Wirowce (vel wiatrakowce) w Polsce – Cierva C.30A i nie tylko tematem kwietniowej Glassówki

imprezy

Wirowce (vel wiatrakowce) w Polsce – Cierva C.30A i nie tylko to temat najbliższej "Glassówki" – spotkania poświęconego polskim konstrukcjom lotniczym, które od wiosny 2004 roku współorganizowane jest przez Klub Miłośników Historii Polskiej Techniki Lotniczej i Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa (SMIL).

Spotkanie odbędzie się ze względu na Święta Wielkanocne, w DRUGĄ sobotę miesiąca - 12 kwietnia 2025 r., o godzinie 11:00, w większej sali AK (na drugim piętrze) Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa (MEiL), w budynku dawnego Instytutu Aerodynamicznego. Wejście na teren Politechniki Warszawskiej od strony ul. Nowowiejskiej 24.

Spotkanie poprowadzi Miłosz Rusiecki – pasjonat lotnictwa, a wiropłatów w szczególności. Autor monografii: "Lotnicze obiekty Torunia 1908-1955. Zeszyty pierwsze. Obiekty aeronautyczne", "Lotnicze miejsca Torunia 1913-1945. Zeszyt drugi: LotniskoToruń-Bielany" oraz książki "Historia Lotnictwa w Polsce".

Wiatrakowce wykazują wiele zalet: są lekkie, tanie oraz łatwiejsze w obsłudze niż śmigłowce. Potrafią osiągnąć prędkość do 150 kilometrów na godzinę i wznieść się na wysokość 1500 metrów. Wiatrakowce są zdolne do krótkiego startu i lądowania (STOL).

Pierwszy udany wiatrakowiec został zbudowany w 1923 przez Juana de la Cierva. Wiatrakowce były szczególnie popularne w okresie międzywojennym. Podczas II wojny światowej stosowano je, między innymi, do obserwacji artyleryjskiej i patrolowania (japoński Kayaba Ka-1). Beznapędowych wiatrakowców (czyli wiroszybowców) Focke-Achgelis Fa 330 używały w celach obserwacyjnych niemieckie okręty podwodne.

Wiatrakowiec Cierva C-30 został skonstruowany w firmie The Cierva Autogiro Company Limited przez hiszpańskiego inżyniera Juana de la Cierva. Zbudowany został w 1932 r. i był najbardziej udanym wiatrakowcem tej firmy. Po raz pierwszy zastosowano w nim sterowanie kierunkowe za pomocą pochylenia wirnika. Do tego czasu sterowanie wiatrakowcem było takie same jak samolotem- sterami wysokości i kierunku na usterzeniu ogonowym, a także lotkami na skrzydłach. Sterowanie takie było jednak mało efektywne przy małych prędkościach lotu, szczególnie podczas startu i lądowania. W C-30 wirnik zamontowany był w kulistym zawiasie i jego położenie było zmieniane przez pilota za pomocą drążka sterowego. Dawało to pilotowi możliwość efektywnego pilotowania aparatem na małych prędkościach.

W 1934 polskie władze wojskowe zakupiły wiatrakowiec Cierva C.30 w celach eksperymentalnych. Po przeszkoleniu w Anglii, sprowadził wiatrakowiec do Polski ppłk pilot Bolesław Stachoń (pierwszy w Polsce pilot wiropłata). Maszyna otrzymała rejestrację cywilną SP-ANN.

Pierwsze w Polsce autożyro Cierva C.30 znak SP-ANN po przylocie z Anglii (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Następnie poddano go testom w Instytucie Lotnictwa w celu sprawdzenia czy może zostać użyty jako samolot wojskowy mogący zastąpić balony obserwacyjne w Batalionie Balonowym. Próby te jednak były negatywne, gdyż okazało się, że brak jest możliwości utrzymywania z nim łączności, nie można go uzbroić oraz brak jest miejsca na spadochrony dla załogi. W związku z tym zrezygnowano z jego zastosowania w lotnictwie wojskowym, a zakupiony egzemplarz przekazano do Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu, gdzie był używany do 1939 roku.

Po raz pierwszy w Polsce zaprezentowano publicznie wiatrakowiec podczas zawodów balonowych o Puchar Gordona Bennetta odbywających się w Warszawie na lotnisku mokotowskim w 1935.
(Źródło: Wikipedia, samolotypolskie.pl)

Autożyro Cierva C.30 znak SP-ANN pilotowane przez płk. Bolesława Stachonia podczas pokazów przed rozpoczęciem zawodów balonowych o puchar Gordon-Bennetta na Polu Mokotowskim (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Autożyro Cierva C.30 znak SP-ANN. W tle widoczny lecący balon (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wirowcach (vel wiatrakowcach) w Polsce, o Cierva C.30A i innych w imieniu Miłosza Rusieckiego serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie Miłośników Polskiej Techniki Lotniczej nazwane "Glassówką".

Spotkanie odbędzie się w sali AK (na drugim piętrze) Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa (MEiL), w budynku dawnego Instytutu Aerodynamicznego. Wejście na teren Politechniki Warszawskiej od strony ul. Nowowiejskiej 24.