Prawa pasażerów linii lotniczych

W nawiązaniu do katastrofy samolotu specjalnego pod Smoleńskiem, a w szczególności wpływu uroczystości pogrzebowych ofiar tego wypadku na powstanie ex lege obowiązków przewoźników lotniczych z zakresu praw pasażerów określonych przepisami rozporządzenia nr 261/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie nr 295/91/EWG (Dz.Urz. WE L 46 z dnia 17 lutego 2004, s. 1) Komisja Ochrony Praw Pasażerów Urzędu Lotnictwa Cywilnego pragnie zauważyć, iż w jej ocenie przewoźnicy których loty zostaną odwołane albo znacznie opóźnione w związku z organizacją uroczystości pogrzebowych będą względem pasażerów tych lotów zwolnieni z obowiązku świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 7 w/w rozporządzenia.

Polska racja stanu wymaga, aby uczestnicy uroczystości, w szczególności członkowie delegacji zagranicznych zostali jak najgodniej przyjęci na polskiej ziemi. Ponadto racja stanu wymaga, by na czas wizyty tych delegacji zostały zaostrzone rygory bezpieczeństwa. Wszystko to spowoduje, iż interesy indywidualne zarówno przewoźników lotniczych wykonujących loty handlowe jak i ich pasażerów zostaną ograniczone na rzecz interesu ogólnego.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż wszelkie opóźnienia i odwołania lotów handlowych spowodowane wymogami bezpieczeństwa oraz obsługi uczestników uroczystości, o których mowa powyżej, należy uznać za zdarzenia, które nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają na skuteczne nad nim panowanie, ze względu na jego charakter lub źródło, i których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Przyjęcie takiego stanowiska jest o tyle istotne, iż czas pomiędzy wyznaczeniem miejsca i czasu uroczystości, o których mowa powyżej, a czasem tych uroczystości był na tyle krótki, iż przewoźnicy nie mogli wprowadzić w życie działań osłonowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit c pkt i – iii w/w rozporządzenia.

Należy także pamiętać, iż wystąpienie warunków meteorologicznych uniemożliwiających wykonanie danego lotu również zwalnia przewoźników z obowiązku świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 7 w/w rozporządzenia. Tym bardziej z tego obowiązku zwalnia przewoźników decyzja kierownictwa lotów (Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, EUROCONTROL ect.) o zamknięciu przestrzeni powietrznej z powodu wystąpienia niekorzystnych warunków meteorologicznych takich jak chmura pyłu spowodowana aktywnością wulkanu Eyjafjoell na Islandii, która zanieczyściła atmosferę.

Wyłączenie obowiązku odszkodowawczego nie oznacza, iż przewoźnicy są zwolnieni z pozostałych obowiązków względem pasażerów opóźnionych i odwołanych lotów. Przewoźnicy mają obowiązek zapewnić bezpłatnie pasażerom:

• posiłki oraz napoje w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania na lot opóźniony lub na lot alternatywny zaoferowany w związku z odwołaniem lotu, na któr posiadali rezerwację;
• zakwaterowanie w hotelu w przypadku gdy występuje konieczność pobytu przez jedną albo więcej nocy, lub gdy zachodzi konieczność pobytu dłuższego niż planowany przez pasażera wraz z transportem pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym);
• dwukrotny dostęp do środków telekomunikacji;
• zwrot pełnej kwoty ceny biletu w przypadku gdy pasażerowie zrezygnują z odwołanego lotu albo opóźnionego powyżej 5 godzin;
• zmianę rezerwacji na najbliższy albo najbardziej dogodny dla obu stron umowy przewozu lot, na który dostępne są wolne miejsca;
• transport z lotniska w którym samolot wylądował na lotnisko do którego dokonano rezerwacji.

Obowiązki, o których mowa powyżej spoczywają jedynie na przewoźnikach, którzy na podstawie taryfy powszechnie dostępnej oferują odpłatnie przelot samolotem pasażerskim. Nieistotnym jest przy tym okoliczność czy przelot ten jest przelotem regularnym czy też nieregularnym.