/07
Załoga samolotu LOT 398 wykonywała lot z lotniska Frankfurt nad Menem (EDDF) do Kraków – Balice (EPKK). Po nawiązał łączności w języku polskim z kontrolerem organu kontroli zbliżania (APP) lotniska EPKK otrzymał zezwolenie na zniżanie do FL130 w kierunku punktu nawigacyjnego „SKAVI”. Minutę później, również w języku polskim, zgłasza się załoga samolotu Centralwings 254. Następnie o godz. 17.28.50 UTC nawiązuje łączność w języku angielskim załoga samolotu Easyjet 4963.

Kontroler APP po zakończeniu korespondencji z EZY 4963 nawiązuje łączność z LOT 398 w języku angielskim w celu wydania nowego zezwolenia na dalsze zniżanie. Pilot LOT 398 nie przechodzi na język angielski i nadal prowadzi korespondencję w języku polskim. Kontroler APP poprosił LOT 398 o prowadzenie korespondencji radiowej w języku angielskim uzasadniając to tym iż, będący na zniżaniu do lądowania samolot EZY 4963 nie rozumie łączności radiowej prowadzonej w języku polskim. „Nad Panem jest samolot, który po polsku nie rozumnie i potrzebuję, żeby rozumiał moje instrukcje”. Pilot LOT 398 nie wyraził na to zgody, uzasadniający to tym iż, znajdują się w polskim FIR i będzie mówił w języku polskim. „Nie proszę Pana, ja jestem w polskim FIR-że i ja będę mówił w języku polskim”. Kontroler APP postanawia wydawać instrukcje po angielsku i wyraża zgodę na odpowiadanie na nie przez LOT 398 po polsku. Dalsza korespondencja pomiędzy LOT 398 i APP EKK jest prowadzona w taki właśnie sposób, czego wynikiem było przedłużanie potwierdzanie instrukcji przez LOT 398 przy znacznym obciążeniu sektora w tym czasie przestrzeni powietrznej APP EPKK ( 6 samolotów na dolocie i 3 odlatujące w czasie 19. min. 15 sek.).

Komentarz PKBWL

Na podstawie analizy zgromadzonych dokumentów należy stwierdzić, że zarówno zapisy w Załączniku nr 10 Konwencji Chicagowskiej – Łączność lotnicza - tom: II punkt:
5.2. Procedury łączności radiotelefonicznej, podpunkt:
5.2.1.2 Języki stosowane w łączności radiotelefonicznej.
5.2.1.2.1. Rozmowy radiotelefoniczne powietrze – ziemia będą prowadzone w języku, który jest zwykle stosowany przez stację naziemną lub w języku angielskim.

Uwaga 1.- Język zwykle stosowany przez stację naziemną nie musi być językiem państwa, na terenie którego jest ona zlokalizowana. Stosowanie wspólnego języka może zostać uzgodnione w skali regionu jako wymóg dla stacji naziemnych znajdujących się w tym regionie.

5.2.1.2.3 Język, który jest zwykle stosowany oraz język, których stosowanie może być wnioskowane na stacji naziemnej, stanowić będą element publikacji informacji lotniczych i innych opublikowanych informacji lotniczych dotyczących takich obiektów.

Jak również zapis w Zbiorze Informacji Lotniczych AIP - Polska – Dział: GEN 3, strona
3.4.-2 pkt. 4 : stosowane języki: język polski i język angielski, zezwalały pilotowi LOT 398, na używanie w FIR Warszawa języka polskiego

Aczkolwiek ze względów bezpieczeństwa operacji statków powietrznych zwłaszcza w takich fazach operacji powietrznych jak: kołowanie, zajmowanie drogi startowej, wykonanie startu, wznoszenia, podejścia do lądowania, lądowania i zwolnienie drogi startowej, wskazane jest stosowanie języka angielskiego, w celu wzajemnego monitorowania przez załogi statków powietrznych sytuacji panującej na lotnisku oraz w jego rejonie.
Na podstawie analizy zapisu korespondencji i na podstawie zeznań kapitana LOT 398 Komisja nie stwierdziła wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa statku powietrznego.

Istotne jest aby zarówno kontrolerzy ruchu lotniczego jak i załogi statków powietrznych w trakcie wykonywania swoich czynności nie utrudniali pracy sobie wzajemnie oraz nie wprowadzali nerwowej atmosfery, która może doprowadzić do nie potrzebnej sytuacji stresujące.

Brak jednoznacznego zapisu w obowiązujących w FIR Warszawa przepisach co do stosowania języka angielskiego w przestrzeni powietrznej kontrolowanej doprowadziła do takiej jak powyżej opisanej sytuacji, a w przyszłości może być przyczyną zdarzenia lotniczego zagrażającemu bezpieczeństwu operacji lotniczych.

Przyczyna zdarzenia i zalecenia profilaktyczne:
Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych na podstawie analizy otrzymanych dokumentów uznała badanie za zakończone oraz ustaliła, że ww. zdarzenie nie wyczerpuje znamion incydentu lotniczego. Jednocześnie z uwagi na ustalone okoliczności zdarzenia, które w przyszłości mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo operacji lotniczy w FIR Warszawa określiła poniższe zalecenia profilaktyczne:

1. Wprowadzić w FIR Warszawa przepis:
Język angielski będzie zapewniany na żądanie z każdego statku powietrznego i z wszystkich stacji naziemnych obsługujących przestrzeń powietrzną kontrolowaną oraz wyznaczone porty lotnicze.
2. Powyższy przepis opublikować w Zbiorze Informacji Lotniczych AIP – Polska w instrukcjach  operacyjnych przewoźników lotniczych oraz organów kontroli ruchu lotniczego.
3. Ze zdarzeniem zapoznać personel latający oraz kontrolerów ruchu lotniczego.

Zgodnie z AIP:

GEN 3.4
Stosowane języki
Rozmowy radiotelefoniczne powietrze ziemia są prowadzone w języku polskim lub języku angielskim. Język angielski jest zapewniany na żądanie każdego statku powietrznego, na wszystkich stacjach naziemnych obsługujących przestrzeń powietrzną kontrolowaną i wyznaczone porty lotnicze.

Stosowane dokumenty ICAO

• Załącznik 10 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym - Telekomunikacja lotnicza,

• Doc 8400 Procedury Służb Żeglugi Powietrznej - Skróty i Kody Stosowane w międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym PANS-ABC,

• Doc 8585 Oznaczenia przedsiębiorstw lotniczych, władz lotniczych i służb

• Doc 7030 Regionalne procedury uzupełniające dla regionu Europy - część 2 procedury COM

• Doc Wskaźnik lokalizacji

Annex 10 Volume II, paragraph 5.2.1.2.2 wymaga również:
“The English language shall be available, on request from any aircraft station, at all stations on the ground serving designated airports and routes used by international air services.”