GNSS w Polsce: Rozmowa z PAŻP o opublikowanych właśnie procedurach GNSS

wywiady

AIRAC 135 (obowiązujący od 4 kwietnia 2013) wprowadził wyczekiwane procedury GNSS dla lotnisk kontrolowanych w Polsce wraz z opisem. Jako, że temat wydał nam się istotny, w ciąglu kilku najbliższych dni, będziemy publikować artykuły na temat wykorzystania nawigacji satelitarnej w lotnictwie. Będziemy, w obrazowy sposób pisać o zaletach i ograniczeniach operacyjnych wykorzystania procedur NPA RNAV GNSS, frazeologii RTF i mapach ilustrujących podejścia GNSS.

Dzięki uprzejmości panów Tomasza Różyńskiego, Piotra Cześnika i Andrzeja Króla, mieliśmy okazję zadać kilka pytań w sprawie wykorzystania sensora GPS w Polsce. Poniżej pierwsza część wywiadu.

dlapilota.pl: Jaki był klucz doboru lotnisk dla których zaprojektowano i wprowadzono procedury RNAV?
PAŻP: Założeniem projektu było i jest wdrożenie procedur opartych o nawigację satelitarną w Polsce. Pierwszy etap wdrożenie obejmuje lotniska kontrolowane. PAŻP planuje w ciągu roku zaimplementować procedury NPA RNAV GNSS (do minimów LNAV) na wszystkich lotniskach kontrolowanych dla wszystkich kierunków dróg startowych, także tych obecnie nieoprzyrządowanych. W kolejnym etapie na tych samych lotniskach będą wdrażane procedury SBAS do minimów LPV i Baro-VNAV do minimów VNAV, co może (ale nie musi) wiązać się z obniżeniem minimów operacyjnych.

dlapilota.pl: Czy PAŻP będzie udostępniał procedury bazujące na tym sensorze na inne lotniska?
PAŻP: Na pewno na wszystkie lotniska, na których służby ruchu lotniczego zapewnia PAŻP. Oczywiście z „udostępnianiem” procedur wiąże się też szereg działań jakie nieprzerwanie prowadzi PAŻP w zakresie utrzymywania tych procedur, tj. ich aktualizacja, badanie wpływu przeszkód lotniczych czy choćby wydawanie NOTAM o czasowych ograniczeniach operacyjnych w procedurach (z ich zawieszaniem włącznie). Dodatkowo, dla zainteresowanych podmiotów, planujemy uruchomienie komercyjnej usługi wdrażania procedur opartych o nawigację satelitarną. Pozyskanie koniecznych danych (infrastruktura i przeszkody) oraz działania nad zmianą statusu drogi startowej na instrumentalną pozostają jednak po stronie zarządzającego.

dlapilota.pl: Jak długo projektuje się procedurę zwykorzystaniem sensora GPS?
PAŻP: Proces projektowania procedur jest zdefiniowany i podlega on takim samym zasadom niezależnie od sensora nawigacyjnego wykorzystywanego w danej procedurze. Aby opisać czas potrzebny do zaprojektowania procedury warto przybliżyć niektóre spośród szeregu elementów tego procesu. Proces projektowania (lub aktualizacji) procedury zaczyna się od zebraniu wymagań i właściwych danych niezbędnych do rozpoczęcia prac. W PAŻP powstaje koncepcja procedury, która podlega procesowi wewnętrznych uzgodnień i konsultacji – ten etap trwa najczęściej ok. 3-4 tyg. Następnie przygotowywany jest projekt procedury wraz z dokumentacją. Każda procedura jest następnie niezależnie sprawdzana przez drugiego projektanta tworzony jest też draft mapy (ok. 1 tydzień), a projekt jest przedstawiany do uzgodnienia zarządzającemu lotniskiem. Równolegle wykonywana jest ocena wpływu zmian na system ATM, skutkująca najczęściej wykonaniem analizy bezpieczeństwa. Następnie procedura przechodzi przez proces walidacji, naziemnej lub/i lotniczej (oblot kontrolny). Od formalnego zatwierdzenia procedury do wdrożenia do jej publikacji w AIP Polska mija, zgodnie z cyklem AIRAC 77 dni. Dodatkowo, przed publikacją w AIP, należy przedłożyć w ULC analizy bezpieczeństwa oraz dokumentacje procedur. Warto dodać że każdą zmianę funkcjonalną – a taką jest wdrożenie nowej instrumentalnej procedury lotu – należy zgłosić do ULC z wyprzedzeniem 60 dni lub nawet 91 dni, jeżeli wymagane są zmiany w strukturach przestrzeni powietrznej związane z zabezpieczeniem procedur lotu.

dlapilota.pl: Czy przed opublikowaniem procedur GNSS wymagane jest dokonanie ich oblotu?
PAŻP: Przepisy międzynarodowe nie wymagają oblotu, natomiast wymagają przeprowadzenia tzw. oceny "flyability", czyli czy dana procedura może zostać wykonana przez załogę/pilota. Jednakże biorąc pod uwagę krytyczną fazę lotu jaką jest podejście PAŻP dokonuje oblotu każdej nowej procedury oraz modernizowanej, o ile zmianie ulega jej przebieg. Dodatkowo, w przypadku procedur wykorzystujących sensor GNSS, uzasadnieniem takiego działania jest konieczność sprawdzenia czy nie występują lokalnie zakłócenia sygnału GPS.

dlapilota.pl: Czy znane są typowe miejsca występowania zakłóceń sygnału GNSS w FIR Warszawa?
PAŻP: Na dzień dzisiejszy nie są znane takie miejsca jak również nie było konieczności przeprowadzania takich badań. Jest to jeden z powodów wykonania oblotu procedury samolotem pomiarowym, który rejestruje między innymi, parametry sygnału GPS po trasie lotu, a w naszym przypadku po trasie procedury.

Z dotychczasowych badań nad GNSS wynika potencjalna możliwość występowania zakłóceń w okolicy lokalizacji silnych źródeł fal elektromagnetycznych (anteny nadawcze, radary). Sygnał GNSS jest stosunkowo słaby i podatny na zakłócenia.

dlapilota.pl: Dlaczego wymaga się złożenia raportu po locie w przypadku wystąpienia zaniku lubdegradacji jakości sygnału GNSS. Czy sam fakt przerwania podejścia i wykonania procedury odlotu rejestrowany przez pracowników PAŻP nie jest tu wystarczający?
PAŻP: Przerwanie podejścia i wykonanie nieudanego podejścia może mieć wiele przyczyn. Dokładny meldunek złożony przez załogę daje dużą ilość dodatkowych informacji - co pozwala na lepszą analizę zaistniałej sytuacji i podjęcie odpowiednich działań, jeśli to okaże się konieczne. Np. w przypadku stwierdzenia występowania zakłóceń GNSS można ocenić ich lokalizację, czy występują cyklicznie, można podjąć działania zmierzające do określenia przyczyny (wysłanie samolotu pomiarowego i dokonanie analizy zakłócenia) i ewentualnie podjęcia działań zapobiegawczych.

Wszelkie uwagi i sugestie prosimy przekazywać na adres mailowy: info@pansa.pl lub konsultacje@pansa.pl. Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie pytania tak, aby czytelnicy portalu mogli się z nimi zapoznać.

W drugiej części wywiadu zapytaliśmy PAŻP dlaczego procedury NPA RNAV GNSS są dostępne tylko po wcześniejszym zaakceptowaniu lub na żądanie statków powietrznych, o wymagane uprawnienia dla pilotów, dlaczego pojawiają się jednostki w kilometrach i milach, co jest powodem opublikowania kursów magnetycznych i geograficznych na kartach podejść GNSS... Będzie ciekawie!

Upublikowany w AIRAC 135 opis procedur GNSS.

Źródło: ais.pansa.pl