Pamięć o polskiej załodze

Delegacja 8. Bazy Lotnictwa Transportowego wzięła udział w uroczystościach upamiętniających polskich lotników zestrzelonych podczas lotu z pomocą dla Walczącej Polski.

16 września br. delegacja polska w składzie: Ambasador Polski dr Krzysztof Strzałka, Attaché Obrony przy Ambasadzie RP w Bratysławie płk Andrzej Kapica oraz żołnierze z 8. Bazy Lotnictwa Transportowego, wzięła udział w uroczystości upamiętniającej 75. rocznicę zestrzelenia samolotu z polską załogą.

Pod krzyżem na Hajnikowej Łące oraz pod pomnikiem przed Urzędem Gminy w Radaticach zostały złożone wiązanki i zapalone znicze. W uroczystościach wzięły także udział rodziny lotników oraz przedstawiciele słowackich Sił Zbrojnych, władz lokalnych i kombatantów oraz stowarzyszeń lotniczych.

W dniu 28 grudnia 1944 roku Halifax Mk V o numerze LL 187 z Dywizjonu Specjalnego 301 "Ziemi Pomorskiej" wystartował z Brindisi we Włoszech z zadaniem dotarcia z misją w okolice Lublina. Gdy mijał granicę węgiersko-słowacką zaatakował go niemiecki nocny myśliwiec Ju-88. Bombowiec z płonącym silnikiem zdołał jeszcze dotrzeć w pobliże Preszowa i runął na ziemię koło wsi Meretice. Wszyscy z ośmioosobowej załogi zginęli i pochowani zostali na miejscu. W 1946 r ich ciała przeniesiono do angielskiej kwatery wojskowego cmentarza w Pradze.

W 2000 roku w Radaticach na Słowacji odsłonięto pomnik z tablicą pamiątkową, a 2002 roku na miejscu upadku samolotu postawiono krzyż z nazwiskami składu poległej załogi. W tym roku został odnowiony krzyż oraz postawiono nową tablicę pamiątkową.

Skład polskiej załogi zestrzelonej na Słowacji:

• kpt.Franciszek Kryszczuk, ur. 26.8.1911, Wojnów – dowódca samolotu i nawigator, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari,
• plut. Bolesław Uram, ur. 10.2.1920 w Polsce – pierwszy pilot, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych,
• kpt. Tadeusz Wianecki, ur. 23.3.1906, Krosno – nawigator, odznaczony Medalem Lotniczym,
• st.sierż. Eugeniusz Stanisław Krzeczewski, ur. 30.4.1916, Łask – radiotelegrafista, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym,
• sierż. Teodor Tadeusz Majer, ur. 24.9.1918, Buer–Erle (Niemcy) - mechanik pokładowy – strzelec (Sgt), odznaczony Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym,
• st.sierż. Karol Macierzyński, ur. 31.10.1915, Klwów (pow. Przysucha) – tylny strzelec pokładowy, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych,
• plut. Stanisław Lisik, ur. 22.1.1919, Podlesie (pow. Zamość) – bombardier – pilot, odznaczony Medalem Lotniczym,
• kpr. Wiktor Müller, ur. 25.5.1915, Lwów – bombardier – strzelec, odznaczony Medalem Lotniczym.

W czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii służyło ok. 17 tysięcy żołnierzy. W wyniku działań wojennych w latach 1940-1945 zginęło ponad 2000 polskich pilotów oraz 1900 członków personelu naziemnego. Nie jest znana dokładna liczba osób z ocalałych 13 tysięcy personelu Polskich Sił Powietrznych, które po wojnie wróciły do Polski. Część z nich, w obawie przed represjami, zdecydowała się na powrót do Ojczyzny dopiero w latach 90.

Była to szósta wizyta polskiej delegacji na Słowacji w miejscowości Radatice.

kpt. M.Nojek