Lotnicze absurdy: Strefy na niskich wysokościach, praktyka instruktorska oraz liczba operacji z lądowisk niezarejestrowanych

W ramach naszego  cyklu artykułów „Lotnicze absurdy, Wy zgłaszacie, my wyjaśniamy" zobowiązaliśmy się wyjaśniać zagadnienia, które wprowadzają swego rodzaju zamieszanie i przez to budzą niepokój, jako czynniki niezrozumiałe dla środowiska lotniczego.

Wśród nadesłanych przez naszych Czytelników zgłoszeń, otrzymaliśmy również zapytanie dotyczące umiejscowienia stref na wysokościach nieprzekraczających 2000 ft, wprowadzania stref blokujących jakikolwiek ruch i ich zgodności z prawem obywateli do swobodnego poruszania się w granicach EU, praktyki instruktorskiej, a także liczby 14 operacji lotniczych z lądowiska niezarejestrowanego. O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy Dział Prasowy Urzędu Lotnictwa Cywilnego, którego odpowiedź niniejszym publikujemy.

Pytanie Czytelnika:

1. Czy umiejscowienie stref na wysokościach nieprzekraczających 2000 ft służy bezpieczeństwu małego lotnictwa? W szczególności kiedy są one poprowadzone nad terenami gdzie jest spory problem ze znalezieniem miejsc do awaryjnego lądowania (sady w około Warszawy, duże powierzchnie lasów, tereny górzyste)!? Czy w trosce o najmniejszych PAŻP nie powinien podnieść minimalnej wysokości stref do 3000 ft?

2. Czy strefy całkowicie blokujące jakikolwiek ruch są zgodne z prawem obywateli do swobodnego poruszania się w granicach EU nie mówiąc już o swobodnym prowadzeniu działalności gospodarczej? Pomijam fakt, że nie służy to rozwojowi GA, wiem, że można próbować wybłagać sobie przelot np przez strefy, ale czy właśnie o to chodzi? A może warto by zastanowić się nad strefą z sufitem 3000ft RMZ nad całym krajem i wyłączyć jedynie obszary faktycznie niezbędne?

Odpowiedź ULC (odpowiedź wspólna na oba powyższe):

Zadaniem wyznaczonych stref jest zapewnienie bezpieczeństwa w powietrzu i na ziemi. Strefy wyznacza się przede wszystkim w celu zabezpieczenia zarówno statków powietrznych znajdujących się w przestrzeni powietrznej (CTR, TMA, TSA, TRA), jak i maszyn oraz infrastruktury naziemnej (strefy D, P, R). Zgodnie z FUA (koncepcja elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej), PAŻP stara się wyznaczać wszystkie strefy w taki sposób, aby nie ograniczać za bardzo przestrzeni powietrznej lotnictwu ogólnemu. Należy pamiętać, że zgodnie z tą koncepcją, poszczególne strefy ulegają nieraz zmniejszeniu lub nawet likwidacji (jak np. nieużywane poligony, czyli strefy D). Dodatkowo należy pamiętać również o tym, że strefy TSA i TRA, zarządzane przez AMC Polska, są aktywowane tylko i wyłącznie na czas potrzebny do wykonania określonego przez zamawiającego zadania lub operacji.

Pytanie Czytelnika:

3. Praktyka instruktorska INS(A) każdy kto chce zostać instruktorem taką praktykę musi odbyć, są jednak dwa problemy:

a) Lotnictwo lekkie jest w 100% komercyjne więc przyjęcie praktykanta przez doświadczonego instruktora jest jednocześnie dla niego szkoleniem sobie konkurencji, co nie każdy chce robić. Poza tym praktyka taka nie jest określoną w godzinach tak więc jeśli masz kilku uczniów, którzy po 20 godzinach rezygnują to tak naprawdę można tej praktyki nigdy nie skończyć nie z własnej winy jeśli trafia się tylko na tego typu uczniów... W momencie kiedy masz już wpis INS(A) nie uprawnia Cię to do swobodnego uprawiania tego zawodu.. Bo musisz założyć lub zatrudnić się w ośrodku szkolącym. Komu to potrzebne?

Odpowiedź ULC:

Przepisy dotyczące szkolenia instruktorów zawarte są w przepisach europejskich (rozp. 1178/2011).
Zgodnie z pkt z zał. nr 5 rozporządzenia o świadectwach kwalifikacji:

1.4.4.5. Nadzorowana praktyka instruktorska może być rozpoczęta po ukończeniu szkolenia lotniczego teoretycznego i praktycznego oraz po zdaniu egzaminu państwowego i obejmuje wyszkolenie co najmniej 2 kandydatów do poziomu umożliwiającego uzyskanie przez nich świadectwa kwalifikacji pilota (UACP), z uprawnieniem podstawowym do pilotowania samolotu ultralekkiego UAP(L).

Powyższe oznacza, że aby uzyskać uprawnienie INS(A), należy wyszkolić co najmniej 2 kandydatów do poziomu świadectwa kwalifikacji UACP z uprawianiem UAP(L).

W ocenie merytorystów oraz pilotów jest to absolutne minimum. Rozumiemy, że autor pytania oczekiwałby rezygnacji z tego wymogu i umożliwienia instruktorom samolotów ultralekkich szkolenia nowych adeptów lotnictwa bez potrzeby wykazania, że taki „świeży" instruktor przeszkolił kogokolwiek pod nadzorem innego doświadczonego instruktora. To bardzo niebezpieczna tendencja i całkowicie niepoprawna z punktu widzenia metodologii szkolenia. Dodatkowo, liczba 2 kandydatów jest absolutnym minimum (raptem ok. 60 h szkolenia do zrobienia w 2 tygodnie) i nie stanowi wygórowanej liczby. Co innego np. 10, 25 czy 50 kandydatów.

Zrozumiałym jest, że w warunkach wolnorynkowych wszelkiego rodzaju szkolenia stanowią konkurencję w branży, aczkolwiek ani liczba pomiotów szkolących (RPS) w Polsce, ani liczba świadectw kwalifikacji UACP z upr. INS, nie wskazują tendencji spadkowych, zatem obawy bądź przewidywania autora pytania są nietrafione.  

Odnośnie argumentu dotyczącego konieczności zatrudnienia INS w RPS, należy pamiętać, że prawne formy współpracy mogą być różne, ale jedynie RPS zapewnia odpowiednią infrastrukturę do szkolenia tj. sprzęt/SP, salę, dokumentację dydaktyczną, briefingi etc.

Pytanie Czytelnika:

b) 14 operacji lotniczych z Lądowiska niezarejestrowanego! A dlaczego nie 13 albo 15 a może 10!!?

Odpowiedź ULC:

Przepis art. 93 ust. 6. Ustawy – Prawo lotnicze, którego zapewne dotyczy przedmiot zapytania, w brzmieniu, cyt. „Przepisy ust. 2–5 nie dotyczą lądowisk wykorzystywanych nie częściej niż 14 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Start i lądowanie na takim lądowisku mogą zostać wykonane za zgodą posiadacza nieruchomości, na której znajduje się Lądowisko" - liczba 14 odnosi się do czasu wykorzystywania lądowisk (wykonywania operacji), w ciągu kolejnych 12 miesięcy, a nie do liczby wykonanych operacji.

A zatem prawo mówi nie o 14 operacjach, a o 14 dniach w ciągu kolejnych 12 miesięcy (w ULC powołany został zespół mający na celu stworzenie nowych przepisów dotyczących lądowisk).

Przepis, w przytoczonym brzmieniu został wprowadzony Ustawą z dnia 30 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw o zmianie ustawy (Dz.U. z 2011 r.  poz. 1015).
Art. 93. Ustawy Prawo lotnicze

1. Statki powietrzne, których parametry techniczne i eksploatacyjne pozwalają na bezpieczne wykorzystywanie lądowisk, mogą wykonywać starty z tych lądowisk i lądowania na tych lądowiskach w następujących celach:

1) przewozów czarterowych i lotów lokalnych wykonywanych wyłącznie samolotami z napędem śmigłowym o maksymalnej masie startowej (MTOM) do 5700 kg włącznie lub o liczbie miejsc pasażerskich poniżej 10, śmigłowcami, statkami powietrznymi bez napędu oraz aerostatami;

2) lotów innych niż loty, o których mowa w pkt 1, niebędących lotami handlowymi.

2. Lądowiska podlegają wpisowi do ewidencji lądowisk, prowadzonej przez Prezesa Urzędu, na wniosek zgłaszającego lądowisko posiadającego zgodę posiadacza nieruchomości, na której znajduje się lądowisko, po uzyskaniu pozytywnej opinii instytucji zapewniającej służby ruchu lotniczego i właściwej miejscowo gminy (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).

3. Prezes Urzędu może wykreślić lądowisko z ewidencji lądowisk na wniosek:

1) instytucji zapewniającej służby ruchu lotniczego;
2) zgłaszającego lądowisko;
3) posiadacza nieruchomości, na terenie której znajduje się lądowisko.
4. Starty i lądowania statków powietrznych mogą być wykonywane na lądowiskach tylko za zgodą zgłaszającego lądowisko i zgodnie z instrukcją operacyjną lądowiska.
5. Za bezpieczną eksploatację lądowiska odpowiada zgłaszający lądowisko.
6. Przepisy ust. 2–5 nie dotyczą lądowisk wykorzystywanych nie częściej niż 14 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Start i lądowanie na takim lądowisku mogą zostać wykonane za zgodą posiadacza nieruchomości, na której znajduje się lądowisko.
7. Odpowiedzialność za wybór lądowiska jako miejsca startu i lądowania statku powietrznego ponosi dowódca statku powietrznego.
8. Do lądowisk zlokalizowanych na śródlądowych powierzchniowych wodach publicznych, morskich wodach wewnętrznych wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej i wodach morza terytorialnego nie stosuje się ust. 2–6.
9. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, tryb zgłaszania do ewidencji lądowisk, w tym zakres opinii niezbędnych dla zgłoszenia lądowiska, tryb wykreślania z ewidencji lądowisk oraz wzór ewidencji lądowisk, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych przez zgłaszających lądowiska oraz zakres danych niezbędnych do dokonania wpisu lub wykreślenia z ewidencji lądowisk.