Koniec SOPHI, początek IRINI

31. marca Rada Unii Europejskiej podjęła decyzję o rozpoczęciu z dniem 1 kwietnia 2020 r. operacji EUNAFOR MED IRINI (z gr. pokój). Tym samym, trwająca od 2015 roku misja EUNAFOR MED SOPHIA, zakończyła się.

Misja Unii Europejskiej EUNAFOR MED SOPHIA została ustanowiona w maju 2015 roku, w celu rozbijania przemytu migrantów i handlu ludźmi w południowo-środkowej części Morza Śródziemnego, pomocy w egzekwowaniu na pełnym morzu oraz u wybrzeży Libii embarga na broń oraz wspierania morskich sił bezpieczeństwa Libii w szkoleniu i realizacji działań na rzecz ograniczenia nielegalnej imigracji. We wrześniu 2015 roku, dwa miesiące po oficjalnym rozpoczęciu, otrzymała nazwę Sophia.

W drugiej połowie 2017 roku Dowódca Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej otrzymał zadanie sformowania Polskiego Kontyngentu Wojskowego EU SOPHIA, który miał działać w ramach operacji wojskowej Unii Europejskiej EUNAVFOR MED. W październiku 2017 r. i styczniu 2018 r. przeprowadzono rekonesanse bazy NATO Sigonella, położonej na Sycylii, 15 km na zachód od Katanii. Ich celem było sprawdzenie możliwości i specyfiki prowadzenia operacji lotniczych oraz logistycznego zabezpieczenia PKW z tego miejsca. 31 stycznia 2018 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wydał postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w operacji wojskowej Unii Europejskiej, a 12 lutego 2018 roku, na lotnisku 44 Bazy Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach odbyła się uroczystość pożegnania I zmiany PKW EU Sophia. Dwa tygodnie później rozpoczęła ona wykonywanie zadań mandatowych na teatrze działań. Trzon PKW stanowił zespół lotniczy z 44. Bazy Lotnictwa Morskiego wraz z samolotem patrolowo-rozpoznawczym M28B 1R Bryza, operujący z bazy Sigonella.

31 marca 2020 r. Prezydent RP wydał Postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w operacji wojskowej Unii Europejskiej na Morzu Śródziemnym EUNAFOR MED IRINI w okresie 1 kwietnia 2020 roku do 31 maja 2020 roku. Zgodnie z postanowieniem Prezydenta RP, PKW EU Sophia z dniem 1 kwietnia 2020 roku przejmuje zadania mandatowe operacji EUNAFOR MED IRINI.

Głównym zadaniem misji będzie wdrożenie embarga na broń ONZ, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2292, zapobieganie nielegalnemu wywozowi z Libii ropy naftowej oraz  zapewnianie wsparcia w tworzeniu zdolności i szkoleniu libijskiej straży przybrzeżnej i marynarki wojennej, w zadaniach związanych z egzekwowaniem prawa na morzu. Celem operacji jest także zakłócanie modelu działalności sieci przemytu ludzi i handlu ludźmi, zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, rezolucjami RB ONZ oraz międzynarodowym prawem praw człowieka. Siedzibą główną dowodzącego operacją pozostaje Rzym. Mandat operacji EUNAVFOR MED IRINI wyznaczony został do 31 marca 2021 r. z odnawialnym okresem jednego roku. Zadania te, w ramach PKW IRINI, realizowane będą nadal z wykorzystaniem samolotu M28B 1R. Obecie na teatrze działań zadania mandatowe operacji prowadzi IV zmiana PKW.