Statystyka: Incydenty lotnicze spowodowane oblodzeniem gaźnika

Zwykle, takie artykuły zaczynają się tak: "Przed nami okres niższych temperatur i zmiennej pogody. Nie od dziś wiadomo, że pogoda ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo lotnictwa, a w szczególności lotnictwa ogólnego". W zaprezentowanym akapicie nie ma oczywiście nic złego, ale mamy wrażenie, żeśmy się wszyscy osłuchali z takimi wstępniakami. Spróbujmy, zatem spojrzeć na problem okiem nieubłaganej "statystyki" która, jak niektórzy twierdzą jest wyrocznią w wielu dziedzinach życia. W lotnictwie szczególnie.

Wypadki – jak sama nazwa wskazuje – są losowe, zatem nie jesteśmy w stanie określić kiedy się wydarzą. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia, możemy i musimy uczyć się na błędach innych - tak aby nikt nie musiał się uczyć na naszych. Dlatego zachęcamy do odpowiedniego przygotowania się na okres, który już się właściwie się rozpoczął. Chodzi, o oblodzenie, zmorę pilotów "małego" lotnictwa, prowadzącą czasami do nieszczęśliwych zdarzeń. Poniżej, prezentujemy wyciąg z przyczyn i czynników, zakwalifikowanych przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych, jako najczęściej sprzyjających oblodzeniu gaźnika.

Wpisując hasło "oblodzenie gaźnika" do wyszukiwarki, na stronie bezpieczeństwo.dlapilota.pl znajdziemy dokumentację PKBWL dotyczącą dziewięciu zdarzeń. Najczęściej dotyczą one małych samolotów, szkoleniowych, z których korzystają piloci z segmentu General Aviation.

Wśród znalezionych w bazie poważnych incydentów lotniczych , jeden dotyczył paralotni z napędem NemoMoto L-27, pięć samolotów typu Cessna 150, a wśród pozostałych znalazły się: PZL-110 Koliber, EOL-2 VM, Socata Morane MS-880B.

Były to przypadki klasyfikowane jako poważne incydenty lotnicze - w większości - ze szczęśliwym zakończeniem dla osób znajdujących się na pokładach ww. statków, jak i tych na ziemi - nie odniosły obrażeń. Miał też niestety miejsce wypadek ze skutkiem śmiertelnym . Po awaryjnym wodowaniu na Wiśle, uczeń-pilot, po opuszczeniu statku powietrznego, nie zdołał dopłynąć do brzegu i utonął.

Wskazane przez PKBWL przyczyny ww. poważnych incydentów lotniczych to:

Niewłaściwe zaplanowanie lotu
Wykonywanie lotu przy zmniejszonej widzialności związanej z zapadającym zmrokiem
Prawdopodobne oblodzenie gaźnika
Oblodzenie gaźnika lub układu dolotowego za gaźnikiem, które wystąpiło w sprzyjających warunkach meteorologicznych pomimo zastosowania pełnego podgrzewania powietrza zasysanego do gaźnika.
Zmniejszenie mocy silnika lub zatrzymanie jego pracy, spowodowane oblodzeniem gaźnika, uniemożliwiające kontynuowanie lotu
Nie włączenie podgrzewania gaźnika co doprowadziło do jego oblodzenia, spadku mocy silnika i lądowania zapobiegawczego
Zbyt późne włączenie podgrzewu gaźnika, co spowodowało wyłączenie sie silnika w powietrzu
Uszkodzenie instalacji podgrzewu powietrza do gaźnika (odłamanie ok. połowy klapki sterującej), co doprowadziło do oblodzenia gaźnika, spowodowało spadek mocy silnika i wymusiło lądowanie awaryjne. Nie ustalono przyczyny odłamania się klapki

Czynniki sprzyjające wymienionym zdarzeniom:

warunki atmosferyczne sprzyjające występowaniu oblodzenia gaźnika
zbyt późne użycie podgrzewu gaźnika przez ucznia-pilota

Wśród zaleceń profilaktycznych komisji znalazły się:

Przed przystąpieniem do wykonania lotu, pilot będzie spuszczał tzw. odstój, w celu sprawdzenia, czy w paliwie nie znajduje się woda.
Loty w warunkach atmosferycznych sprzyjających występowaniu oblodzenia gaźnika, będą wykonywane z zachowaniem gotowości do wykonywania lądowania zapobiegawczego w odpowiednim terenie.
Zamontowanie układu pomiaru temperatury w kolektorze dolotowym za gaźnikiem w układzie dolotowym silników Continental stosowanych w samolotach Cessna 150
Przeprowadzić kontrolę stanu czystości zbiornika benzyny i dystrybutora w firmie, w której zatankowano samolot uczestniczący w zdarzeniu
W programach szkoleń samolotowych rozszerzyć zakres szkolenia o tematykę dot. oblodzenia gaźnika
Przeprowadzić szkolenie pilotów samolotowych z zagadnień dot. lotów w warunkach niskich temperatur otaczającego powietrza
Przeprowadzić kontrolę jakości obsługi technicznej samolotów
Okoliczności wypadku omówić z pilotami samolotowymi oraz instruktorami lotniczymi zrzeszonymi w jednostkach regionalnych AP