Konsultacje społeczne ULC w zakresie przepisów systemu opłat trasowych

Na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc.gov.pl), w zakładce prawo/projekty/krajowe/w konsultacjach, został umieszczony projekt rozporządzenia Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów systemu opłat trasowych.

Adresatem wniosku o konsultacje są m.in. firmy świadczące usługi lotnicze z siedzibą w Polsce, PAŻP, Aeroklub Polski, IMGW, AOPA Poland, związki zawodowe i inne. ULC uprasza o zapoznanie się oraz zgłaszanie ewentualnych uwag do ww. projektu w ciągu 30 dni od otrzymania tego pisma, jednocześnie informując, że brak odpowiedzi w ww. terminie potraktowany zostanie jako rezygnacja z prawa wyrażania opinii o projekcie.

Projekt rozporządzenia dostępny jest tutaj

Cel wydania rozporządzenia:

Niniejsze rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 3 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012r. poz. 933,  951 i 1544 oraz z 2013 r. poz. 134, 628, 829 i 912).

Przedmiotowe rozporządzenie ma na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zaktualizowanych wersji dokumentów Europejskiej Organizacji do spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej EUROCONTROL regulujących zagadnienia związane z ustalaniem opłat trasowych: Zasad ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych oraz Warunków stosowania systemu opłat trasowych oraz warunków uiszczania należności.

Zmiana ww. przepisów EUROCONTROL dokonana w 2011 r. oraz – w zakresie Zasad ustalania podstawy kosztowej dla opłat trasowych i obliczania stawek jednostkowych – w roku 2013 podyktowana była zmianami, jakie dokonały się w prawie Unii Europejskiej – wejście w życie rozporządzenia Komisji (UE) nr 1191/2010 z dnia 16 grudnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1794/2006 ustanawiające wspólny schemat opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej, rozporządzenia Komisji (UE) nr 691/2010 z dnia 29 lipca 2010 r. ustanawiającego system skuteczności działania dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2096/2005 ustanawiające wspólne wymogi dotyczące zapewnienia służb żeglugi powietrznej oraz rozporządzeniami wykonawczymi Komisji (UE): nr 390/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym system skuteczności działania dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych oraz nr 391/2013 z dnia 3 maja 2013 r. ustanawiającym wspólny system opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej. Rozporządzenia nr 390/2013 oraz 391/2013 weszły w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu i choć co do zasady stosuje się je od drugiego okresu odniesienia (od roku 2015), to znaczna ich część, zgodnie z art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 390/2013 oraz art. 22 ust. 2 rozporządzenia nr 391/2013, stosuje się już od dnia ich wejścia w życie.

Przedmiotowe dokumenty EUROCONTROL stanowią kompetencję rozszerzonej Komisji, utworzonej na podstawie art. 1 ust. 3 Umowy Wielostronnej w sprawie opłat trasowych z dnia 12 lutego 1981 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 238, poz. 1725), w związku z art. 1 ust. 2 Międzynarodowej Konwencji o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL sporządzonej w Brukseli 13 grudnia 1960 r., zmienionej Protokołem dodatkowym z dnia 6 lipca 1970 r., zmienionej Protokołem z dnia 21 listopada 1978 r., w całości zmienionej Protokołem z dnia 12 lutego 1981 r. (Dz. U. 2006 r. Nr 238, poz. 1723), które to kompetencje wynikają z art. 3 ust. 2 wspomnianej powyżej Umowy Wielostronnej. Rzeczpospolita Polska jako członek EUROCONTROL zobowiązana jest do implementacji  ww. przepisów, a także skutecznego zapewnienia ich przestrzegania.

Należy wskazać, iż wprowadzane wymagania EUROCONTROL w znacznej mierze stosuje się już aktualnie na mocy przepisów rozporządzenia nr 1794/2006. Przepisy EUROCONTROL mają jednak bardziej szczegółowy charakter i często doprecyzowują przepisy unijne.

Główne zmiany jakie dokonały się w dokumentach dotyczą zmian w zakresie metodologii obliczania podstawy kosztowej opłat trasowych, a także rozliczania kosztów ponoszonych przez instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej. Najważniejsza zmiana polega na wprowadzeniu w art. 11a rozporządzenia nr 1191/2010 nowej, alternatywnej wobec dotychczas stosowanej metody pełnego odzyskiwania kosztów, metody ustanawiania i rozliczania kosztów opłat trasowych oraz ustanawiania stawek jednostkowych. Rozporządzenie nr 1191/2010 wprowadza bowiem metodę ustanawiania stawek jednostkowych opłat trasowych w oparciu o odzyskiwanie kosztów ustalonych (metodę kosztów ustalonych). Ten sposób ustanawiania kosztów jest wiążący dla wszystkich Umawiających się Państw będących jednocześnie członkami Unii Europejskiej, a więc także dla Rzeczpospolitej Polskiej.

Przedmiotowe przepisy EUROCONTROL regulują przede wszystkim kwestie ustalania opłat trasowych, będących jednym z dwóch rodzajów opłat nawigacyjnych, określają kategorie kosztów, które należy zidentyfikować w trakcie prac nad podstawą kosztową tych opłat, jak również określają wymogi sprawozdawcze dla prezentacji ww. kosztów, a także opisują możliwe do zastosowania metody rozliczania różnicy powstałej w wyniku przeszacowania lub niedoszacowania kosztów zapewnianych służb. Za pomocą ww. dokumentów wprowadza się również specjalistyczną terminologię w zakresie kategoryzacji kosztów i ich kalkulacji w ramach systemu EUROCONTROL. Wymagania te opisują, jakie kategorie kosztów należy uwzględnić w poszczególnych grupach kosztów (kosztów poszczególnych rodzajów służb żeglugi powietrznej oraz w poszczególnych grupach kosztów rodzajowych) oraz określają, w jaki sposób ustalana jest regionalna administracyjna stawka jednostkowa (która stanowi jednostkowy koszt obsługi wielostronnego systemu opłat trasowych przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) EUROCONTROL). Wprowadzają one również uregulowania dotyczące terminów i sposobu regulowania przez przewoźników lotniczych należności z tytułu opłat trasowych wobec CRCO.

Do systemu opłat trasowych EUROCONTROL za wyjątkiem państw członkowskich Unii Europejskiej należą także państwa spoza Unii Europejskiej, w związku z czym wprowadzane niniejszym rozporządzeniem wymagania międzynarodowe określają dwa alternatywne sposoby ustanawiania podstawy kosztowej opłat trasowych. Pierwszy wiążący wszystkie Państwa Unii Europejskiej, w tym Rzeczpospolitą Polską (o czym była mowa już wcześniej), oraz alternatywny system, z którego korzystać mogą państwa będące członkami wielostronnego systemu opłat trasowych nie będące członkami Unii Europejskiej.

Niektóre z przepisów EUROCONTROL pozostawiają Umawiającym się Państwom ograniczoną dowolność ich stosowania. W konsekwencji koniecznym jest doprecyzowanie niektórych zapisów w przedmiotowym rozporządzeniu.

Przepisy niniejszego rozporządzenia bezpośrednio transponują do polskiego porządku prawnego wymagania międzynarodowe określone w dokumentach EUROCONTROL, a także wskazują w jaki sposób należy realizować te postanowienia zawarte w dokumentach, które wymagały podjęcia przez Państwa - Strony Umowy Wielostronnej ich suwerennej decyzji. Przepisy rozporządzenia precyzują także organy właściwe do realizacji określonych w tych dokumentach obowiązków.

Znaczna część przepisów niniejszego rozporządzenia jest tożsama z obowiązującymi dotychczas przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2009 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów systemu opłat trasowych (Dz. U. Nr 61, poz. 500, z późn. zm.).