Zmiany od 2024 roku – STS, NSTS, koniec przepisów przejściowych

PAŻP przypomina użytkownikom bezzałogowym, że zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2019/947, 31 grudnia 2023 roku mija ostateczny termin składania przez Operatorów BSP oświadczeń o wykonywaniu operacji zgodnie z krajowymi scenariuszami NSTS.

Po tym czasie nie będzie już można złożyć w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego tego oświadczenia, co uniemożliwi operatorom planowanie operacji z użyciem BSP w oparciu o NSTS-y. Na tym nie koniec zmian. W Sylwestra kończy się również okres przejściowy, który pozwalał na wykonywanie operacji niektórymi BSP w kat. Otwartej. Z kolei od 1 stycznia loty w kat. szczególnej mogą odbywać się jedynie BSP wyposażonym w aktywny i aktualny system zdalnej identyfikacji oraz możliwe staje się wykonywanie operacji zgodnie ze scenariuszami standardowymi STS.

31 grudnia – ostatni dzwonek na złożenie oświadczeń NSTS

Dział Koordynacji lotów BSP Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej praktycznie każdego dnia procedując plany lotów BSP składane w systemie PansaUTM (utm.pansa.pl) spotyka się z brakiem uprawnień Operatora do lotów w kat. Szczególnej. Bardzo często problemem nie jest ważność samego profilu operatora, ale nieważne i niepoświadczone przez ULC oświadczenia o wykonywaniu operacji zgodnie z krajowymi scenariuszami NSTS – wówczas operator i jego piloci mają możliwość planowania operacji jedynie w kategorii otwartej

W związku z powyższym przypominamy, że 31 grudnia mija ostateczny termin składania przez Operatorów BSP oświadczeń NSTS. Po tym terminie nie będzie już można złożyć takiego dokumentu, a co za tym idzie być operatorem, dla którego może latać pilot/mogą latać piloci. W przypadku osób fizycznych pilot jest tą samą osoba co operator.

Zgodnie z informacjami podanymi przez ULC składając oświadczenia należy pamiętać, że:

• oświadczenie można wygenerować w systemie: https://drony.ulc.gov.pl/ w profilu operatora, klikając w przycisk „Generuj oświadczenie o operacji w kategorii szczególnej”;
• oświadczenie należy dostarczyć do ULC osobiście, pocztą lub przez ePUAP;
• oświadczenie można złożyć tylko do 31.12.2023 r.;
• decyduje data wpływu do ULC;
• oświadczenie musi być prawidłowo podpisane (w sposób umożliwiający identyfikacje osoby podpisującej oświadczenie i właściwie umocowanej prawnie);
• oświadczenia, które wpłyną do 31.12.2023 r. będą zatwierdzane zgodnie z kolejnością wpływu, na pewno jeszcze w styczniu 2024;
• oświadczenie może złożyć każdy operator, nawet jeśli nie posiada kompetencji NSTS;
• po pozytywnej weryfikacji dokumentu operator BSP otrzyma potwierdzenie odbioru i kompletności oświadczenia o operacji do zadeklarowanego NSTS w profilu operatora;
• składane oświadczenia operatora  o zgodności planowanej operacji ze scenariuszem krajowym NSTS w kategorii szczególnej  są ważne 2 lata, z maksymalnym okresem do 31 grudnia 2025 roku włącznie.

Po zweryfikowaniu oświadczeń przez ULC należy dokonać aktualizacji danych operatora (UAS_OPERATOR_ID) w systemie PansaUTM! Przypominamy również, że pilot z ważnymi kompetencjami do wykonywania lotów zgodnie z NSTS, nawet gdy sam, jako operator nie ma złożył oświadczenia o wykonywaniu operacji zgodnych z NSTS, może latać w kat. szczególnej na zlecenie innego Operatora, który ma poświadczone odpowiednie oświadczenia. Powinien jedynie posiadać aktualny własny profil operatora – również w zasobach konta w systemie PansaUTM.

Tłumacząc obrazowo: Właściciel (w świecie BSP – operator) samochodu (drona) ma ważne badania techniczne wbite w dowód rejestracyjny (w świecie BSP ważną rejestrację operatora i jeśli chce latać w kat. szczególnej ważne i potwierdzone przez ULC oświadczenia STS/NSTS) dba o dobry stan techniczny pojazdu, opłaty, przeglądy (drona).  Operator zobowiązuje się, że da pilotowi na czas operacji sprawnego drona, a kierowca ma ważne prawo jazdy (w świecie BSP – kompetencje pilota). Operator może też wynająć pilota z dronem

W przypadku osób fizycznych pilot jest tą samą osoba co operator.

Jeśli nie przedłużycie Państwo ważności badania technicznego samochodu, ani Państwo, ani inny kierowca z ważnymi uprawnieniami nie będzie nim mógł legalnie dla Państwa jeździć, Waszym samochodem.

Koniec okresu przejściowego dla kat. Otwartej

Zgodnie z treścią Rozporządzenie Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 od 1 stycznia 2024 roku przestaje obowiązywać Art. 22 Rozporządzenia. Oznacza to, że zmieniają się zasady użytkowania BSP w kat. Otwartej, co ma wpływ na zasady lotów w strefach DRA-R CTR.

Lista dronów z nadanymi klasami opublikowana przez EASA na stronie:  https://www.easa.europa.eu/en/domains/civil-drones/drones-regulatory-framework-background/open-category-civil-drones

W podkategorii A1 loty muszą być wykonywane przy użyciu bezzałogowego statku powietrznego, który:

• ma MTOM (wraz z obciążeniem użytkowym) wynoszącą mniej niż 250 g i maksymalną prędkość eksploatacyjną mniejszą niż 19 m/s w przypadku systemu bezzałogowego statku powietrznego skonstruowanego do użytku prywatnego; lub
• ma MTOM (wraz z obciążeniem użytkowym) wynoszącą mniej niż 250 g, które nie mają nadanej klasy C i został wprowadzony do obrotu przez 1 stycznia 2024 roku
• jest oznaczony jako klasa C0
• jest oznaczony jako klasa C1 i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji oraz aktywną i zaktualizowaną funkcją świadomości przestrzennej.

W podkategorii A2 loty muszą być wykonywane przy użyciu bezzałogowego statku powietrznego, który ma klasę C2.

W podkategorii A3 loty muszą być wykonywane przy użyciu bezzałogowego statku powietrznego, który:

• ma MTOM (wraz z obciążeniem użytkowym) wynoszącą mniej niż 25 kg, w przypadku systemu bezzałogowego statku powietrznego skonstruowanego do użytku prywatnego;
• ma MTOM (wraz z obciążeniem użytkowym) wynoszącą mniej niż 25 kg, które nie mają nadanej klasy C i został wprowadzony do obrotu przez 1 stycznia 2024 roku
• jest oznaczony jako klasa C2 i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji oraz aktywną i zaktualizowaną funkcją świadomości przestrzennej
• jest oznaczony jako klasa C3 i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji oraz aktywną i zaktualizowaną funkcją świadomości przestrzennej;
• jest oznaczony jako klasa C4
• zgodnie z informacjami opublikowanymi przez EASA w podkategorii A3 można wykonywać również loty dronami, które mają klasę C0, C1, C2.

W praktyce oznacza to, że od nowego roku drony ważące więcej niż 250 gramów, które nie mają nadanej klasy C i nie są własną konstrukcją będą mogły być użytkowane tylko w podkategorii A3, czyli co najmniej 150 metrów w poziomie od terenów mieszkaniowych, użytkowych, przemysłowych lub rekreacyjnych.

W żółtych (DRA-RM) i zielonych (DRA-RH) strefach RPA można wykonywać loty do 30 m AGL jedynie dronami, które dopuszczone są do wykonywania operacji w podkategorii A1 (patrz wyżej).

W żółtych (DRA-RM) i zielonych (DRA-RH) strefach RPA można wykonywać loty do 50 m AGL jedynie dronami, które dopuszczone są do wykonywania operacji w podkategorii A1, A2 lub A3. Równocześnie pilot drona powinien posiadać kompetencje do wykonywania lotów w kat. A2 lub kat. szczególnej (NSTS lub STS).

W przypadku lotu do 50 m w podkategorii A3, MTOM drona wraz z obciążeniem użytkowym może wynosić maksymalnie 4 kg.

W niebieskich (DRA-RH) strefach RPA można wykonywać loty do 100 m AGL* dronami, które dopuszczone są do wykonywania operacji w dowolnej podkategorii kategorii Otwartej (patrz wyżej).

Pilot bez względu na podkategorię lotu pozostaje odpowiedzialny za zachowanie wymaganych odległości od osób, zgromadzeń osób, zabudowy.

*UWAGA: w EPRZ w rejonie strefy DRA-RL 348 loty możliwe tylko do 50 m AGL.

Ruszają operacje zgodne z STS

Od 1 stycznia loty w kat. szczególnej mogą odbywać się zgodnie z ważnymi na terenie całej UE scenariuszami standardowymi STS. By wykonywać takie loty operatorzy muszą złożyć do ULC oświadczenia o wykonywaniu operacji zgodnych z STS-01 lub STS-02.

Loty zgodne z STS-01 muszą być wykonywane z użyciem BSP, który jest oznaczony jako klasa C5 i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji.

Loty zgodne z STS-02 muszą być wykonywane z użyciem BSP, który jest oznaczony jako klasa C6 i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji oraz jest eksploatowany z aktywnym systemem zapobiegającym przekroczeniu przez bezzałogowy statek powietrzny granic przestrzeni lotu.

Europejski system zdalnej identyfikacji BSP

PAŻP informuje również, że zgodnie z Artykułem 23 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 od 1 stycznia 2024 roku wszystkie loty w kat. szczególnej mogą odbywać się jedynie BSP wyposażonym w aktywny i aktualny system zdalnej identyfikacji.

Oznacza to, że BSP, które nie są wyposażone w system zdalnej identyfikacji (włącznie z dronami mającymi klasę C0!), a mają być wykorzystywane do lotów w kat. szczególnej muszą zostać doposażone w aktywny i aktualny system zdalnej identyfikacji przez operatora.

Zwracamy uwagę. że instalacja tego systemu zwiększy TOM drona, co może mieć wpływ na wykonywanie lotów w CTR do 30 m AGL, BSP do 900 g, które w 2023 roku nie wymagały składania w PansaUTM.

Lista systemów zdalnej identyfikacji, których producenci złożyli deklarację zgodności z wymogami EU opublikowana jest na stronie EASA: https://www.easa.europa.eu/en/domains/civil-drones/drones-regulatory-framework-background/open-category-civil-drones.